Letterlijke tekst persmoment demissionair minister-president Rutte en demissionair minister De Jonge (19 juli 2021)
Minister-president Rutte en minister de Jonge geven een update over de coronasituatie. Zij hebben het onder andere over thuiswerken en meer frisse lucht binnen.
Inleidend statement minister-president Rutte
Goedemiddag, ik wilde graag over twee zaken met jullie bijpraten. De eerste is Limburg, kort, en daarna uiteraard waar we voor bij elkaar zijn gekomen: corona. Waar we net ook over hebben vergaderd. Ik begin met de situatie in Limburg, waarbij we natuurlijk allemaal heel precies volgen wat daar nu gebeurt. Ik moet echt zeggen dat ik zeer onder de indruk ben hoe er bij de veiligheidsregio’s zowel in Zuid-Limburg als in Noord-Limburg de zaken organiseren. Hans Verheijen, Antoin Scholten. Hans Verheijen plaatsvervangend voorzitter van de veiligheidsregio Limburg-Zuid en Antoin Scholten voorzitter van de andere Limburgse veiligheidsregio, regelmachtig updates geven en het lijkt dus dat de acute crisis daar iets nu afneemt, maar het blijft natuurlijk heel spannend. We leven allemaal zeer mee en ten aanzien van de schade zou ik twee dingen willen zeggen nog. In de eerste plaats, en dat is ook in Limburg keer op keer al naar voren gebracht, maar ik herhaalt ook hier, zorg ervoor als er schade is dat je die goed in kaart brengt, documenteert en zo mogelijk daar ook foto’s van neemt. Dat is zowel nodig voor de verzekeraar, maar dat is ook nodig voor de toepassing van de Wet tegemoetkoming schade bij rampen die sinds afgelopen donderdag, zoals jullie weten, van toepassing is. Dus ik zou dat naar voren willen brengen. Het tweede is dat wij op dit moment door corona de regelingen hebben lopen rondom de NOW en de TVL. Die regelingen maken geen onderscheid tussen wat de reden is van het omzet verlies en die zijn dus ook van toepassing in geval van omzetverlies als gevolg nu van de ernstige situatie in Limburg. Verder blijft natuurlijk vanuit het kabinet heel goed de situatie volgen, ook ten aanzien van de schade die voort is gekomen uit deze overstromingen of wat er eventueel meer nodig, maar in ieder geval de Wet tegemoetkoming schade van toepassing en de NOW en de TVL, ingeroepen vanwege corona, maakt geen onderscheid in de reden van het omzetverlies en geldt dus ook in geval van omzetverlies door deze enorme ellende die Limburg treft. We leven intussen natuurlijk ook zeer mee met onze collega’s in België en Duitsland, waar ook veel mensen zijn omgekomen als gevolg van deze enorme rampzalige situatie en zeggen alle hulp toe waar we dat kunnen. Staan we in nauw contact, maar België en Duitsland zijn natuurlijk enorm zwaar getroffen, Nederland ook, maar België en Duitsland veel dodelijke slachtoffers. Wij leven zeer met hen mee.
Dan kom ik bij corona. In de eerste plaats de toezegging gedaan in het Kamerdebat van afgelopen woensdag. Wij hebben toen met de Kamer besproken om het advies van het OMT ten aanzien van het thuiswerken volledig over te nemen. Dat was niet aanvankelijk ons besluit en in overleg met de Kamer hebben we besloten dat wel te doen. Dus vanaf afgelopen woensdag en ik heb ook beloofd dat vandaag in dit persmoment het nog eens even heel precies neer te zetten, geld: werk thuis, tenzij het niet anders kan. En waarom is dat van belang, omdat, ja, de besmettingen toch op een hoog niveau liggen en het thuiswerkadvies dus weer wordt aangescherpt naar het oorspronkelijke advies van de afgelopen maanden. Werk thuis, tenzij je niet anders kan. Tweede wat we bespraken in dat debat was waar het gaat om frisse lucht binnen, om daar strakker in te adviseren. Het advies is: zorg voor voldoende frisse lucht binnen en dan praat je dus over thuis, het werk, school, winkels en horeca. En thuis betekent dan bijvoorbeeld: zorg ervoor dat er minimaal een kwartier per dag frisse lucht door het huis stroomt. Dat wordt allemaal precies, met hoe zou je dat kunnen doen en wat is daarvoor nodig, toegelicht de komende uren en dagen op alle websites. Maar het advies: zorg voor voldoende frisse lucht, het wordt ook toegevoegd aan de drie bestaande gedragsadviezen, dus dat zijn dadelijk vier gedragsadviezen, namelijk de bestaande drie, je handen wassen, voldoende afstand houden, testen bij klachten en bij klachten thuis blijven en daarvan wordt nu toegevoegd, een vierde, advies, ook met een icoontje, als we weer achter een kathedertje staan zal het ook zichtbaar zijn, namelijk zorg voor voldoende frisse lucht.
Dan ten aanzien van de horeca willen wij hier opmerken dat het op veel plekken goed gaat, maar op teveel plekken ook niet en het is ontzettend belangrijk, wil ik tegen alle horeca in Nederland zeggen, de cafés en de restaurants, om je te houden aan de absolute voorwaarden voor de horeca om open te kunnen zijn. En dat zijn echt harde voorwaarden en dat is namelijk dat mensen een zitplaats hebben en waarom moeten ze een zitplaats hebben, omdat in de horeca geldt: 1,5 meter afstand. En om die 1,5 meter afstand met elkaar goed te kunnen garanderen moeten mensen een zitplaats hebben, moeten geplaceerd zijn. Het gaat op veel plekken goed, maar helaas op teveel plekken ook niet. En met de huidige besmettingscijfers wil je niet extra maatregelen hoeven te nemen en daarom letten we heel precies nu ook op de horeca. Dus ik vraag aan de horeca: houd elkaar scherp. Bezoekers, houd de horecaondernemers scherp als het daar niet goed gaat. Uiteraard zal ook het toezicht er op plaatsvinden, maar het is onmogelijk voor politie en toezicht om tienduizenden horecazaken tegelijk in de gaten te houden. Dus dat moeten we echt met zijn allen doen. Nogmaals, de goeden niet op nagesproken, het gaat op veel plekken goed, maar echt van heel groot belang het placeren en de 1,5 meter afstand houden.
Tot slot van mijn kant, afgelopen vrijdag heeft zoals afgesproken het OMT de situatie weer in kaart gebracht, dat doen ze iedere week op vrijdag, zij hebben heel precies gekeken: wat is op dit moment het epidemiologisch beeld en daarin nu geen aanleiding gevonden om te adviseren tot het nemen van extra maatregelen. Dus het pakket zoals het er nu ligt met de aanscherpingen sinds een week geleden ten aanzien van de nachthoreca en de evenement, dat pakket lijkt voorlopig zo gelden. Aanstaande vrijdag brengt het OMT de zaak opnieuw in kaart en zal dan iedere vrijdag overzien of er aanleiding is tot nadere advisering. Ik geef daarmee graag het woord aan Hugo de Jonge, die misschien wat nader kan ingaan op dat epidemiologisch beeld en nog een paar andere punten.
Inleidend statement minister de Jonge
Van mijn kant drie punten. Allereerst over het epidemiologisch beeld, dan over reizen en dan over de vaccinatie. Allereerst dat epidemiologisch beeld, wat we zien over de afgelopen week is dat het aantal positieve testuitslagen zich heeft gestabiliseerd en dat betekent dat de groei dus niet verder doorzet. Ik denk dat dat positief is. Tegelijkertijd moeten we wel zeggen: het aantal positieve testuitslagen op dit niveau, van zo rond de 10.000 per dag over de afgelopen week is natuurlijk wel te hoog en dat moet natuurlijk naar beneden. Nou, vandaag zien we een kleine 9.000 positieve testuitslagen, maar dat is ook nog maar één dag. We moeten echt met elkaar zien te zorgen dat het aantal positieve testuitslagen naar beneden gaat en dat betekent inderdaad, collega Rutte zei het zojuist al, dat betekent inderdaad dat die 1,5 meter natuurlijk ook in de horeca telt, dat die 1,5 meter natuurlijk ook op straat telt en ook bij ons thuis als we mensen ontvangen en laten we niet vergeten dat wij die 1,5 meter echt voorlopig nog nodig hebben om te zorgen dat we die epidemie onder controle houden totdat we in voldoende mate gevaccineerd zijn, zodat het ook verantwoord is om daarvan afscheid te nemen en dat is het nu nog niet. Daarnaast geldt natuurlijk dat als je weet dat je in een risicovolle situatie bent geweest laat jezelf testen en zorg dat je jezelf in acht neemt, ga niet op bezoek bij een ander als je eigenlijk klachten hebt en als je weet dat je in een situatie bent geweest waarin je die 1,5 meter echt niet hebt gehandhaafd zorg dat je jezelf wel in acht neemt en jezelf wel laat testen om zo op die manier met elkaar die besmettingsgraad naar beneden te krijgen.
Inzoomend op die aantal positieve testuitslagen zien we dat vaccineren werkt en dat is heel belangrijk natuurlijk om dat... dat nog is een keer vast te stellen. 85 procent van de positieve testuitslagen is bij niet-gevaccineerden. Daarna mensen die nog maar een keer gevaccineerd zijn en maar een procent of 5 van de mensen die was al volledig gevaccineerd, weten we ook niet hoe lang dat dan was geleden, maar was al volledig gevaccineerd. Kortom het aantal positieve testuitslagen bevindt zich echt bij mensen die niet gevaccineerd zijn. En bij jongeren en die groepen komen natuurlijk overeen, dus dat is op zichzelf genomen ook niet onlogisch. We zien het wel ietsje door de generaties heenlopen, maar gelukkig is dat nog maar in beperkte mate het geval. Wat we gelukkig ook nog maar in beperkte mate zien is de mate waarin dat zich door vertaald in nieuwe ziekenhuisopnames. Dat loopt wel ietsjes op, maar zeker niet in die mate die we een aantal maanden geleden nog zagen bij een dusdanig hoge besmettingsgraad. Nou laten we dat vooral zou houden en vandaar dat we benadrukken: neem jezelf in acht, laat jezelf testen, als je denkt dat je de 1,5 meter niet hebt kunnen handhaven in een bepaalde situatie.
Dan het reizen. De hoge besmettingsgraad in Nederland betekent natuurlijk ook iets voor de kleur op de ECDC-kaart. Die was afgelopen donderdag was die rood en ik denk dat we mogen verwachten dat die aanstaande donderdag donkerrood zal zijn, omdat die kaart nu eenmaal al de twee weken terugkijkt en dat is natuurlijk gewoon de situatie van de afgelopen twee weken. Het geldt niet alleen voor Nederland, er zullen ook andere landen roder zien kleuren op de kaart en dat is ook aanleiding en reden om met de collega’s, met de collega’s in het kabinet met onze counterparts van de verschillende populaire vakantiebestemmingen in de rest van Europa overleg te hebben, om met elkaar ook goed die betekenis van die cijfers te duiden. Het aantal besmettingen en het aantal ziekenhuisopnames en het aantal... en die vaccinatiegraad dat verhoudt zich op een nieuwe manier ten opzichte van elkaar en hoe het zich exact tot elkaar verhoudt dat zullen we echt met elkaar moeten leren. In ieder geval zien we gelukkig dat er niet een vergelijkbaar aantal ziekenhuisopnames voortkomt uit die hoge besmettingsaantallen. Dat maakt ook, wat ons betreft, dat je op een andere manier moet kijken naar die kaart van ECDC en de mate waarin je dat ook door vertaald in nieuwe reisregels. Onze inzet is natuurlijk: laat dat DCC gebruikt worden, dus het digitaal coronacertificaat, laten we dat gewoon gebruiken om de grenzen open te houden, maar voeg daar geen quarantaineregels aan toe, want dat maakt een vakantie inderdaad heel erg ingewikkeld. Nou uiteindelijk gaan landen ook zelf over hun eigen inreismaatregelen en dat maakt dat wij tegen de mensen zeggen die nog op vakantie moeten: blijf goed kijken, wijs op reis, omdat daar altijd de laatste stand van zaken staat voor het land waar je graag naartoe wil en die eisen kunnen veranderen, andere landen gaan daar zelf over. Onze inzet is dat het met een DCC open moet blijven die grens, maar of andere landen daar ook toe zullen over gaan dat is echt aan andere landen zelf. Kortom, kijk op wijs op reis als je nog op reis moet. Als je al op reis bent geweest en je komt weer terug dan is het advies: laat jezelf testen, voor iedereen is dat advies. Test jezelf en dat is heel belangrijk, ook al ben je gevaccineerd je kunt nog steeds dat virus bij je dragen, dat moet je niet willen, want dan kun je ook nog onderdeel worden van die verspreiding en als je nog niet helemaal volledig gevaccineerd bent is die kans alleen maar groter dat je het virus bij je draagt als je op vakantie bent geweest. Kortom, test jezelf na je vakantie, voordat je weer aan het werk gaat en voordat je weer... voordat je weer bij vrienden afspreekt bijvoorbeeld. Voordat je weer naar school gaat, test jezelf. Nou we maken dat makkelijker mogelijk, iedereen kan sowieso die testjes van een paar euro bij de supermarkt krijgen, maar we maken dat ook nog is makkelijker mogelijk door die testen uit te delen op Schiphol, die testen ter beschikking te stellen voor het onderwijs voor de eerste paar weken van het nieuwe schooljaar en we gaan zelfs een mogelijkheid creëren om die testen van huis ook te kunnen bestellen. Test jezelf als je terugkomt van vakantie.
Dan tot slot: de vaccinaties. Vaccinatie is nog steeds onze allerbeste troef om deze crisis achter ons te laten. We mogen ons daar waar we helaas donkerrood kleuren op die kaart straks ten aanzien van onze besmettingsgevallen mogen we ons in ieder geval verheugen in een donkergroene kleur als het gaat over onze vaccinatiegraad en onze vaccinatiebereidheid en dat is heel erg belangrijk en het is echt heel erg mooi dat in Nederland die vaccinatiebereidheid zo vreselijk hoog is en dat is ook de manier waarop we zorgen dat de kans zo groot mogelijk is om in het najaar toch een relatief normaal schooljaar te hebben en een relatief normaal collegejaar te hebben, een relatief normale manier van werken te hebben met elkaar, een relatief normale manier van samenleven. Dat gaat echt langs de lijn van een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad van iedere doelgroep en in iedere wijk. Dus als je nog twijfelt laat jezelf dan goed informeren via coronavaccinatie.nl, alles wat je wil weten is daar te vinden. En als je nog geen afspraak had gemaakt plan dit in. Ongelooflijk nodig om met elkaar die crisis achter ons te kunnen laten.
Beantwoording van vragen
BREEDVELD (NOS)
Ja, meneer Rutte even om te beginnen... in Limburg, de omvang van de schade wordt langzaam steeds duidelijker. Mensen zijn puin aan het ruimen en vragen zich dan ook af hoe nu verder, nu ook het water wat begint te dalen en het hopelijk allemaal... het ergste achter de rug is. U zei net al die schade, ‘fotografeer de schade, neem het op’ voor zo ver de verzekeraar het niet kan vergoeden met dat soort dingen kan de overheid wellicht wat doen. Op welke manier werkt dat? Hoe kunt u mensen geruststellen daar?
RUTTE
Ik kan niemand 100 procent geruststellen en ik realiseer me dat het verschrikkelijk is wat mensen daar mee maken. Ik was vrijdag zelf in Venlo en Roermond en de schade die je ziet die is tranen... tranenopwekkend, het is verschrikkelijk. Ondernemers die uit de coronacrisis komen, horecaondernemers die tijdenlang zijn dicht geweest en waarvan letterlijk nu het restaurant, café tot aan het dak onder water stond en echt je hart breekt... Maar goed, praktisch een paar dingen inderdaad. Heel belangrijk die schade opnemen en goed documenteren en fotograferen waar dat kan. Dat is belangrijk voor de verzekeraars, ook nodig voor de Wet tegemoetkoming schade bij rampen. Die Wet tegemoetkoming schade bij rampen kent natuurlijk een aantal voorwaarden die worden heel precies uitgewerkt en gaan ook in brieven naar alles en iedereen toe. Er is al een eerste brief verstuurd afgelopen vrijdag naar de veiligheidsregio’s en de Tweede Kamer, maar dat is de materiële schade. Daarnaast is er vaak omzetschade of andere schade en er is de bizarre samenloop nu met corona. Door corona hebben we die regelingen doorgetrokken naar het derde kwartaal, de NOW en de TVL, dat zijn de twee belangrijkste regelingen eigenlijk naast een paar andere regelingen die ten dienste staan aan ondernemers in veel gevallen en andere dingen, omzetschade of loonkostenschade oplopen en hoewel die regelingen zijn gemaakt voor de corona maken ze geen onderscheid naar wat is de oorzaak van het omzetverlies, dus die werken ook en dat is dan heel klein plusje bij alle ellende die we nu hebben, werken die ook met deze waterschade.
BREEDVELD
Ja, maar goed u zegt dus: de overheid springt in waar het kan via die wet, verzekeraars en de coronaregelingen. Toch zegt u: er zijn... er zullen mensen de dupe zijn. Welke schade wordt dan niet vergoed?
RUTTE
Je kan het nooit helemaal 100 procent uitsluiten. Niet iedereen is misschien helemaal goed verzekerd en de Wts is een terugval op verzekeringen, maar de meeste mensen zijn natuurlijk wel verzekerd. Ik zag verzekeraars ook al verklaren, maar goed, ik herhaal nu wat zij zelf er over zeiden in de media, dat zij er vanuit gaan dat in de meeste gevallen de verzekering ook uitkeert. Daar was ik heel blij om, om dat te lezen. Maar je kunt het nooit 100 procent uitsluiten. En we zullen ook heel goed blijven kijken de komende dagen en weken wat er verder voor schade zichtbaar wordt, en of we daar in kunnen helpen, maar daar kan ik geen garanties over geven. We zullen dat proberen steeds heel precies in kaart te brengen.
BREEDVELD
Maar die wettelijke regelingen zijn wel bedoeld om daar in te springen als verzekeraars niet vergoeden?
RUTTE
Ja, dus de Wts is een achtervang op de verzekeraar, de Wet tegemoetkoming schade bij rampen. Dus eerst ga je naar de verzekeraar en als daar op een gegeven moment bepaalde dingen niet lopen dan kun je onder voorwaarde gebruik maken van die Wet tegemoetkoming schade bij rampen, maar nogmaals, dat is de materiele schade. Toen ik in Roermond en Venlo was zeiden ook veel ondernemers: er is ook omzetschade, er is doorbetaling van lonen, dat soort zaken die nu ook bedrijven raken die al zo hard geraakt zijn door corona. Daarvoor geldt dat, nogmaals een bizarre samenloop dat dit nu gebeurt terwijl er regelingen zijn vanwege corona, en daar zit dan het hele kleine plusje in dat regelingen niet zeggen: het moet door corona zijn die schade, in de omzet, dat kan die regeling gelukkig nog niet precies bekijken. Dus dat geldt ook voor dit soort omzetverlies.
BREEDVELD
Nu het advies voor frisse lucht in huis, binnen. Ik denk dat een hoop mensen hier met verbazing, zo niet met verbijstering naar geluisterd hebben omdat er al zo lang discussie is over verspreiding van het virus door aerosolen, met name in die binnenruimtes. Waarom komt u nu ineens met dat advies?
RUTTE
Daar zijn we ook al eerder mee gekomen. De kritiek in de Kamer was dat we daar in de persconferenties te weinig aandacht aan hebben besteed en dat vond ik terechte kritiek. Maar alle websites die er over gaan en alle adviezen van het RIVM et cetera, die geven al heel duidelijk het advies: zorg voor voldoende frisse lucht, ventilatie. Ventilatie is vaak ook een technische oplossing. Niet iedereen kan dat thuis allemaal regelen. Daarom dat we niet over ventilatie praten, maar over frisse lucht, maar het is natuurlijk ook frisse lucht die voortkomt uit ventilatiesystemen die goed werken. Maar niet iedereen thuis, althans ik heb thuis geen ventilatiesysteem, anders dan het raam open zetten.
BREEDVELD
Veel politieke partijen hebben daar al heel lang op aangedrongen...
RUTTE
Daarom zeg ik, we zijn al aan het begin van de crisis, geven ook het advies: zorg daarvoor. Alleen de kritiek afgelopen woensdag in de Kamer was en ik denk terecht dat we daar in persconferenties te weinig aan hadden besteed. Dat vond ik terechte kritiek en de conclusie van Kamer en kabinet samen in dat debat was, voeg toe, als we daar staan op Justitie, voor dat wandje van ‘corona bestrijden we samen’, dan hebben we voor ons die drie icoontjes van: je handen wassen, afstand houden en testen bij klachten. En heb je klachten, blijf je thuis. Daar dat vierde icoontje aan toe te voegen. Dus het is niet zo dat we tot nu toe daar nooit iets over gezegd hebben. Het belang van aerosolen, het belang van ventilatie, het belang van frisse lucht. Het verschil is wel dat ik dat nu veel steviger hier neerzet en dat kwam ook voort uit het Kamerdebat van woensdag.
BREEDVELD
Niet alleen woensdag, ik denk dat het er al een jaar lang over gaat en ook in wetenschappelijke kringen.
RUTTE
Ik zeg u al een jaar lang...
BREEDVELD
Maar ook dat u daar nu pas kennelijk echt ook publiekelijk aandacht voor vraagt middels nu dit persmoment. En straks misschien nog zichtbaar met een icoon.
RUTTE
Er speelt ontzettend veel rond corona. Je kunt in persmoment natuurlijk maar zoveel naar voren brengen. Wat de Kamer alleen zei is: dit is zo’n belangrijk punt. Dit zou je eigenlijk naar het niveau moeten tillen van een algemene gedragsmaatregelen. Dat is niet een advies van het OMT om dat toe te voegen aan dat bordje, maar we hebben wel besloten dat te doen. En dat is ook de manier waarop we in Nederland natuurlijk beleid maken. Het kabinet heeft daarin het voortouw. We leggen daarin verantwoording af aan de Tweede Kamer. En wij vonden, Hugo de Jonge, Tamara van Ark en ikzelf, dit een goed punt. En ik heb toen gezegd in de Kamer: ik zal dat maandag ook stevig neerzetten bij u, bij meneer Breedveld en zijn collega’s en we gaan het ook toevoegen aan dat bordje.
BREEDVELD
En gaat u dat dan ook verder uitwerken in de zin van richtlijnen voor publieke gebouwen?
RUTTE
Die zijn er al allemaal, die zijn er al lang, is niks nieuws.
BREEDVELD
Maar wat ik ook begrepen heb dat in de horeca de regelingen voor ventilatie juist zijn versoepeld, omdat men niet meer mag roken?
RUTTE
Ja, maar op zichzelf alle adviezen over: hoe moet je zorgen voor ventilatie? Die zijn er allemaal. Voor scholen et cetera. Dat is niet nieuws. De kritiek was dat, zeg maar op het niveau van u en mij als individuele Nederlanders, wat kun je er thuis aan doen, wat kun je er als je een kleine winkel hebt aan doen, als je een klein caféetje hebt en je bent niet de hele dag al die websites aan het bekijken, is natuurlijk het bereik van dit soort persmomenten groot, omdat u daar weer verslag van doet. Soms mensen dat ook volgen via livestreams. En dus was eigenlijk het advies vanuit de Kamer, en we hebben dat overgenomen: betrek dat ook bij je communicatie op dat niveau.
BREEDVELD
En heel concreet zegt u voor mensen thuis: een kwartier per dag de deuren...
RUTTE
Dat zit er bijvoorbeeld in, en ik zou mensen willen vragen: kijken nou even heel precies op de websites de komende dagen, dan gaan we dat nog even heel precies uitwerken. Maar het algemene advies is: zorg voor voldoende frisse lucht.
BREEDVELD
En wat betekent dat dan voor mensen thuis?
RUTTE
Dat zei ik u... dat zei u net. Dat is 15 minuten per dag. Maar dat betekent in een winkel weer wat anders, dus ga echt naar de website en bekijk heel goed wat dat in jouw geval betekent.
VRAAG
U zei aan het begin van uw gesprek ook dat de horeca zich niet altijd houdt aan de richtlijnen. Wordt er te weinig gehandhaafd?
RUTTE
Nee, het punt is, we hebben in Nederland geloof ik 20.000 horecazaken. Dat kan niet worden gehandhaafd door de politie. Dit moeten we samen bestrijden, die coronacrisis. Dus mijn oproep aan de horeca is, nogmaals, het gebeurt op heel veel plekken echt heel goed en fatsoenlijk, maar waar het niet goed gaat: trek het been bij. En ook tegen bezoekers die in een horecazaak komen waar geen vaste zitplaatsen zijn, waar iedereen maar een beetje door elkaar heen loopt, spreek die horecaondernemer er op aan. We moeten met elkaar de crisis bestrijden. Dit kan niet de politie alleen voor ons doen. Dit moeten we ook met elkaar doen. De horeca is op dit moment een grote bron van besmetting gebleken. We hebben daarom de nachthoreca moeten sluiten. Dat is de laatste maatregel die we genomen hebben. Naast het helaas beperken van evenementen. Je wilt daar niet verder in gaan als het niet nodig is. Dus mijn oproep aan de horeca is: jongens, let op, dit moet echt scherper, op teveel plekken gaat het nu niet goed.
VRAAG
Als het niet lukt, dreigen er dan nog meer sluitingen?
RUTTE
Ik ga nu verder niet daar op vooruit lopen, want we hebben – zoals u net zei – vastgesteld in het laatste gesprek met het OMT dat zij geen aanleiding zagen nu extra adviezen te geven, maar zoals Hugo de Jonge zei: we zitten nog steeds met heel veel besmettingen. Vandaag tegen de 9.000, afgelopen dagen toch een aantal dagen boven de 10.000 soms zelfs 11.000. Dat is een veel te hoog aantal. Dat moet echt verder omlaag. Wat je niet wilt, is komen in een sfeer van: er moeten weer extra maatregelen.
VRAAG
Meneer De Jonge, u zegt: ik hoop dat het zo blijft dat landen kijken naar digitale documenten, negatieve tests of vaccinatiebewijzen. Dat kunt u wel willen, maar is de betrouwbaarheid van die documenten nog wel zo groot als blijkt dat een bedrijf dat zo lek was als een mandje documenten verstrekte die zo vals waren als wat?
DE JONGE
We hebben een van de 20 bedrijven die testen doen, die is inderdaad...voldeed niet aan de voorwaarden. Dat is ontdekt door RTL en naar aanleiding van dat bericht hebben we dat bedrijven ook afgestoten. Ik denk dat je moet zien dat dat DCC, dat digitale coronacertificaat en de Coronacheckapp, die werkt natuurlijk met heel veel bronbestanden. Bronbestanden van de mensen die de vaccinaties hebben gezet. Meestal is dat de GGD, maar dat kunnen ook andere bronbestanden zijn. En daarnaast de bronbestanden van testaanbieders natuurlijk om dat negatieve testuitslagen ook vertaald kunnen worden in zo’n QR-code waarmee je op pad kunt. Maar ik ben het volstrekt eens, dat moet dus wel deugen. En die bronbestanden mogen dus ook niet door een ander geraadpleegd kunnen worden. Die mogen ook niet door een ander veranderd kunnen worden. En dat was er wat bij dit bedrijf niet goed zit. Nou is er een hele serie aan eisen die gelden voordat je als testbedrijf überhaupt mag worden aangesloten. En daar voor moeten ze ook bewijzen overleggen of ze daadwerkelijk voldoen aan al die eisen. En hoe het heeft kunnen gebeuren dat dit bedrijf evident niet aan die eisen voldeed en toch kennelijk door die toets is heen gekomen, die men zelf heeft overlegd, dat moeten we echt uitzoeken. Gelukkig hebben we ons ook er van vergewist dat het voor andere bedrijven niet speelt. Dus bij de andere aangesloten bedrijven speelt dat niet.
VRAAG
Maar hoe weet u dat zo zeker dat die andere bedrijven niet lek zijn?
DE JONGE
Omdat we dat natuurlijk hebben gezien dat toen wij dit signaal binnenkregen, terwijl dit bedrijf wel degelijk een pentest had overlegd voorafgaand aan de aansluiting, hebben we natuurlijk ook gekeken: hoe zit dat dan bij de rest? Daarvan is niet gebleken dat daar een vergelijkbaar probleem speelt. Bedrijven die aangesloten zijn, worden ook continue gemonitord ook op veiligheidsrisico’s. Er komt echt wel ’s af en toe een constatering uit wat betekent dat het bedrijf iets moet veranderen en moet verbeteren. Maar zo’n database die zo benaderbaar was als bij deze aanbieder, dat is gelukkig bij andere bedrijven niet het geval, want dat is natuurlijk het punt. Je moet elkaar natuurlijk kunnen vertrouwen op de betekenis van zo’n afgegeven QR-code. Dat moet zijn op basis van de vaccinatie. Of het moet zijn op basis van een daadwerkelijk afgenomen negatieve test. En als je daar niet op kunt vertrouwen omdat een van de bedrijven daar zijn werk niet goed doet, dan moet je ook echt maatregelen nemen. Dat hebben we gedaan.
VRAAG
Bent u niet bang dat er door deze situatie veel valse documenten in omloop zijn?
DE JONGE
Nee, we hebben ons er vergewist, naar het zich laat aanzien is dit het enige bedrijf wat op deze manier z’n database niet goed beveiligd heeft, dat is een. En twee is: we hebben geen signalen dat andere zich tot deze database hebben gewend dan alleen deze RTL journalist. Dus we hebben geen aanleiding om te veronderstellen dat hier foutieve bewijzen zouden zijn afgegeven, dat niet. Maar als zoiets aan het licht komt, moet je natuurlijk wel onmiddellijk maatregelen treffen. En nogmaals, we moeten hier ook echt onderzoeken hoe het überhaupt heeft kunnen gebeuren. Dat een bedrijf zegt aan alle eisen te voldoen, en daar ook de bewijzen van overlegd, toch niet aan al die eisen heeft voldaan.
VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
U zegt dat het aantal besmettingen stagneert en de ziekhuisopnames stijgt niet meer zo hard door de vaccinatiecampagne. Wat is daarmee het perspectief voor het nachtleven en de festivals na 13 augustus, is daar perspectief dat op 14 augustus weer alles los kan of gaat het geleidelijk? Hoe ziet u dat?
DE JONGE
Ik denk dat we echt eventjes de tijd moeten nemen om dat heel goed in beeld te brengen. Allereerst over de cijfers: we zien inderdaad dat het aantal positieve testuitslagen niet meer verder doorstijgt op dit moment, en dat is goed nieuws. Nog niet goed genoeg is natuurlijk gewoon de hoogte van het aantal positieve testuitslagen. Dat moet naar beneden en daar hebben we allemaal een taak in. Om te voorkomen dat we weer in allerlei restrictieve maatregelen terechtkomen die daar dan nodig voor zouden zijn. Kortom, laten we met elkaar het aantal besmettingen naar beneden brengen. Wat we gelukkig zien, is dat niet meer hetzelfde aantal ziekenhuisopnames voortkomt uit de positieve testuitslagen. En dat is goed nieuws. En met name, het onderstreept dat vaccineren werkt. Het vaccineren werkt tegen ziekenhuisopname, maar vaccineren werkt dus kennelijk ook tegen besmetting omdat we gewoon zien dat 85% van de mensen die nu een positieve test hebben gewoon ongevaccineerde mensen zijn. Maar voor wat dit betekent voor wat er dan straks weer kan, we zitten morgen met zowel de evenementenbranche als ook met de horeca om tafel om te kijken: wat moeten we nou leren van die afgelopen twee weken, want daar hebben we toch echt een inschattingsfout gemaakt met elkaar. We dachten dat daar dingen mogelijk waren die gewoon niet mogelijk bleken. Die hebben we natuurlijk teruggedraaid, maar vervolgens moet je kijken: wat kan er dan wel? En daar zullen we gewoon zowel met de evenementensector als met de horeca een goed gesprek over moeten hebben over wat er dan wel kan. Daar betrekken we natuurlijk ook de wetenschap bij. Een aantal OMT-leden is daar bij betrokken en op de 13e augustus kunnen we daarover een besluit nemen.
VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
Is er dan een bepaalde bovengrens van het aantal ziekenhuisopnames, dat je kan zeggen: oke, we kunnen weer versoepelen of niet?
DE JONGE
Ik snap die vraag heel goed, die is zeer terecht, maar het is een hele moeilijk te beantwoorden vraag. Omdat dat natuurlijk alles te maken met wat we gewoon gaan zien de komende periode. We hebben niet zo gek veel landen om bij af te kijken, omdat Nederland staat donkergroen op de kaart. Dus we zijn eigenlijk heel ver ook in relatie tot andere landen met vaccineren. Het VK is misschien iets verder, maar goed daar is de stap die zij gaan zetten ook weer heel veel groter dan de stap die wij van plan waren te gaan zetten. En ook de stap van de afgelopen paar weken is natuurlijk heel veel kleiner dan wat het VK heeft gedaan. Dus het is niet zo makkelijk te vergelijken allemaal met elkaar. We zullen echt opnieuw moeten ontdekken.
VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
(onverstaanbaar, red) in Engeland trouwens, het VK?
DE JONGE
Daar kan ik geen uitspraken over doen. Ik constateer alleen wel dat de stap die zij zetten vandaag heel veel groter is dan de stap die wij van plan waren te gaan zetten per half augustus, en ook heel veel groter is dan de stap die wij hebben gezet twee weken geleden. Dus dat is heel spannend wat hun daar doen.
VRAAG
Ja, meneer Rutte, een soortgelijke vraag, het is inderdaad Freedom day in het VK. Wat vindt u daarvan?”
RUTTE
Ik ga daar verder geen commentaar op geven. Dat is echt aan Engeland. En wij volgen dat natuurlijk nauwgezet, omdat het wel informatie kan opleveren die ons weer kan helpen in wat moet je wel of niet doen? Maar ik ga verder geen commentaar op die stap geven.
VRAAG
Zijn er geen zorgen over bij u en uw Europese collega’s?
RUTTE
Het heeft geen zin om de hele dag hier mijn zorg of geen zorgen te uiten, dus we geven daar geen commentaar op.
VRAAG
Dan had ik nog een vraag voor meneer De Jonge. Steeds meer ziekenhuizen gaan nu uit zichzelf mondkapjes weer verplicht stellen. Wat vindt u daarvan?
DE JONGE
Dat is verstandig en dat is ook in lijn met de eerdere OMT-adviezen. En ook met de professionele richtlijnen die al gelden. Dat geldt in de ziekenhuizen, maar dat geldt bijvoorbeeld ook de verpleeghuizen, dat bij een lage besmettingsgraad was dat niet nodig, maar bij een hogere besmettingsgraad is dat natuurlijk weer wel nodig. Daartoe besluiten ze dan ook zelf, want ze gaan daar zelf over, die professionele richtlijnen. En een van de discussiepunten die nog speelt is: moet je dat dan ook voor bezoek doen in de publieke ruimte in ziekenhuizen? Dat is een overleg dat nu gaande is tussen het RIVM en de FMS, de Federatie Medisch Specialisten. En men zal daar zelf een keuze in maken. Maar dat in zorginstellingen die mondkapjes weer terug van weg geweest zijn, dat is gewoon in overeenstemming met de richtlijn die al bestond.
VRAAG
Zou het kunnen dat die mondkapjes straks weer op meer plekken gedragen moeten worden?
DE JONGE
Ik kan nooit iets uitsluiten natuurlijk, maar op dit moment geldt het met name in zorginstellingen, omdat er vaak sprake is van jong personeel. Waarbij we natuurlijk met name zien dat onder jongeren de besmettingsgraad hoog is en sprake is van kwetsbare mensen. Die zijn bij uitstek te vinden in de zorginstellingen.
RUTTE
En verder natuurlijk in het OV en Schiphol. Plekken waar de 1,5 meter niet te handhaven is.
VRAAG
Zou u dat aanmoedigen dat mensen dat ook op andere plekken weer dragen?
DE JONGE
In ieder geval: als je werkt met kwetsbare mensen, daar is al de richtlijn: als de besmettingsgraad hoog is, doe het nou. Dat gebeurt ook. En dat is op dit moment eigenlijk onderdeel van de richtlijn.
VRAAG (BNR)
Meneer De Jonge, u noemt net, de ziekenhuisopnames stijgen niet mee met de besmettingen. Dat is goed nieuws. Hoe kijkt u naar long covid, ziet u daar ook een stijging in?
DE JONGE
Even heel precies over die ziekenhuisopnames, je ziet ze wel stijgen natuurlijk, dus dat is wat je wel ziet over de afgelopen dagen. Alleen niet in die mate als dat je een aantal maanden geleden zag met dit soort besmettingsgetallen en dat is natuurlijk voorzichtig gewoon goed nieuws. En tegelijkertijd is het ook geen zekerheid voor de toekomst, dus laten we het met alle voorzichtigheid proberen te interpreteren op dit moment. Ten aanzien van long covid, ik denk dat je sowieso moet zeggen: de gezondheidsschade is nooit nul. Je moet niet... daar gaan wij ook nooit in mee, dat je zegt: ja, maar het alleen maar onder de jongeren, dus wat maakt het eigenlijk uit? Nee, om een aantal redenen. Een is dat waar de besmettingen nu onder jongeren zitten, kunnen we niet zeggen dat het niet ook door de generaties gaat. Jongeren komen natuurlijk bij die andere mensen op bezoek, dus ze kunnen ook andere mensen besmetten. En al die generaties heb je mensen die niet gevaccineerd zijn of bij wie de vaccinatie onvoldoende immuunrespons heeft opgeleverd, en het kan wel degelijk weer tot nieuwe ziekenhuisopnames leiden. Dus dat is de eerste reden om niet relaxed te zijn over een toename van het aantal besmettingen onder jongeren. En de tweede reden is natuurlijk voor jongeren zelf. Want jongeren zelf worden in veel mindere mate daadwerkelijk heftig ziek van dit virus, maar als er zulke grote groepen besmet zijn, dan worden er natuurlijk ook wel degelijk jongeren ook ernstig ziek en jongeren ontwikkelen ook wel degelijk in een bepaald percentage, we weten nog niet in hoeveel van de gevallen, maar in een bepaald percentage ook long covid. En ook dat is een reden om niet relaxed te zijn over dit type besmettingsaantallen.
VRAAG
Maar het is ook niet genoeg aanleiding om maatregelen te nemen?
DE JONGE
Het OMT heeft geadviseerd om geen aanvullende maatregelen te nemen nu. Dus die heeft dat niet nodig geacht, en tegelijkertijd moeten we denk ik wel met elkaar zien te zorgen dat we in ons gedrag en met ons gedrag en door ons gedrag zorgen dat die besmettingsaantallen naar beneden gaan. Want 10.000 per dag over een week lang, dat is gewoon te hoog. Dus dat moet naar beneden. Dat hebben we ook in de hand door afstand te houden, deze 3.5 meter is niet perse nodig, maar 1,5 meter is wel prettig. En het werkt ook gewoon door onszelf in acht te nemen als u het gevoel heeft: ik ben in een situatie geweest, dat is niet helemaal koosjer geweest, laat jezelf even testen. Doet het gewoon.
VRAAG
Een vraag aan meneer Rutte, u zei net: als je in horecazaken komt waar de 1,5 meter niet gewaarborgd is, speek je die horecaondernemer op aan. Nu zien we dat in Brabant, in Uden en in Tilburg, de gemeenten een grootschalige kermis gaan organiseren waar geen 1,5 meter afstand kan gehouden worden. Gaat u die gemeenten erop aanspreken?
RUTTE
Ik ga nu niet elke individuele gemeenten bespreken, sorry. Achter de schermen gebeurt er heel veel, maar dat kan ik niet allemaal in het openbaar herhalen.
VRAAG
Het zijn een van de grootste evenementen op dit moment.
RUTTE
Ja, maar daar zeggen we in het openbaar niets over.
JONKER (NIEUWSUUR)
U zegt: in de horeca gaat het niet altijd goed. Het aantal besmettingen, die zijn te hoog. Wat zijn de belangrijkste redenen om geen extra maatregelen te nemen?
RUTTE
Omdat wij natuurlijk heel precies kijken naar hoe de cijfers zich ontwikkelen en we zien nu op dit moment in ieder geval niet dat ze verder doorstijgen. Maar we blijven dat monitoren. In de ziekenhuizen zie je, uiteraard, de cijfers weer toenemen, maar niet zo erg als begin dit jaar. Dat heeft natuurlijk te maken met de hoge vaccinatiegraad en het feit dat het zich erg concentreert bij jongere mensen. Maar we blijven heel precies volgen. Dus ik kan ook niet uitsluiten dat we hier over een week met een ander verhaal staan. Ik hoop van harte dat het niet nodig is. En daar zal het OMT ons dan over moeten adviseren. Die kijken iedere vrijdag. In ieder geval deze keer hebben ze gezegd zien we geen aanleiding tot het nemen van extra maatregelen.
JONKER
Is het doel van het beleid dan ook dat wij niet meer als rood worden gezien door de rest van Europa?
RUTTE
Het doel van het beleid is wat het altijd was, namelijk: zicht houden op de verspreiding van het virus. Bij dit soort hele hoge aantallen is dat moeilijk en daarom hebben we extra maatregelen moeten nemen. Twee, zorgen dat de kwetsbaren beschermd worden. Drie, zorgen dat de zorg het aan kan. Dat blijven de doelstellingen. Het beleid en de strategie veranderen niet.
JONKER
Mag ik nog een zijstapje maken? Ligt er al een stuk over de formatie?
RUTTE
Ik ga hier niet praten, ik ga hier als premier niet als fractievoorzitter.
VRAAG
Meneer De Jonge, waarom heeft u een advies van de Fieldlabs over de heropening van de nachtclubs eigenlijk niet afgewacht? Dat was er nog niet toen u dat besluit nam. Dat heeft achteraf natuurlijk wel verkeer uitgepakt. Waarom heeft u dat advies niet afgewacht?
DE JONGE
Ik las dat inderdaad in NRC. Het advies is er nog steeds niet. Dat is nu natuurlijk een beetje het punt, continue de hele crisis door komen er allerlei rapporten over deelonderwerpen die je zou kunnen betrekken bij beslissingen. En tegelijkertijd kunnen beslissingen niet altijd wachten tot je de allerlaatste onderzoeken binnen hebt, omdat je dan altijd te laat bent. En dat betekent soms gewoon een besluit moeten nemen op basis van de beschikbare informatie van dat moment. En we hebben natuurlijk het besluit genomen, allereerst in het openingsplan om stap 4 en 5 samen te voegen. Vervolgens hebben we het besluit geformuleerd dat we daadwerkelijk wilde nemen op die 26e juni. We hebben dat ook voorgelegd aan het OMT en ook gekeken: onder welke condities zouden we dat kunnen doen? En alle metertjes stonden op groen. Achteraf moet je constateren: wat toen logisch leek en ook verantwoord leek, ook op basis van het advies van het OMT, is achteraf een inschattingsfout gebleken. We hebben vorige week natuurlijk, ook in de analyserende zin, er het een en ander over gezegd. Maar dat is de reden van het nemen van een besluit zonder dat je op het allerlaatste onderwerp het allerlaatste deelonderzoek binnen hebt.
VRAAG
Maar het OMT heeft dus ook niet specifiek dus naar die nachtclubs gekeken. Het leek mij nogal een evident risico, hun heropening, en ook met de ventilatie. Hadden jullie daar toch niet specifiek naar moeten kijken voordat je ze weer opende?
DE JONGE
Het OMT heeft natuurlijk naar de stap als geheel gekeken. Op de stap als geheel geadviseerd. Dus dat is een. In de context van de epidemiologische situatie van dat moment. Superlaag aantal besmettingen, super laat aantal ziekenhuisopnames, ic-opnames. Alle metertjes stonden in het groen, alles stond op risiconiveau 1. En in die context hebben wij de stap gezet op 26 juni. Waarvan je inderdaad een aantal weken later moet zeggen: die stap was gewoon te groot. En wat was er dan te groot? Hebben gezegd: het effect op gedrag, hebben we gewoon onderschat. Dus de aankondiging van de versoepelingen, de grote stap die we hebben gezet per versoepeling, is voor heel veel mensen aanleiding geweest om ook afscheid te nemen van die 1,5 meter. Dat zag je overal gebeuren. En dat kon gewoon nog niet. Dat hadden wij duidelijker denk ik ook aan het voetlicht moeten brengen. Twee is dat je zag dat alles rondom het werken met toegangsbewijzen, dat eigenlijk alle risico’s die daarmee samenhingen op al die kleine aspecten die afzonderlijk misschien een klein effect hebben in de optelsom van zoveel toegangsbewijzen in een weekend, eigenlijk een te groot risico is gebleken.
VRAAG
Ik begrijp dat de corona-regelingen worden opengesteld voor de getroffen ondernemers?
RUTTE
Nee, die regelingen die zijn er vanwege corona, maar die kijken niet naar wat is de oorzaak van het omzetverlies. Dus die wordt niet opengesteld, die waren al open.
VRAAG
Ja, maar die komen dan nu ook echt ten goede voor mensen die in het rampgebied zijn getroffen dus?
RUTTE
Ja, maar het is niet een groot besluit van het kabinet nu. Het is bij implicatie van de design van die regelingen dat ze niet kijken naar wat is de oorzaak van dat omzetverlies. Die kijken naar omzetverlies, zijn er vanwege corona, nu is er misschien omzetverlies, eigenlijk wel heel erg zeker, vanwege de vreselijke ellende in Limburg, en zijn ze ook van toepassing.
VRAAG
Dus dan hebben er meer ondernemers nu waarschijnlijk veel meer schade dan 100 procent misschien ofzo. Is er dan wel genoeg geld voor uitgetrokken voor deze regelingen?
RUTTE
Ja, maar dat zal nooit een probleem zijn. We hebben altijd gezegd: wat nodig is, is nodig.
Dank.