Letterlijke tekst persconferentie minister-president Rutte en minister De Jonge (28 mei 2021)
Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit hoe stap 3 van openingsplan voor de samenleving eruit ziet.
Inleidend statement minister-president Mark Rutte
Goedenavond, een coronapersconferentie op vrijdag in plaats van op dinsdag – dat doen we natuurlijk niet zomaar. Maar we hebben zo vlak voor het weekend dan ook goed nieuws te melden.
Goed nieuws na een paar weken van rap dalende cijfers in de ziekenhuizen en in het aantal nieuwe besmettingen. Alle eerdere prognoses lijken uit te komen en dat is natuurlijk positief. En daardoor durven we het aan de volgende stap uit het openingsplan – stap 3 – een paar dagen eerder te zetten, per zaterdag 5 juni in plaats van woensdag 9 juni. Dat is eigenlijk de kortste samenvatting van onze boodschap vanavond.
En daarmee nemen we opnieuw een gecalculeerd risico. En om meteen uw eerste vraag te beantwoorden: als volgende week de hemel naar beneden valt en de cijfers toch weer ineens de lucht in schieten, ontstaat natuurlijk een nieuwe situatie. Maar dat is – en dat zegt ook het OMT – dat is hoogst onwaarschijnlijk. We mogen erop vertrouwen dat de dalende trend zich nu doorzet. En dus durven we deze versnelling met een paar dagen aan.
En u denkt nu misschien, 5 juni, 9 juni, wat maken die paar dagen uit? Dus waarom doen we dit? We doen het vooral omdat er zo een extra weekend aan ruimte ontstaat voor de culturele sector, dus voor musea, voor theaters en bioscopen. Maar bijvoorbeeld ook een weekend extra mogelijkheden voor restaurants en cafés binnen. Wij geloven dat zo’n weekend telt, na zolang gesloten te zijn geweest.
Niet alleen voor die sectoren, maar voor ons allemaal. Ik denk dat veel mensen, net als ikzelf, zich ongelooflijk verheugen op het eerste concert of de eerste voorstelling in lange tijd. Of gewoon weer eens naar een restaurant. Bovendien hebben we steeds gezegd: als het sneller kan, als het verantwoord is, dan zullen we niet aarzelen dat te doen. En dus denken wij dat dit verantwoord is.
Tegelijkertijd is het ook een spannende stap die we per zaterdag 5 juni gaan zetten. Maandenlang gold tijdens de lockdown: gesloten tenzij. Dat wordt nu: open tenzij. In principe gaan bijna alle sectoren en locaties onder voorwaarden weer open. En dat is echt een groot verschil. Bovendien lag in de vorige stappen de nadruk op activiteiten buiten. Vanaf stap 3 kan er ook binnen weer meer.
Een grote stap dus en al met al is onvermijdelijk dat er voorlopig nog een aantal voorwaarden gelden. En het betekent ook dat de basisregels belangrijk blijven: de anderhalve meter, het handen wassen, drukte vermijden, het zoveel mogelijk thuis werken, de regels voor mondkapjes en het thuis blijven en testen bij klachten. Want we gaan elkaar weer meer ontmoeten – ook in grotere groepen. En dus moeten we nog beter opletten, op onszelf en op elkaar. En voor onszelf en voor elkaar.
Hugo de Jonge praat u zo bij over de cijfers en de stand van de epidemie, over hoe het vaccineren op stoom ligt en over wat dat betekent voor onze verwachtingen op weg naar de zomer. Ik zal nu eerst op hoofdlijnen schetsen wat de versoepelingen per zaterdag 5 juni inhouden. En u weet inmiddels: alle details staan zo weer op rijksoverheid.nl. Ik ga proberen antwoord te geven op drie vragen. Wat zijn de algemene regels? Wat zijn de belangrijkste bijzonderheden voor een paar grote sectoren? Maar de eerste vraag is natuurlijk: wat gaat er allemaal open en wat nog even niet?
Het antwoord op die vraag is kort. Want ik zei al: stap 3 omvat bijna alle locaties. Ik noemde al de kunst- en cultuursector en verdere verruimingen voor de horeca. Er komen ook verdere verruimingen voor de sport. Verder vallen onder stap 3 bijvoorbeeld ook sauna’s en zonnebankstudio’s, binnenruimtes in pretparken en dierentuinen, rondvaartboten, buurt- en wijkcentra en casino’s.
De nachtclubs en discotheken gaan nog niet open. En dat geldt ook voor evenementen zoals kermissen, festivals en braderieën. Ook die kunnen nu nog niet.
En dan de volgende vraag: wat zijn de algemene regels? Om te beginnen is het belangrijk dat we de voorwaarden voor binnen en buiten zoveel mogelijk gelijk trekken. Per zaterdag 5 juni gaat het dringende advies voor bezoek thuis van maximaal 2 naar maximaal 4 personen vanaf 13 jaar en hetzelfde geldt vanaf die dag voor de groepsgrootte buiten. Alles op anderhalve meter en huishoudens uitgezonderd natuurlijk. We weten dat die beperking van het bezoek thuis voor veel mensen sociaal heel moeilijk was en dus is het fijn dat daar nu opnieuw iets meer ruimte voor komt.
Vervolgens maken we vanaf zaterdag 5 juni een duidelijk verschil tussen locaties waar mensen een vaste zitplaats hebben en locaties waar mensen door elkaar heen kunnen lopen, de zogeheten doorstroomlocaties. Voor de doorstroomlocaties geldt vanaf zaterdag 5 juni binnen en buiten dezelfde heldere norm van 1 persoon per 10 vierkante meter. Dus zowel in de Ikea en het museum als bij de bakker en in de kledingwinkel.
Waar mensen zitten, geldt vanaf zaterdag 5 juni zowel binnen als buiten een maximale groepsgrootte van 50. Dus maximaal 50 mensen per terras, café, restaurant of theaterzaal op anderhalve meter. Reserveren, vaste zitplaatsen en een checkgesprek zijn verplicht. Op die regel van 50 gelden drie uitzonderingen. De eerste bestond al, namelijk het maximum van 100 mensen bij een uitvaart - dat blijft zoals het was. De tweede is dat voor grote zalen vanaf 1000 zitplaatsen een maximum gaat gelden van 250 personen op anderhalve meter. Dat zijn vooral de grote theaterzalen, maar het geldt natuurlijk ook voor locaties als Ahoy. De derde uitzondering is dat met een toegangstest vanaf zaterdag 5 juni geen maximum aantal meer geldt, maar wel de anderhalve meter. Zowel binnen als buiten. In de praktijk komt dat erop neer op dat met toegangstesten ongeveer een derde van de beschikbare plaatsen bezet kan worden. Dus met toegangstesten niet 50 maar ongeveer 200 filmliefhebbers in een bioscoopzaal met 600 stoelen.
En daarmee kom ik bij de volgende vraag: wat zijn de belangrijkste bijzonderheden per sector? En dan wil ik inzoom op de horeca en op de sport. Vanaf zaterdag 5 juni gelden voor de horeca, coffeeshops en sportkantines dezelfde regels. Die mogen om 6 uur ’s morgens open, 10 uur ’s avonds is de verplichte sluitingstijd. In het verlengde daarvan gaat het verbod op alcoholverkoop en het drinken van alcohol op straat en in het park ook gelden van 10 uur ’s avonds tot 6 uur ’s morgens. Eten afhalen en bezorgen kan tot 1 uur ’s nachts. In de horeca zijn zitplaatsen – aan tafel, niet aan de bar – en reserveren uiteraard verplicht en er is geen zelfbediening. Op terrassen mogen kus..sorry, kussen, kuchschermen worden ingezet als alternatief voor de anderhalve meter. Belangrijk is dat entertainment in de vorm van liveoptredens, videoschermen voor bijvoorbeeld EK-wedstrijden, of optredens van dj’s, dat die verboden blijven. Verder geldt in de hele horeca binnen een maximum van twee shifts per tafel tussen 6 uur ‘s avonds en de sluitingstijd om 10 uur ‘s avonds. En het zeer dringende advies aan horecaondernemers is het bedienend personeel te vragen twee keer per week voorafgaand aan een dienst een zelftest te doen. In hun belang en in het belang van de gasten.
En dan een paar opmerkingen over de sportsector, uiteraard ook met ingang van zaterdag 5 juni. De maximale groepsgrootte voor sportbeoefening vanaf 18 jaar gaat ook naar 50 personen per locatie, binnen en buiten. Het belangrijkste daarbij is, denk ik, dat we ook voor mensen vanaf 18 jaar de anderhalve meter los gaan laten, als dat bij die sport niet anders kan. Dus bij teamsporten als voetbal en volleybal geldt vanaf zaterdag 5 juni de anderhalve meter tijdens het sporten niet meer als verplichting. Bij contactsporten als judo of schermen ook niet. Maar bij boogschieten, spinnen of een bootcamptraining is die anderhalve meter prima haalbaar en blijft het vanaf 18 jaar dus ook de regel. Ook belangrijk: groepslessen mogen straks weer – op anderhalve meter - en douches en kleedkamers kunnen weer open. Daarnaast kunnen de jeugdcompetities tot 18 jaar weer starten, maar publiek bij jeugd- en andere amateurwedstrijden blijft voorlopig verboden.
Tot zover de belangrijkste wijzigingen per zaterdag 5 juni. En ik realiseer me: het is veel en op punten best ingewikkeld, maar het is tegelijkertijd ook wel een groot moment. Want stap 3 betekent feitelijk dat er een einde komt aan de lockdown. Natuurlijk voorlopig zijn er nog beperkingen, maar niet meer zo streng als ze waren. En dat doet wat met ons, als land maar ook individueel. Tenminste, zo voel ik dat zelf wel.
Alle coronamaatregelen hakken er enorm in, bij alle groepen in de samenleving. Met verlies en verdriet. Met eenzaamheid, leerachterstanden, zorgen van mensen over hun baan en bedrijf, de mensen in de zorg die op hun tandvlees lopen – iedereen voelt het zelf, iedereen kent voorbeelden in zijn of haar eigen omgeving. Dus dat we nu zover zijn dat we die harde lockdown achter ons kunnen laten, is gewoon heel fijn en mooi.
We hebben vaak gezegd en u hebt het ook vaak voorbij horen komen op radio en televisie: alleen samen krijgen we corona onder controle. Dat geldt ook voor de eindfase die we nu ingaan. En dat is dan ook de oproep waarmee ik wil afsluiten. Dat we elkaar blijven helpen op weg naar de eindstreep.
Door ons aan de basisregels te houden. Met praktische hulp en morele steun. En uiteraard door ons massaal te laten vaccineren natuurlijk. Dank u wel.
Inleidend statement minister Hugo de Jonge
Beste mensen, nu we met vaccineren bij de veertigers zijn aangekomen, komt voor iedereen die eerste prik echt dichterbij. En vaccineren voelt voor heel veel mensen als een bevrijding. Op sociale media verschijnt de ene na de andere foto van een vers gevaccineerde en dus bepleisterde arm. En iedereen die je over zijn eerste prik spreekt, heeft het over die enorm fijne en strakke organisatie. En dat is een prachtig compliment aan al die mensen die dat voor ons doen: bij de ggd’s, bij de huisartsen, in de ziekenhuizen, bij het RIVM en op zoveel plekken meer.
En die vaccinaties hebben effect. Op het coronadashboard stijgen de cijfers die moeten stijgen en dalen de cijfers die moeten dalen. En hard ook. Er zijn steeds minder mensen besmet. In de ziekenhuizen worden steeds minder corona-patiënten opgenomen. En daardoor zijn er steeds minder bedden bezet. Bedden die gebruikt kunnen worden voor de reguliere zorg.
En dat komt door vaccinatie. Vandaag is de 9 miljoenste prik gezet. Bijna de helft van alle 18-plussers, heeft een eerste prik gehad. Alle cijfers die moeten stijgen, die stijgen: Steeds meer mensen zijn gevaccineerd. Steeds meer mensen willen worden gevaccineerd. En steeds meer mensen worden steeds sneller gevaccineerd.
Nu zetten we bijna 1 miljoen prikken per week, en dat worden er in een aantal weken de komende tijd 1,5 miljoen, soms tegen de 1,5 miljoen. Bijna alle mensen die meer risico lopen - omdat ze ouder zijn of een medische aandoening hebben – zijn inmiddels volgens planning gevaccineerd. En die zien we dus al een poosje niet meer terug in de ziekenhuizen. Dat is de echte viruswaarheid: vaccineren werkt.
Voor het tempo van dat vaccineren, zijn we afhankelijk van het tempo van de leveringen. En helaas hoorden we deze week opnieuw – nu van Janssen – dat er de komende tijd minder vaccins geleverd gaan worden, dan eerder afgesproken. En die tegenvaller betekent dat we iets langer nodig lijken te hebben om iedereen z’n eerste prik te geven. In plaats van begin juli, is het verstandig om daarvoor rekening te gaan houden met half juli. Daarbij gaan we uit van 85 procent vaccinatiegraad. En het goede nieuws is wel, dat het steeds waarschijnlijker wordt dat zo’n groot deel van de mensen zich wil laten vaccineren.
Als de cijfers die moeten dalen, ook blijven dalen, dan zetten we de volgende twee stappen uit het openingsplan allebei op 30 juni. En dan kan er echt weer veel meer. Maar ook dan zijn sommige maatregelen helaas nog nodig - vooral als het gaat over de grootte van groepen. En basismaatregelen - zoals die anderhalve meter – ook die zijn dan nog noodzakelijk. Maar vanaf 30 juni kunnen evenementen zoals Lowlands met toegangstesten weer georganiseerd worden. Ook de kermissen zijn dan weer toegestaan. En natuurlijk moeten evenementen nog wel vergunningen hebben voordat ze van start kunnen. Maar wat ons betreft kunnen die procedures nu doorgezet of afgerond worden.
Theaters en poppodia mogen vanaf eind juni weer méér mensen ontvangen, dan vanaf 5 juni.
Cabaretiers, toneelspelers, musici, mensen voor en achter de schermen, allemaal zetten ze een schijnwerper op wat het leven kleur geeft. Ze hebben keihard gewerkt om ons tijdens de lockdown toch van hun essentiële werk te laten genieten - én om ons weer veilig te kunnen ontvangen.
En als we 30 juni de volgende stap kunnen zetten, mogen meer mensen een zaal in. En dan moeten we natuurlijk wel nog die anderhalve meter handhaven, maar met een toegangstest mag vanaf dat moment zelfs die anderhalve meter binnen worden losgelaten. En ben je al volledig gevaccineerd, dan geldt vanaf dan je vaccinatiebewijs als een vervanging voor een test. En datzelfde geldt dan als je niet langer dan 6 maanden geleden corona hebt gehad en dus een positieve testuitslag had in de GGD-teststraat.
Dat toegangstesten werkt eenvoudig. Als je een kaartje koopt voor iets waarbij toegangstesten geldt, dan kun je een afspraak maken voor een gratis test, die je dichtbij huis, binnen 40 uur voor het evenement af kunt laten nemen. En via de CoronaCheck app maak je met je negatieve testuitslag je digitale coronatoegangsbewijs aan. En laat me nog een keer benadrukken: dat toegangstesten is nu tijdelijk nodig zodat we weer eerder, meer mogelijk kunnen maken. Maar zodra het ook zonder kan, stoppen we er ook weer mee.
En natuurlijk vragen we ons af: ‘kunnen we deze zomer dan echt op vakantie?’ We zijn binnen Europa hard bezig om een digitaal coronacertificaat te maken – en daarmee kun je binnen Europa reizen. En dat certificaat wordt per 1 juli – julij - ingevoerd. En ja, daarmee kunnen we op reis. Maar weet: reizen blijft een risico, en boeken dus ook. Kijk dus altijd voor je boekt en voor je vertrekt op de website wijsopreis.nl. Daar kun je met kleurcodes zien of het een risico is om naar een bepaald land te reizen. Staat een land op oranje, dan geldt: geen vakantie, alleen noodzakelijke reizen. En staat een land op geel, dan kun je daar naartoe op vakantie. Maar je moet wel opletten, want corona is niet weg. Blijf dus ook op reis voorzichtig.
Nu de zomer nadert, kijken we ernaar uit dat alles weer gewoon is. Dat we een feestje kunnen vieren thuis. Dat we een filmpje kunnen pakken. En die knuffel voor opa of oma, of je ouders, die wordt misschien nog wel het meest gemist. En het duurt nog even, maar het eind van deze crisis komt met elke prik dichterbij. De vrijheid om te gaan en staan waar we willen, die is echt in zicht. Echt samen zijn: we zijn er bijna. Dank u wel.
DE ROOY (NOS)
Ik hoor optimistische woorden, we staan voor het einde van deze coronacrisis, stap voor stap. Wat voor zomer gaan we tegemoet?
RUTTE
Ja, die zomer is nog niet helemaal normaal, maar die is wel weer een stuk normaler dan we op dit moment leven. Dan hebben we dus stap 3, die gaan we dus op 5 juni zetten. En we hopen eind juni die stappen 4 en 5 gezamenlijk te zetten. Dat komt omdat we zien dat eigenlijk alle cijfers de goede kant op gaan. Dat zijn dus de testuitslagen, die gaan de goede kant op, het aantal mensen dat besmettelijk is dat daalt, de druk op de zorg neemt af. En natuurlijk je ziet, inderdaad wat Hugo net zegt: de 9 miljoenste prik is gezet. Dus ook daar gaat het helemaal nu de goede kant op. Dus we krijgen wel een veel normalere zomer. Hoe precies en wat er nog aan beperkingen aanwezig is, daar gaan we nog naar kijken.
DE ROOY
Iets wat ook voor de deur staat is bijvoorbeeld het EK, voor veel mensen een groot feest. Ondertussen blijft wel het advies om maximaal 4 mensen thuis te ontvangen. Hoe mogen mensen dat EK gaan volgen?
RUTTE
Echt met inachtneming van die regels. Dus wat we niet willen, dat gaan we ook echt helaas verbieden, is van die videoschermen bij cafés of restaurants binnen of buiten. En we zeggen ook thuis: jongens, pas nou op. Beperk je nou gewoon tot die 4 bezoekers. Als het al kan binnen anderhalve meter. Dus er kan nu weer veel. Maar we hebben ook gezien met Koningsdag: als je ook buiten te veel mensen bij elkaar hebt leidt dat echt weer tot besmettingen.
DE ROOY
Toch blijft het lastig te controleren als er wordt gescoord bijvoorbeeld en mensen met de hele straat zo’n wedstrijd willen volgen, om te controleren of die basisregels bijvoorbeeld gehouden worden.
RUTTE
Ik wil eigenlijk aan Nederland vragen: help nou effe mee. Het is echt goed nieuws dat het eigenlijk toch al weer nu zoveel beter gaat dan we een tijdje geleden dachten, dat we iets kunnen versnellen, dat we die stappen 4 en 5 kunnen samenvoegen. Dus laten we dit nou ook even, dat staat er zo mooi: alleen samen krijgen we corona onder controle. Dus echt even aan iedereen de vraag: doe het verstandig, want dan kunnen we ook die cijfers laag houden.
DE ROOY
U zei, meneer De Jonge, elke prik telt. Toch was er wat tegenvallend nieuws vandaag over het Janssen-vaccin. Wat zijn daar dan de gevolgen van?
DE JONGE
Kijk we hebben van de week intensief met Janssen gesproken. Er hingen natuurlijk al wat langer sombere berichten in de lucht omdat er een fabriek in de Verenigde Staten die heel belangrijk is voor de productie van Janssen door de FDA op de vingers was getikt omdat er een badge niet in orde bleek te zijn. En daardoor zijn alle badges die in die fabriek zijn gecontroleerd staan vast, die zijn gemaakt daar die staan vast. Dus die kunnen niet worden uitgeleverd op dit moment. Dus voor een deel staan die al in België klaar om uitgeleverd te worden aan Nederland. Maar Janssen kan niet zeggen wanneer de FDA die belemmeringen opheft. En dat maakt dat we uit moeten gaan van een worst case scenario, ook Janssen acht dat realistisch en dat maakt ook dat we echt wel nu een aantal weken achteruit moeten plannen in de tijd voor het moment waarop mensen die eerste prik hebben gehad. Dat is denk ik gewoon reëel om daar rekening mee te houden. Het zou nog mee kunnen vallen. Maar laten we nou maar even uitgaan van het worst case scenario. Betekent dat van de drie miljoen prikken die we hadden gedacht te krijgen in het tweede kwartaal, dat we een ruime een miljoen zullen gaan krijgen. Ja en dat is natuurlijk toch wel een heel groot gat ten opzichte van datgene dat we hadden mogen verwachten. Eerdere tegenvallers in leveringen konden we opvangen met meevallers elders. We hebben wel eens een keer heel veel meer gekregen van Pfizer bijvoorbeeld. Alle vaccinleveranciers hebben wel tegenvallers gemeld, maar een keer heel veel meer van Pfizer. En we hebben natuurlijk steeds meer ook gehaald uit de verschillende flacons. Daardoor konden we tegenvallers eerder opvangen met meevallers. En deze tegenvaller is zo groot, ja die heeft ook echt effect op de planning. En daarom denken we dat het wijs is om rekening te houden met half juli in plaats van begin juli. Maar dan gaan we wel uit van 85% vaccinatiegraad. En dat is natuurlijk steeds waarschijnlijker dat we dat gaan halen omdat je uit alle onderzoeken ziet dat mensen steeds meer bereid zijn om zich te laten vaccineren, dat is dan weer heel goed nieuws natuurlijk.
VAN DE ZILVER (RTL NIEUWS)
Ja meneer De Jonge, even over dat testen voor toegang. Als het gaat om festivals of andere dingen dan kan ik me nog wel voorstellen hoe dat gaat werken. Maar ook restaurants mogen bijvoorbeeld gaan werken met dat testen voor toegang. Wil dat zeggen dat restaurants die daarvoor kiezen, om dat wel te doen, elke avond meer mensen kunnen gaan ontvangen dan dat eigenlijk zou mogen?
DE JONGE
Ja, inderdaad. Dus kijk een paar dingen heel erg duidelijk. Kijk er wordt soms wel eens gedacht dat dat testen voor toegang iets beperkends zou zijn. Dat is het niet. Testen voor toegang gaat juist over meer vrijheid. Eerder meer dingen kunnen. Testen voor toegang is voor een ondernemer of voor een instelling ook nooit verplicht. Dus in stap 3 kun je gewoon 50 mensen binnen hebben als dat past op anderhalve meter kun je gewoon 50 mensen binnen hebben. Voor hele grote zalen hebben we gezegd, voor meer dan duizend zitplaatsen hebben we gezegd: dan kan zelfs die 250, is oké zonder toegangstesten, wel op anderhalve meter natuurlijk maar zonder toegangstesten. Als je op anderhalve meter je hele zaal zou willen volzetten, of op anderhalve meter je hele restaurant zou willen volzetten, dan is het advies: ga dan met toegangstesten aan de slag. En dat kan dus al vanaf 5 juni. Aan het einde van de maand, als we stap 4 en 5 combineren, dan is het zelfs mogelijk om die anderhalve meter dan los te laten, dan geldt die anderhalve meter nog overal in Nederland, zeker wel tot over de zomer heen, maar na toegangstesten mag je die anderhalve meter loslaten. Dat maakt het dus mogelijk om als theater weer een volledig geëxploiteerd theater te hebben. Of als restaurant een volledig geëxploiteerd restaurant te hebben. Kijk soms kan je als theater of restaurant eigenlijk gewoon niet uit op anderhalve meter. Dat kan, want ooit toen je je zaak kocht ben je ervan uit gegaan dat je dat kon doen binnen de anderhalve meter. En dat maken we dus weer mogelijk met toegangstesten zolang als het nodig is. Dus het is ook tijdelijk. Als het ook zonder kan, doen we het zonder.
VAN DE ZILVER
Maar kan de testcapaciteit dat wel aan? Stel alle restaurants besluiten nu: dat zie ik toch wel zitten bij nader inzien, we gaan dat doen. Is daar wel voldoende testcapaciteit voor?
DE JONGE
Nou dan wordt het flink doorwerken. We hebben natuurlijk hele goede inschattingen gemaakt en we proberen die testcapaciteit zo goed als mogelijk op te bouwen. En onze verwachting en onze berekening is dat we dat inderdaad aan zullen kunnen. De stichting Open Nederland die regelt voor ons die testcapaciteit en die maakt allerlei prognoses op basis van de besluiten natuurlijk die we nemen en die gaat ervan uit dat het doenlijk moet zijn om te zorgen voor voldoende testen ja.
VAN DE ZILVER
Meneer Rutte, een vraag voor u. U bent geboren in 1967. Heeft u al een vaccinatieafspraak?
RUTTE
Ja. Begin volgende week. En ik ga daar een fotootje van maken en dat gaan we naar buiten brengen. Althans het fotootje laat ik dan maken door een collega en dan ja...
VAN DE ZILVER
Veel plezier.
RUTTE
Ja, dank.
VRAAG (SBS)
Ja meneer De Jonge, ik wilde nog even verder over dat punt over de toegangstesten. Want zou het dan in de praktijk dus wel kunnen betekenen dat je een toegangstest moet doen om ergens een kopje koffie te gaan drinken bijvoorbeeld?
DE JONGE
Ik denk dat een gewoon café gaat dat, denk ik, gewoon niet doen. Dat verwacht ik eerlijk gezegd niet omdat het daarvoor gewoon te arbeidsintensief is om dat te organiseren. Maar het mag wel, het is niet verboden of zo, het mag wel. Als je daarmee je zaak vol kunt zetten moet je het vooral doen. En nog even over die testcapaciteit: het is natuurlijk ook zo dat vanaf een zeker moment is het natuurlijk mogelijk om met je vaccinatiebewijs naar binnen te komen. Ik denk dat als mensen gewoon volledig gevaccineerd zijn dat ze liever dat doen dan zich telkens opnieuw laten testen. Dus ook dat maakt dat juist tegen de tijd dat we er echt heel veel gebruik van denken te gaan maken van dat toegangsbewijs, dat je dat toegangsbewijs ook op een andere manier dan via testen zult kunnen krijgen. Dus ik hoop dat heel veel ondernemers als ze dat willen daar ook gebruik van gaan maken. Maar we zullen natuurlijk niemand verplichten om dat te doen, dus ze moeten het echt zelf weten.
VRAAG
Maar uiteindelijk zou dat dus wel betekenen voor bezoekers dat ze wel ergens toe verplicht worden of begrijp ik dat niet goed dan?
DE JONGE
Ja, als die zaak zegt, maar goed die kies je dan ook zelf, maar als zo’n zaak zegt: ja, bij ons, het zou weer super gezellig zijn bij ons om het lekker druk te hebben binnen en daarvoor willen we dus die anderhalve meter loslaten, ja dan kan dat alleen maar veilig na een toegangsbewijs. Dus of als je getest bent of als je gevaccineerd bent. We gaan ook herstelbewijzen uitgeven tegen die tijd. Dus aan het einde van juli kun je op verschillende manieren aan zo’n toegangsbewijs komen. En ik denk zeker voor mensen die tegen die tijd gevaccineerd zijn, dat zijn er toch een hoop, ja die hoeven zich dus helemaal niet te laten testen. Die kunnen ook dat toegangsbewijs op een andere manier verkrijgen. Namelijk gewoon door een vaccinatiebewijs te uploaden.
VRAAG
En is dat dan aan ondernemers dus zelf om dat aan te vragen en het allemaal te regelen verder?
DE JONGE
Nou ze hoeven dat niet aan te vragen. Ze controleren dat gewoon aan de deur. Dus naast die app, die corona-checkapp, daar staat ook een scanner en die kunnen ze gewoon eenvoudig op hun telefoon installeren. Dus ze kunnen daar gewoon zelf gebruik van maken, hoeven ze niks voor aan te vragen. De testen zijn gratis en om de hoek, want er komt een heel fijnmazig afnamenetwerk. Je kunt jezelf laten testen op testenvoortoegang.nl. Maar nogmaals, tegen die tijd dat dat echt een vlucht gaat nemen, dus vanaf 30 juni is die vierde stap, dan gaat dat echt een vlucht nemen omdat dan ook de anderhalve meter kan worden losgelaten. Dat is natuurlijk de meest aantrekkelijke optie voor ondernemers of festivals of theaters. Ja, dan zullen ook zoveel mensen volledig gevaccineerd zijn dat ik verwacht dat heel veel mensen hun toegang dan op een andere manier dan via testen zullen gaan krijgen. Meer via dat vaccinatiebewijs. En langs die kant naar binnen komen.
VRAAG
Voor 30 juni hoeven we dus niet voor veel plekken toegangstesten te doen?
DE JONGE
Nou wel, maar dan is natuurlijk de anderhalve meter ook na de poort van het toegangstesten nog steeds wel gehandhaafd. Dus ik verwacht dat het pas echt veel gebruikt zal gaan worden vanaf 30 juni.
VRAAG
Dus als een ondernemer in een koffiezaakje besluit om dat in te voeren en dat is iemands favoriete koffiezaakje dan zal hij naar een volgend zaakje moeten?
DE JONGE
Nee helemaal niet, dan kan hij gewoon naar binnen en als hij nog niet gevaccineerd is door zich te laten testen. En als hij al wel gevaccineerd is door het vaccinatiebewijs te uploaden en dan kan je ook gewoon naar binnen met dezelfde app.
VRAAG (BNR)
Meneer Rutte, even naar de horeca. Waarom is er daar toch weer gekozen voor wat beperkingen zoals twee shifts per avond en een sluitingstijd van tien uur?
RUTTE
Omdat we een spannende stap zetten. We hebben nog steeds zo’n 100.000 mensen die besmettelijk zijn. We hebben nog steeds een R van boven de 0,8. We hebben nog steeds grote achterstanden in de zorg. Tegelijkertijd zie je wel dat allerlei cijfers natuurlijk aan het dalen zijn die ik net noemde. Die testuitslagen gaan de goede kant op en het aantal mensen dat besmettelijk is daalt op zichzelf wel. De druk op de zorg neemt ook al af. Dus we durven dit aan, maar het is niet zo dat we uit de problemen zijn.
VRAAG
Maar als je drie keer een tafel vult in een restaurant op een avond, wat maakt dat epidemiologisch uit?
RUTTE
Dat maakt heel veel uit, want je hebt veel meer beweging. Mensen moeten naar binnen, naar buiten. Dus we zeggen: binnen ook in een café, het maakt ook niet uit of je daar eet of drinkt. Maar na zessen kun je een tafeltje twee keer bezetten met mensen.
VRAAG
Hoe gaat het gehandhaafd worden, die corona-checkapp? Komt er dan een keer een politieteam binnen in een café en zegt: iedereen de telefoon laten zien of u wel de groene kaart heeft, meneer De Jonge?
DE JONGE
Nee hoor, dat wordt gewoon. Kijk, men moet aan de deur zelf natuurlijk die toegang controleren. Dat moet een ondernemer zelf doen. Dus als je in stap 4 bijvoorbeeld je discotheek weer wilt openen, je nachtclub weer wilt openen, dan zal je zelf aan de deur dat moeten doen. Dus als handhavende partijen zien dat er binnen de anderhalve meter niet wordt gehandhaafd, ja dan kan het niet anders dan dat de deur goed wordt gecontroleerd. En dan is er gewoon toezicht op vanuit de gemeente.
VRAAG
Ja. Dan nog een ding, de hele laatste fase, het stoppen van alle maatregelen, mondkapjes eraf, noem maar op. Daar staat nu in het nieuwe openingsplan nog geen datum. Heeft u een indicatie? Wat denkt u?
DE JONGE
Na de zomer. En ik laat het ook even bij die indicatie omdat we echt moeten zien wat het effect zal gaan zijn. Kijk, als je nu door je oogharen kijkt naar de daling, dan zie je echt dat alles wat moet dalen aan cijfers daalt op dit moment en fors ook. En alles wat moet stijgen dat stijgt. Maar wat heel bepalend zal zijn voor wanneer we echt van alle maatregelen af zouden kunnen en of er überhaupt nog maatregelen voortgezet moeten worden is een paar dingen: een is de vaccinatiegraad, niet alleen de hoogte ervan, maar ook de homogeniteit ervan. Namelijk als er bijvoorbeeld op de ‘bible belt’, bijvoorbeeld in bepaalde wijken van de grote steden, bijvoorbeeld onder bepaalde doelgroepen, ofwel jongeren ofwel migranten, een geringe vaccinatiegraad is. Dus dat het gemiddeld wel hoog is maar daar in groepen een geringe vaccinatiegraad is, dan geef je dat virus de kans om daar nog te blijven circuleren. Tweede is: mutaties. En zeker in die combinatie. Dus als er een mutatie binnenkomt weer vanaf de vakantie en die gaat met name in die groepen nog rond, ja dan zal het ook allemaal wat langer duren. Dat is de reden dat wij nu sturen op een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad gemiddeld. Maar ook in eigenlijk alle deelgroeperingen van Nederland een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad. Daarnaast hebben we natuurlijk allerlei maatregelen rondom het reizen getroffen om te zorgen dat we mutaties buiten de deur houden of als die al op Hollandse bodem zijn zo snel als mogelijk weer de kop indrukken. Nou wat we willen gaan doen is half juni aan de Kamer een brief doen toekomen waarin we een plan van aanpak maken voor die overgang van de huidige epidemische fase naar de endemische fase. Dus de fase waarin dat virus nog wel aanwezig is, maar op zo’n manier dat we eigenlijk ons normale leven op een behoorlijke goede manier kunnen hervatten en er weinig maatregelen nodig zijn. En wat daar dan voor nodig is op het gebied van vaccineren, van testen, van eventuele maatregelen nog en ook welke juridisch instrumentarium daarbij past, daar willen we in ieder geval voor de zomer nog met de Kamer het debat over aan. En dat geeft meer mogelijkheid op dat moment ook om een moment in de tijd te bepalen waarop we verwachten daadwerkelijk van die maatregelen af te kunnen komen.
VRAAG
Ja, want we weten al van de deskundigen die zeggen: nou dit najaar zal er wel weer een opleving van corona komen. Dat hoeft dan niet meteen reden tot paniek te zijn van: o we zitten nog tot diep volgend jaar aan de mondkapjes vast?
DE JONGE
Nee, zeker niet. Omdat ik denk dat je erbij moet zeggen dat dat maar net afhangt van wat er de komende tijd gaat gebeuren. Het eerste is namelijk: gaat het ons lukken om een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad te bereiken? Als ons dat gaat lukken is de kans kleiner dat we inderdaad met een eventuele opleving in het najaar te maken krijgen. Als die vaccinatiegraad ook nog eens lukt om dat zo homogeen mogelijk te verspreiden over Nederland. Dan helpt dat ook om het virus eronder te houden. Als er geen mutaties komen of als we de mutaties die komen snel weten te onderdrukken, dan helpt dat ook om een opleving te kunnen voorkomen. Kortom, ons gedrag voor de komende periode, maar ook ons beleid voor de komende periode is nog steeds zeer bepalend voor hoe het najaar eruit gaat zien. En dat maakt ook, want ja dit is heel mooi dat we deze stap 3 nu versneld kunnen zetten en ja het is hartstikke mooi dat we stap 4 en 5 samen kunnen pakken zodat we de meest beperkende maatregelen hebben kunnen doen verdwijnen voor 1 juli. Maar we moeten daarmee niet denken dat de coronacrisis voorbij is, we zijn er namelijk nog niet vanaf. We zijn er bijna, zeker, maar we moeten het nog steeds met beleid blijven doen om te zorgen dat we ook in het najaar geen opleving krijgen. Dus met name vaccinatie is ongelofelijk van belang. En dat zullen we tot vervelens toe blijven herhalen, iedere dag opnieuw.
VRAAG (DE TELEGRAAF)
Ja meneer Rutte, het ging er al eventjes over. Het wordt lekker weer, het Europees Kampioenschap Voetbal komt eraan. U zegt: ja als mensen echt in grote groepen bij elkaar bij een groot scherm gaan zitten kijken, dat gaan we echt verbieden. Wat gaat u dan precies verbieden?
RUTTE
Wat we verbieden is dat je dat in cafés doet binnen of buiten of in restaurants. En wij vragen mensen eigenlijk: kijk nou niet naar de overheid voor al die verboden. We gaan nu een spannende fase in, we gaan natuurlijk best wat doen nu vanaf volgende week. En we denken dat dat ook verantwoord kan. Maar het is ook een gecalculeerd risico. Het is natuurlijk niet zo dat we er al helemaal zijn. We zitten natuurlijk nog met zo’n 100.000 op dit moment die besmettelijk zijn. Dat zijn er echt nog heel erg veel. Dus de kans dat je iemand tegenkomt die het heeft is nog steeds heel reëel. Dus we moeten het gewoon met z’n allen doen. Dus we gaan genieten van dat EK, maar dat moet helaas even anders. Ik genoot er ook van als het Nederlands elftal speelt, is er niks zo leuk als in een tjokvol café met elkaar daar staan te genieten van die doelpunten. Maar dat gaat nu even niet.
VRAAG
Betekent dat ook dat de kroegeigenaar die wel een scherm ophangt daar een boete voor krijgt?
RUTTE
Ja daar moet je vanuit gaan. Dat gaan we natuurlijk allemaal bekijken met het Veiligheidsberaad hoe je dat precies handhaaft, maar het is verboden.
DE JONGE
Als je op een heel groot scherm wilt kijken moet je er gewoon een kopen en thuis aan de muur hangen. Dan kun je op een heel groot scherm thuis kijken. En daarna ook nog, dat blijft er dan gewoon hangen namelijk.
RUTTE
En dat is ook goed voor de economie.
VRAAG
Vraag voor meneer De Jonge nog. EMA geeft vandaag groen licht voor het vaccineren van kinderen tussen de 12 en 15 met het Pfizer-vaccin. Nou u moet volgens mij nog een besluit nemen over wat daarmee te doen. Wat voor invloed heeft dat op uw besluit?
DE JONGE
Nou wat EMA eigenlijk heeft gedaan is een toelatingsadvies gegeven. En dat betekent dat het vaccin van Pfizer vanaf nu zal zijn toegelaten vanaf 12 jaar. Dus de bijsluiter wordt eigenlijk aangepast. En dat is goed nieuws want daarmee wordt het in ieder geval beschikbaar vanaf 12 jaar. En vervolgens of je het ook wil gebruiken en ook gaat gebruiken en zo ja voor wie dan, voor alle jongeren of alleen voor de jogneren met een hoog medisch risico, daarover moeten we met elkaar nog een besluit nemen en dat besluit zullen we nemen op basis van het advies van de Gezondheidsraad en dat verwachten we ergens in de komende weken. En we zijn voorlopig natuurlijk ook nog gewoon volwassenen aan het prikken dus we zijn nog helemaal niet aan de kinderen toe. En kijk zo’n advies bekijk je dan natuurlijk op zo’n manier van: zijn de voordelen niet alleen maar voor de groep als geheel van belang, dus voor een hogere groepsimmuniteit, maar zijn die ook belangrijk voor individuele jongeren zelf? Nou dat is bij jongeren met een medisch risico of een hoger medisch risico zal dat evident zijn. Maar of dat ook voor alle jongeren noodzakelijk is, ja dat hangt mede af weer van de vaccinatiegraad in de bevolking. Dus de vaccinatiegraad onder 18-plussers. Dus of je het echt nodig hebt voor de groepsimmuniteit. Kortom, of we het ook voor alle jongeren gaan doen, dat is echt een besluit dat we nader zullen wegen. Waarbij we ook alle medische maar ook alle ethische aspecten zullen bekijken.
VRAAG
Dat weet u al half juli als alle volwassenen in ieder geval zijn gevaccineerd?
DE JONGE
Ja, ik verwacht wel dat we voor de zomer dat besluit zullen nemen, zeker wel hoor. Dus ik verwacht ergens de komende weken het advies van de Gezondheidsraad en op basis daarvan zullen wij ons besluit nemen.
VRAAG (NIEUWSUUR)
Meneer De Jonge, kunt u misschien zeggen ook wie er wanneer we iets gaan merken van het wegvallen van Janssen-vaccins, een bepaalde doelgroep die langer moet wachten?
DE JONGE
Nee, dat kun je zo niet zeggen. Wij gaan natuurlijk nu eigenlijk gewoon op bouwjaar naar beneden. Dus nou 1967 die heeft een tijdje geleden zijn afspraak kunnen plannen en die wordt binnenkort daadwerkelijk geprikt.
RUTTE
En die hoeft er maar 1, Janssen.
DE JONGE
En 1977, dat is een ander belangrijk bouwjaar bijvoorbeeld. Dat verwacht ik een dezer dagen dat je dan de prik kunt plannen en dat zal dan ook wel snel aan de beurt zijn. En zo gaan we eigenlijk heel rap naar beneden. En we gaan gewoon op volgorde. En eigenlijk telkens kijken we of we voldoende vaccins hebben. En als we voldoende vaccins hebben weer voor een bouwjaar, dan openen we een bouwjaar en dan kunnen die de afspraken maken. En hoe we dat met Janssen zullen doen, dat is nog even een kwestie van uitvoering. En dat moet ik goed toelichten, kijk de leveringen worden zo klein inmiddels dat ze eigenlijk niet meer... een weeklevering is eigenlijk niet meer een bouwjaar. En dat is echt heel erg problematisch in de planning van die vaccinatie-operatie. Want over de hele maand juni verwachten we een kleine 400.000 vaccins nog maar geleverd te krijgen van Janssen in het ‘worst case’ scenario. En dat betekent dat het dusdanig klein is eigenlijk, die leveringen per week, dat je er niet een volledig bouwjaar mee kunt openen. Nou wat doe je dan? Ga je dan twee weken wachten voordat je een hele leeftijdsgroep eigenlijk uitnodigt? Of ga je toch een soort keuzemodel introduceren? Dat zullen we de komende week moeten uitvinden wat het meest praktisch daarin is. In ieder geval de leveringen nu worden ter beschikking gesteld voor, wat was het ’67? 1967. En 1968 ook geloof ik. Dus die twee worden allebei bijgeprikt met Janssen.
VRAAG
Ja, lopend dus met Pfizer dan?
DE JONGE
Ja.
VRAAG
Laatste vraag, is er al meer duidelijkheid te geven over de verplichte negatieve reistest noem ik het maar even, of die gratis wordt?
DE JONGE
Nou kijk ik verwacht zeker, zeker nu dat we van begin juli naar half juli gaan, maar ook dat eigenlijk bijna alle Europese collega’s zeggen: je kunt echt pas zo’n groen vinkje krijgen in dat digitale coronacertificaat als je twee vaccinaties hebt gehad, twee van twee. Ja, dan wordt het wel logisch dat een flink deel van de mensen op vakantie zal moeten terwijl ze nog niet volledig zullen zijn gevaccineerd. En daarmee is het ook wel logisch dat we die kosten dan met elkaar dragen. Maar hoe we dat precies moeten gaan organiseren en wie daarbij betrokken zullen zijn, dat zullen we de komende week moeten uitwerken en daar moet ik later op terugkomen. In ieder geval is dat project natuurlijk een groot project. Dit is maar een van de aspecten, het regelen van die testcapaciteit, want dat zal best heel veel testcapaciteit ook op een dag zijn, we denken zeker in een aantal weken zal dat zo zijn. Ja en daarnaast moet er nog ongelofelijk veel ook technisch worden geregeld, juridisch worden geregeld, beleidsmatig worden geregeld. Heel vele keuzes moeten nog gewoon worden gemaakt. Dus niet alleen deze, van krijg je je vaccinatiebewijs na twee prikken, maar bijvoorbeeld ook als je al corona hebt gehad is een prik dan voldoende? Nederland vindt van wel, vinden andere Europese collega’s dat? Gaat dat groene vinkje in vanaf 14 dagen na de tweede prik? Vanaf 10 dagen na de tweede prik of gelijk na de tweede prik? Dat zijn allemaal nog keuzes om te maken.
VRAAG
De GGD gaat ook meeprikken straks in die reistest? Want dat was eerst niet de bedoeling.
DE JONGE
Dat is allemaal onderdeel van bespreking op dit moment. Dus daar komen we de komende tijd op terug.
VRAAG (AD)
Meneer De Jonge, het credo was altijd: prikken wat de pot schaft. Is dat nog steeds zo voor de groep van 60-65. Daar zitten best wel wat twijfelaars. Mensen die liever geen AstraZeneca nemen. Wat kunt u voor hen doen?
DE JONGE
Nou wat we doen, dat heb ik ook al eerder aangegeven, is dat we inderdaad voorlopig prikken wat de pot schaft en dat zodra dat mogelijk is, zodra we zicht hebben op wanneer we al die veegrondes gaan doen en dat klinkt misschien niet... ik moet daar misschien een ander woord voor kiezen, maar dat is zoals we dat noemen. Dus alle 90-plussers die misschien nog niet aan de beurt zijn geweest, de 80-plussers die nog niet aan de beurt zijn geweest en de 60-64-jarigen die bewust hebben gewacht omdat ze liever geen Astra zouden willen maar liever Pfizer willen, ja daar zullen we op enig moment natuurlijk iets voor moeten. En hoe en wanneer we dat kunnen doen wil ik de komende weken aan de Kamer laten weten. Dat is mijn toezegging geweest aan Geert Wilders, dat zal ik de komende weken aan de Kamer laten weten.
VRAAG
Volgende week?
DE JONGE
Ja, inderdaad, ja.
VRAAG
Het Pfizer-personeel heeft een prik gekregen, dat heeft de fabrikant voor het eigen personeel kunnen regelen. U zei eerder vandaag: mensen die voordringen, dat vond u niet zo oké. Maar wat vindt u hiervan eigenlijk?
DE JONGE
Volgens mij zei ik nog wat anders ook. Maar dat was echt voordringen. Dat ging over studenten die kennelijk een trucje hadden bedacht om de controle te omzeilen. Maar dit gaat over iets anders denk ik. Dit gaat over een vaccin-fabrikant die zijn eigen mensen met zijn eigen gemaakte spullen heeft willen vaccineren. Dat zijn eigen spullen, dat is geen eigendom van de Nederlandse staat. Dat zijn eigen spullen van Pfizer. Dus ja kijk, laten we zeggen: het wringt een beetje. Ik had liever gehad dat ze zich ook gewoon aan de volgorde hadden gehouden die we met elkaar hebben afgesproken. Samen uit, samen thuis, dat had ik liever gehad. Een andere vaccin-leverancier heeft aan mij gevraagd: zou je het goed vinden als we ons personeel eerder doen met onze eigen spullen? Toen heb ik ook gezegd: nou doe maar niet, wacht maar gewoon op de volgorde. Laten we het maar echt samen uit, samen thuis.
VRAAG
Welke fabrikant was dat?
DE JONGE
Dat doet er niet toe. Maar nu Pfizer dit heeft gedaan voor zijn eigen mensen denk ik: ja, het wringt een beetje. Aan de andere kant, jongens de vrijheid die we vandaag hebben kunnen aankondigen hebben we voor een belangrijk deel aan datzelfde bedrijf ook te danken. Dat maakt dat ik een beetje terughoudend ben om daar al te oordelend in te spreken.
VRAAG
Duidelijk. Nu is het zo dat een van de lessen van vorig jaar was dat er misschien veel te snel versoepeld was. Experts die concluderen dat wel eens terugblikkend. Nu worden er twee stappen tegelijk gezet, 4 en 5, is het idee.
RUTTE
Dat is een groot verschil met vorig jaar. Het grote verschil is dat we op dit moment 9 miljoen prikken gezet hebben. Dus de vaccinatiegraad, de immuniteit, het aantal mensen dat het gehad heeft, maar zeker ook de mensen dat gevaccineerd is, is natuurlijk zo hoog dat we nog steeds moeten opletten. We zijn ook aan het nadenken, daar hebben we vandaag over vergaderd, daar gaan we binnenkort over verder praten, hoe we ook deze zomer ervoor zorgen dat we bewust zijn en bewustwording blijft bij mensen. Dat hebben we vorig jaar zomer niet goed gedaan. Toen leek het een beetje van: het is voorbij. Het was natuurlijk niet voorbij. Maar er is wel een groot verschil met vorig jaar en dat is inderdaad zoveel vaccinaties en zoveel mensen die het gehad hebben.
DE JONGE
De vaccinatiegraad onder 65-plussers is 87% op de eerste prik. Dat is echt een wereld van verschil. En we weten dat mensen na hun eerste prik eigenlijk vrijwel niet meer in de ziekenhuizen komen. Dus dat is echt een wereld van verschil.
VRAAG
Kunnen die mensen eigenlijk weer knuffelen, die 60-plussers, die twee prikken hebben gehad? Mogen die weer...
DE JONGE
Nou kijk we hebben voor gevaccineerden een aantal... Kijk in de zorginstellingen daar geldt al dat personeel en ook bewoners al een tijdje geprikt zijn. Dus de verpleeghuizen, maar ook de instellingen voor gehandicaptenzorg en tegen die instellingen hebben we gezegd: ga nou met beleid natuurlijk want buiten uw instelling is de besmettingsgraad nog heel hoog en je bent nog niet helemaal immuun natuurlijk, zeker niet na die eerste prik. Dus doe het een beetje met beleid. Maar daar wordt alweer volop gebruik gemaakt van de mogelijkheden. Soms wordt de anderhalve meter op de kamer losgelaten, de mondkapjesplicht geldt daar heel vaak al niet meer. En dat overleg met telkens gewoon met de cliëntenraad bijvoorbeeld of met familieleden. Dus dat geldt voor in de zorginstelling. Dat is heel belangrijk. Daar was het eigenlijk het eerste weer – daar is het hardst geleden, maar daar is ook het eerste, ja, de weg naar de vrijheid begonnen. Het tweede is dat als alternatief voor de toegangstesten, en dat toegangstesten maakt heel veel weer mogelijk, geldt natuurlijk straks ook een vaccinatiebewijs. En dat maakt dat als je gevaccineerd bent je inderdaad tal van dingen weer kunt die elders nog niet kunnen – dus ook de anderhalve meter weer kunt loslaten. Nou zien we natuurlijk ook mensen in de thuissituatie al echt wel weer zelf voorzichtig aan eigen dingen proberen. Daar geven we nu nog geen advies over. Dat zullen we vanaf stap vier zullen we dat wel gaan doen. En in het publieke domein, daar gaan we niet versoepelen voor mensen die gevaccineerd zijn. En waarom niet? Omdat als je dat doet, dan valt er nergens meer op te handhaven natuurlijk. Ik hoor dat wel eens vanuit een aantal andere landen dat daar het advies is: als je laat vaccineren, dan hoef je geen mondkapje meer te dragen. Dat is natuurlijk om mensen te verleiden om zich te laten vaccineren, maar ik vraag me dan altijd af: hoe zou je dat dan kunnen handhaven, als mensen door de super lopen zonder mondkapje? Dus dat gaan wij niet doen. In het publieke domein is het ‘samen uit, samen thuis’. Maar in het privédomein, daar kan natuurlijk wel degelijk weer meer.
VRAAG
De vertaling van het antwoord: ja dus. Er kan geknuffeld worden door mensen die twee keer gevaccineerd zijn?
DE JONGE
Ja, dat antwoord is ja, maar goed, de vraag is natuurlijk; wat zou je weer in je.... Kijk, de regel van vier mensen thuis, het advies van vier mensen thuis, dat is fantastisch en daar hebben we op dit moment geen uitzonderingen voor mensen die één of twee prikken hebben gehad. Dat doen we gewoon niet, omdat dat op dit moment te veel onduidelijkheid oplevert, ook in de communicatie. Dus wij gaan voorafgaand aan de vierde stap die we zetten, dus voorafgaand aan 30 juni, gaan we voor die situatie nog aanvullend advies vragen. Voor in de zorginstellingen, voor als alternatief van het toegangstesten, daar hebben we al de keuze gemaakt en voor in het publieke domein, daar gaan we sowieso niet een voordeel of een andere benadering voor mensen die gevaccineerd zijn vragen.
VRAAG (ANP)
Meneer Rutte, heel veel mensen werken al bijna meer dan een jaar alleen maar thuis. Ze hebben in die tussentijd het kantoor niet of nauwelijks gezien. Het versoepelen van die stap staat pas voor de zesde stap gepland, waar we nu nog niet direct een datum op kunnen plakken. Is er in de tussentijd iets meer mogelijk waardoor mensen toch onder voorwaarden weer naar kantoor kunnen?
RUTTE
We vragen mensen echt zoveel mogelijk thuis te werken. En als ze toch gaan reizen: vermijd drukte, vermijd als je gaat reizen de spits. Dus dat verandert nog niet, omdat we echt... Het is op zich goed nieuws vanavond, maar het is niet zo dat we klaar zijn.
VRAAG
Moeten we echt wachten tot die zesde stap voordat dat weer kan?
RUTTE
Ja. Wij vinden dat verstandig. Als het eerder zou kunnen zullen we dat natuurlijk eerder doen, maar op dit moment willen we dat echt met beleid doen.
VRAAG
Want veel andere sectoren zijn natuurlijk open onder voorwaarden van bijvoorbeeld toegangstesten. Is er echt niets in die zin mogelijk om toch al stap voor stap weer terug te kunnen naar het kantoor?
RUTTE
Dat betekent natuurlijk dat er weer veel meer bewegingen zijn. Mensen lopen weer risico’s. En op dit moment hebben we nu negen miljoen prikken gezet, maar dat zijn soms ook tweede prikken. Dus het is niet zo dat we al op die 85% zitten.
VRAAG
Dus vooralsnog blijven mensen tot na de zomer nog thuiswerken?
RUTTE
Zoveel mogelijk thuiswerken ja. Ja. En wat mensen natuurlijk doen in de praktijk is dat ze inderdaad drie, vier dagen in de week thuiswerken, gemiddeld denk ik nu, en als het echt niet anders kan, bij een klantenbezoek, of bij bepaalde bijeenkomsten, elkaar zien. Ik verwacht overigens op langere termijn dat het een mix zal worden, ook als we dadelijk van, hopelijk, van die hele corona af zijn, ooit een keer, dat niet iedereen weer full time op kantoor zit. Je ziet nu toch heel veel discussies ook van ‘ja, kunnen we een mix hebben van thuiswerken en kantoorwerken’. Maar goed, daar gaat de overheid niet zozeer over, dat zie je natuurlijk in de sectoren ontstaan.
VRAAG
Nog een vraag voor meneer De Jonge, er is nu natuurlijk goedkeuring voor Pfizer voor kinderen tussen de twaalf en de zestien. Hoe staat Nederland daar tegenover? Wil Nederland ook deze doelgroep uiteindelijk gaan vaccineren?
DE JONGE
Ik dacht dat die vraag zojuist uitvoering is beantwoord, maar ik zal de korte versie zal ik nog een keer doen. Wat wij hebben gedaan is een advies gevraagd aan de Gezondheidsraad. En de Gezondheidsraad zal ons adviseren over of het verstandig is om het ook daadwerkelijk te gaan toepassen. Wat EMA heeft gedaan is de toelating, de toelating tot de markt. Dus de bijsluiter is aangepast; je mag het gaan gebruiken vanaf twaalf jaar. Maar of het ook verstandig is om het te doen, of het ook noodzakelijk is om het te doen, dat is een adviesaanvraag aan de Gezondheidsraad. En daar zou je nog op verschillende manieren naar kunnen kijken: wil je dan de hele groep? Of wil je alleen die groep kinderen die ook zelf een medisch risico heeft bijvoorbeeld? Dat laatste is een minder moeilijk besluit, dat eerste is een ingewikkelder besluit, omdat je telkens ook wel heel goed de voor- en de nadelen tegen elkaar moet willen afwegen. En die vraag kun je ook niet helemaal los beantwoorden van de vaccinatiegraad bij de volwassen, bij de achttienplussers. Dus als die vaccinatiegraad heel hoog is, dan zal het misschien minder nodig voor het collectief, voor de groepsimmuniteit, om daar ook de kinderen bij te vaccineren. Dus ik vind dat we daar gewoon op een rustige en een verstandige manier over na moeten denken en ons over moeten laten adviseren vanuit medisch oogpunt, maar ook vanuit ethisch oogpunt. En dan gaan we dat besluit vervolgens nemen. En voor zestien, zeventienjarige kinderen met een hoog risico, of jongeren met leukemie bijvoorbeeld, of jongeren met Down, die worden al gevaccineerd op dit moment.
VRAAG (NU.NL)
Meneer Rutte, het OMT is positief, maar toch ook nog wel voorzichtig en waarschuwt om niet te snel te versoepelen. U noemt net dat het de einde van de lockdown is. We horen veel goed nieuws. Bent u niet bang dat mensen denken ‘we zijn er wel’ en dat het tot een extra golf gaat leiden?
RUTTE
Ik heb natuurlijk bezorgdheid daarover, maar ik denk tegelijkertijd dat dit kan. Het OMT zegt ook in het advies wat wij vandaag mondeling gehoord hebben, wat we ook al hebben even gecheckt bij ze, naar buiten mogen brengen, nagevraagd zojuist – die zeggen ook: we hebben geen bezwaar tegen die versnelling. ‘Wij adviseren er positief over’. Dus die kunnen goed leven met die 5 juni. Maar natuurlijk, het is niet voor niets dat ik zeg ‘het is een stap’. We gaan echt in de bestrijding van deze pandemie komt er nu weer een stuk verruiming en zowel binnen als buiten, maar laten we het met z’n allen met beleid doen. En bijvoorbeeld, het Europees Kampioenschap voetbal – sorry, dat moet echt nog eventjes wat beperkter.
VRAAG
En wat vindt het OMT van stap vier en vijf op 30 juni?
RUTTE
Dat moet natuurlijk allemaal nog gaan blijken.
DE JONGE
Het OMT adviseert altijd per stap. Dus het OMT heeft nu nog geen advies uitgebracht over stap vier en vijf samengevoegd op 30 juni. Maar ik denk dat het belangrijk is om dat openingsplan te zien voor wat het is, namelijk: wat we hebben gedaan, we hadden een routekaart. Die hebben we met elkaar vastgesteld, waarbij we voorspelbaarheid hebben gegeven over de set aan maatregelen ten opzichte van de epidemiologische situatie. Daarbij hebben we per risiconiveau indicatoren vastgesteld, streefwaarden vastgesteld, en vervolgens hebben wij met dat openingsplan hebben we de meest waarschijnlijke, het meest waarschijnlijke verloop van de epidemie op grond van de prognoses van het RIVM hebben we geplot op onze routekaart. En dan zien we dat we 9 juni, en nu dus 5 juni, die derde stap zouden kunnen zetten. En dan zien we ook, dat als je kijkt hoe snel het daalt op dit moment, dat wij verwachten dat we eind juni al, ja, tussen die parameters zitten van risico 1 en 2. En als dat zo is, dan is het ook verstandig om die stap ook dan te zetten, want we hebben natuurlijk met elkaar afgesproken dat zodra het weer mogelijk is om een stap ter verruiming te zetten, gaan we dat ook doen. Dat is de reden dat we hebben gezegd: we voegen stap vier en vijf samen en we zetten die op 30 juni.
VRAAG
Maar dat heeft u, een beetje plat gezegd, op eigen houtje besloten, zonder het OMT daar advies over te vragen?
DE JONGE
We nemen altijd de besluiten zelf. Dus we laten ons adviseren door het OMT en door andere adviseurs: door de SER, door het CPB, door andere planbureaus. We laten ons inderdaad adviseren door adviseurs, maar we besluiten altijd zelf en wat we hier hebben gedaan is de prognose van het RIMV als leidraad aangehouden en die prognose van het RIVM geplot op de routekaart zoals we die hadden. Die routekaart zoals we die hadden hebben we natuurlijk eerder advies over aangevraagd aan het OMT, namelijk is het verantwoord om bij een aantal indicatoren weer een stap te zetten? We hebben gezien dat hoe snel het daalt op dit moment en we hebben gezien hoe je dat, als je dat in de tijd zet, vanaf welk moment er dus weer een aantal dingen mogelijk zijn. We zullen die exacte contouren van die stap vier, de nieuwe stap vier, natuurlijk nog wel verder moeten uitwerken: wat is de exacte groepsgrootte thuis, maar ook op straat? We zullen een aantal dingen nog uit moeten werken. Maar wij denken echt dat die stap vier en vijf gecombineerd genomen kunnen worden aan het einde van deze maand. En dat zeggen we op basis van een routekaart die eerder is vastgesteld, waarover eerder is geadviseerd. En nu zelfs tegen de achtergrond van een enorm sterk gestegen vaccinatiegraad.
VRAAG
Nog een laatste vraag voor u meneer De Jonge. Er is een behoorlijke achterstand als het gaat om registratie van vaccinatie, in hoeverre kunt u mensen de garantie geven dat ze op 1 juli met een coronapas op reis kunnen, op vakantie kunnen?
DE JONGE
Nou kijk de meeste registraties zijn en gezet en de meeste registraties zijn gezet door de GGD, omdat die gewoon de meeste prikken heeft gezet. De GGD, alle registraties van de GGD, zitten ook allemaal in het centrale registratiesysteem van het RIVM. Dus voor de meeste mensen gaat het sowieso goed. Daarnaast sluiten natuurlijk ook andere bronsystemen aan, bijvoorbeeld van de GGD, namelijk die mensen die niet het vinkje hebben willen zetten van ‘ik vind het oké dat mijn registratie wordt doorgestuurd naar het centrale registratiesysteem’, om zelfs die mensen toch een digitaal coronacertificaat te kunnen uitreiken. Daarnaast is er een aantal groepen natuurlijk dat elders is geprikt, dus door een andere vaccinatiezetter, bijvoorbeeld door de huisartsen. Nou de huisartsen hebben echt nog wel werk te doen, dat heb ik van de week ook weer indringend met de huisartsen besproken en ik ga er eerlijk gezegd van uit dat zij dat gewoon zullen gaan doen. Dus kijk technisch is daar geen belemmering meer, de huisartsen kunnen gewoon hun eigen registratie gewoon doorzetten naar het centrale systeem en het lijkt mij dat ze dat gewoon de komende weken gaan doen. Je ziet al wel dat ze bezig zijn met die inhaalslag te maken en het is ook echt in hun eigen belang natuurlijk, zij hebben geen zin in mensen die met de caravan al bijna onderweg zijn naar Frankrijk allemaal aan hun bureau te krijgen met ‘zou je misschien mijn registratie even door willen zetten naar het RIVM?’. En daarnaast, ik bedoel de hele afrekening, de hele betaling aan de huisartsen, die verloopt ook langs de lijn van gezette prikken. Dus ook om die reden denk ik dat er best wel een eigenbelang is voor huisartsen om die registratie gewoon op orde te krijgen. Maar goed, daar is nog wel werk te doen. Dus niet alleen bij de huisartsen overigens, ook nog wel bij instellingen. Er is echt nog wel werk te doen, maar het gros van de prikken staat gewoon in de centrale database. En je kunt het ook gewoon zelf controleren, op mijnrivm.nl kun je het zelf controleren of je gezette prik ook daadwerkelijk zichtbaar is in de centrale registratie.
VRAAG (NRC HANDELSBLAD)
Een vraag voor meneer De Jonge. Er is veel geld geïnvesteerd in het onderzoek van Fieldlab, Fieldlab is met aanbevelingen gekomen, begrijp ik het nu goed dat het kabinet die aanbevelingen niet opvolgt?
DE JONGE
Nee.
VRAAG
En de vervolgvraag zou dan zijn: waarom kan dat niet?
DE JONGE
Maar u begrijpt dat niet goed, want we doen dat namelijk wel.
VRAAG
Dus de aanbevelingen die Fieldlab heeft gedaan worden een-op-een door jullie overgenomen nu?
DE JONGE
Nou we nemen zelf onze besluiten natuurlijk, maar de besluiten zijn dat wij vanaf 30 juni, dat wij het acceptabel achten dat evenementen weer plaats kunnen vinden binnen de 1,5 meter na toegangstesten. De besluiten zijn dat wij nu al, dus in de derde stap al, groepen, grotere groepen weer toelaten na toegangstesten. Dus me dunkt dat we juist alle lessen van de Fieldlabs behoorlijk in de praktijk brengen. Dus die drie wedstrijden op het EK bijvoorbeeld, ja daar kunnen weer een hele hoop supporters bij zijn, juist dankzij die Fieldlabs. Er is een hele hoop kritiek geweest op die Fieldlabs, maar ik denk dat heel erg veel mensen daar straks een hele hoop plezier van gaan hebben, omdat we daarin juist hebben geleerd wat er allemaal weer veilig mogelijk is.
VRAAG
Maar begrijp ik het goed dat Fieldlabs heeft gezegd dat dat nu al mogelijk is, dus niet 30 juni? Dus met de toegangstesten grotere evenementen mogelijk maken dan het kabinet op dit moment wil?
DE JONGE
Nou dat weet ik niet precies, maar kijk we nemen natuurlijk besluiten in de totale context van de epidemiologische situatie. Dus het is ook niet iets wat de Fieldlab-organisatie zou kunnen adviseren ofzo, dat is niet hun rol. Wat hun rol is, is om te kijken: is het mogelijk om een evenement veilig te organiseren als er buiten nog een behoorlijke besmettingsgraad is, maar na de poort van het toegangstesten, om het dan binnen vervolgens wel echt veilig te maken? Ja en daarin hebben we natuurlijk geweldig veel gehad aan de Fieldlabs die we hebben georganiseerd, ongelofelijk veel van geleerd, vanaf de allereerste Fieldlab tot pas bijvoorbeeld bij dat Songfestival een hele grote waar je gewoon ziet dat door dat toegangstesten er heel veilig weer evenementen mogelijk zijn. Ook al is dat eigenlijk nog epidemiologisch helemaal niet verantwoord kan het toch weer wel dankzij toegangstesten. En zeker als straks voor het naar binnen gaan, voor het verkrijgen van zo’n toegangsbewijs niet alleen testen noodzakelijk is maar bijvoorbeeld ook via een vaccinatiebewijs je op een veilige manier op zo’n evenement aanwezig kunt zijn, denk ik dat het gewoon echt een uitkomst is om gedurende de zomer weer heel veel meer mogelijk te maken dan er anders mogelijk zou zijn geweest.
VRAAG
Kunt u heel kort dan uitleggen, één inzicht noemen dat die Fieldlabs hebben opgeleverd, die nu hebben geresulteerd in beleid of gepland beleid vanaf 30 juni?
DE JONGE
Nou ik zou zeggen: kijk naar het openingsplan, eigenlijk alles. Dus alles wat we doen nu, op dit moment, wat we weer mogelijk maken, doen we eigenlijk dankzij de lessen die we hebben getrokken uit die Fieldlabs. Daar zijn we al heel vroegtijdig mee begonnen, het kwam onder andere bij VNO-NCW en bij de evenementensector vandaan. Die zei: laten we nou leren voor straks. Oké, nu is dat allemaal nog niet mogelijk, nu gaan de cijfers nog door het dak, maar laten we nu alvast leren – zeker nu die epidemiologische situatie nog zorgelijk is – voor straks als er weer wat kan. Ja en we hebben verschillende evenementen gedaan, nou niet helemaal zonder weerstand maar toch doorgegaan daarmee. En ik denk dat het ook echt een uitkomst is en dat dat voor alle theaters straks, voor alle bioscopen straks, voor alle poppodia straks, voor alle evenementen straks, de hele evenementenzomer daardoor kan eigenlijk goeddeels doorgaan, voor wat nog te organiseren is hoor, op dit moment, maar het kan goeddeels doorgaan juist dankzij alle lessen van de Fieldlabs. Dus het is een fantastische bijdrage geweest, onder anderen viroloog Andreas Voss is daar ook bij betrokken geweest die daar gewoon echt heel goed werk heeft gedaan. Dus nee, ik denk dat we aan juist die Fieldlabs heel veel te danken hebben en juist daardoor deze zomer weer heel veel meer mogelijkheden hebben dan we anders hadden gehad.
VRAAG
En zo’n les is dan: het kan, want het levert niet enorm veel nieuwe besmettingen op als...?
DE JONGE
Ja, ja. Kijk je kunt daar natuurlijk op heel veel... Daarom is het goed dat we het ook echt hebben uitgeprobeerd. Kijk als je kijkt naar zo’n antigentest bijvoorbeeld, dan weten we: een antigentest, die kan ook vals-negatieve uitslagen geven, dus ook al heb je corona eigenlijk al wel onder de leden dan is er nog steeds wel degelijk een mogelijkheid dat je negatief test met zo’n antigentest. Dus ja, er is natuurlijk altijd een zorg van: ja als je kijkt naar het aantal mogelijke percentages vals-negatieven, is het dan wel verantwoord gegeven de epidemiologische situatie om dan bijvoorbeeld met een paar duizend man zelfs die 1,5 meter los te laten of ben je dan bezig eigenlijk een enorm ‘spreading event’ te organiseren? Nou nee, hebben we geleerd, omdat er inderdaad zonder twijfel ook vals-negatieve testen zullen zijn, dus mensen die het wel hebben maar toch niet negatief uit de test komen, maar kennelijk toch als het al het geval is met een dusdanige lage virale ‘load’ dat je wel degelijk zo’n event kunt organiseren. Nou dat is allemaal heel behoedzaam, eigenlijk in een laboratoriumsetting is dat uitgetest en daarom hebben wij er echt vertrouwen in dat we dat toegangstesten op een grootschalige manier in kunnen gaan zetten, allereerst vanaf stap drie maar het echte, het voor het echie met het loslaten van de 1,5 meter, ja dat doen we dan inderdaad vanaf stap vier. En nogmaals, kijk testen zelf is natuurlijk altijd iets bezwaarlijks, mensen vinden dat niet leuk, inmiddels doen wij bijna dagelijks testen of een zelftest of je moet ergens voor getest worden en nou fijn is het nooit, dus het is niemands hobby natuurlijk, maar ook dat zal afnemen als we straks in toenemende mate volledig gevaccineerd zijn en dus met een vinkje ook op een andere manier naar binnen kunnen.
RUTTE
Goed weekend, tot volgend keer.