Letterlijke tekst persconferentie minister-president Rutte en minister De Jonge (8 maart 2021)
Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit waarom verdere verruiming van de lockdown nog niet verantwoord is en beantwoorden vragen van de pers.
Inleidend statement minister-president Mark Rutte
Goedenavond. Als de verwachting uitkomt dat aan het begin van de zomer iedereen in ons land die dat wil minstens 1 keer is gevaccineerd, dan is dat het moment waarop we eindelijk weer grote stappen kunnen zetten in de richting van het normale leven. Dan kan en mag misschien nog niet alles, maar wel veel. Het klinkt na een jaar corona bijna onwerkelijk, maar daar mogen we zo langzamerhand van uitgaan. Dan is corona nog steeds onder ons, maar niet meer allesbepalend voor ons leven.
Je kunt zeggen: dat is al over 4 maanden. Maar het is ook pas over 4 maanden. Want als je om je heen kijkt, als je met mensen spreekt, als je de impact van corona op jongeren op je in laat werken, als je de kaalslag en ellende bij veel bedrijven ziet, dan is het volstrekt duidelijk dat we de lockdown in deze vorm niet nog 4 maanden volhouden. We moeten ons dus op weg naar de eindstreep, op weg naar het moment dat we gaan leven met het virus, steeds blijven afvragen: wat kan er nu al, op een veilige en verantwoorde manier? Onder welke voorwaarden en bij welke stand van de epidemie kunnen we bepaalde activiteiten weer mogelijk maken? Wat kunnen we daar extra voor doen, bijvoorbeeld met sneltesten, en welke risico’s durven we aan? Dat is de hoofdvraag geweest in onze overleggen van de laatste dagen. En eigenlijk zijn we daar al 2 weken geleden mee begonnen, toen we met de openstelling van het voortgezet onderwijs en de kappers, en met het winkelen op afspraak bewust risico’s hebben genomen. Gewoon omdat we zien dat het steeds lastiger wordt om het allemaal vol te houden.
De besmettingscijfers en de bezetting in de ziekenhuizen zijn nu al een paar weken stabiel op een te hoog niveau en we zien ook dat mensen bijvoorbeeld veel moeite hebben met de 1 bezoekerregeling en het ook steeds moeilijker vinden om de basisregels na te leven. Op basis van die cijfers en alle doorgerekende prognoses zegt het Outbreak Management Team: het is niet verstandig nu nieuwe versoepelingen aan te kondigen vanaf 16 maart. En dat advies volgen we op. Met dien verstande dat we hebben besloten nu wel een paar correcties en kleine aanpassingen op de huidige maatregelen door te voeren, omdat dat logisch en omdat dat verstandig is. Die correcties en kleine aanpassingen zal ik zo toelichten. En vervolgens zal Hugo de Jonge met u vooruitkijken richting Pasen, wanneer we hopen een paar nieuwe stappen te kunnen zetten om het land verder van slot te halen en jongeren en ondernemers, zoals in de horeca, weer meer ademruimte te geven. Welke stappen dat zijn en onder welke voorwaarden en bij welke stand van de epidemie wij denken dat dat verantwoord is, dat hoort u zo van hem.
Ik wil graag eerst nog eens onderstrepen hoe ongelooflijk goed en hoe ongelooflijk hard er door allerlei sectoren wordt gewerkt om een veilige en verantwoorde manier weer open te kunnen.
In de horeca, in de festival- en evenementenbranche, de reiswereld, de theaters en de musea, het onderwijs – echt overal liggen de plannen klaar of zijn die plannen vergaand in de maak. En dat perspectief is ook keihard nodig. Want zeker in de bedrijven zien we dat het water veel ondernemers aan de lippen staat. De nood is hoog, de verhalen zijn hartverscheurend, de reserves zijn op.
En ik realiseer me heel goed hoe frustrerend het moet zijn dan steeds weer te horen dat 1 veilig terras, 1 veilige reis, 1 veilige zaal misschien geen probleem zou zijn, maar dat alle terrassen, zalen en vakanties samen in de optelsom wel problemen opleveren die we in de ziekenhuizen nu niet aan kunnen. Dat is frustrerend. Maar ik zeg u vandaag: het kantelpunt nadert dat het vaccin de overhand krijgt over het virus en dat er dus weer meer mogelijk wordt. En dan moeten we daar voor klaar staan. En ik zeg u ook dat we de komende dagen alle economische steunpakketten opnieuw tegen het licht houden om te kijken waar we meer of waar we langer kunnen helpen.
En dan: de situatie vanaf dinsdag 16 maart. Het belangrijkste is dat we huidige maatregelen verlengen tot en met dinsdag 30 maart, inclusief de avondklok, die doorloopt tot de ochtend van woensdag de 31e. Voor de drie dagen van de verkiezingen, op maandag 15, op dinsdag 16 en op woensdag 17 maart gelden een paar uitzonderingen. Want de avondklok kan en mag vrije verkiezingen natuurlijk niet in de weg staan. Wie als ambtenaar of als vrijwilliger bij de verkiezingen betrokken is, krijgt van zijn of haar gemeente een schriftelijk bewijs. En wie echt pas tegen 9 uur ’s avonds kan stemmen of wie wil kijken bij het tellen op woensdag 17 maart, kan daar gewoon ongehinderd dat doen en dan ook ongehinderd naar huis. De mededeling dat iemand op dat moment van een stembureau komt, volstaat die dagen voor de handhaving. Deze uitzonderingen gelden natuurlijk alleen voor activiteiten die horen bij die verkiezingen. Het is dus niet de bedoeling daarna met een paar vrienden in het Vondelpark af te spreken.
Een kleine aanpassing doen we op zwemlessen en afzwemmen voor kinderen tot en met 12 jaar.
Dat is vanaf dinsdag 16 maart weer mogelijk, vooral vanwege de veiligheid, ook met het oog op het feit dat de zomer in aantocht is. Natuurlijk zijn er wel een paar voorwaarden. De belangrijkste zijn: bij klachten blijven de kinderen thuis, ouders wachten tijdens de les buiten en de kleedkamers zijn open maar de douches niet.
Een andere kleine aanpassing geldt voor het buitensporten vanaf 27 jaar. U hebt misschien ook de berekeningen gezien dat we gezamenlijk miljoenen coronakilo’s zijn aangekomen. Omdat er weinig dingen gezonder zijn dan samen sporten, en dan denk ik ook aan de geestelijke volksgezondheid, wordt het vanaf dinsdag 16 maart mogelijk met maximaal 4 mensen vanaf 27 jaar in de buitenlucht te sporten, op anderhalve meter en georganiseerd op een sportaccommodatie. Het is een kleine aanpassing die ook weer een verschil kan maken.
Het volgende punt: in het voortdurende overleg met de winkeliers en hun organisaties komt steeds weer terug dat die 2 klanten per verdieping voor grotere winkelpanden echt een te grove norm is.
We hebben dat natuurlijk besloten om de risico’s op besmetting zo klein mogelijk te maken, maar dat kan ook op een andere manier. Vanaf dinsdag 16 maart geldt daarom het volgende. Voor kleine winkels met een oppervlakte tot 50 vierkante meter verandert er niets en geldt een maximum van 2 klanten. Daarboven gaat de norm gelden van 1 klant per 25 vierkante meter, met een maximum van 50 klanten tegelijk per winkel. En natuurlijk blijft gelden: 'timeslots' van minimaal 10 minuten, winkel alleen en minimaal 4 uur tussen het maken van de afspraak en het winkelen zelf.
Het reisadvies voor het buitenland dat nu geldt tot en met woensdag 31 maart, verlengen we met 2 weken, tot en met donderdag 15 april. Het dringende advies blijft daarmee: blijf in Nederland, ga niet op reis. Op 23 maart, op de volgende persconferentie, zullen we een apart reisadvies uitbrengen voor de meivakantie en hopelijk kunnen we dan ook al iets zeggen over de zomervakantie. Want laten we eerlijk zijn: daar snakken we allemaal naar, naar er even tussenuit, even een andere omgeving, even een andere cultuur. Laten we hopen dat er tegen die tijd ook op dit punt weer iets meer kan.
Tot zover de belangrijkste besluiten voor de korte termijn. Maar veel belangrijker is natuurlijk: hoe denken we, hoe hopen we dat de wereld er over een paar weken uitziet? En ik wil hier nog maar eens een keer onderstrepen: dat hebben we, u en ik, voor een flink deel zelf in de hand. Als we de basisregels volgen, dan kan er meer. Het allerbelangrijkste is: thuisblijven bij klachten en testen, handen wassen en natuurlijk: anderhalve meter afstand houden. En daarmee geef ik graag het woord aan Hugo de Jonge.
Inleidend statement minister De Jonge
Beste mensen, die zomer, daar kijken we allemaal reikhalzend naar uit. Iedereen snakt naar het moment waarop veel van wat het leven zo mooi maakt, weer kan. En als alles gaat zoals we nu verwachten, dan wordt het zo’n mooie zomer. Als alle vaccins geleverd worden zoals afgesproken, dan is op 1 juli bij iedereen die dat wil, die eerste prik gezet. En twee-derde van de mensen die gevaccineerd moeten worden is dan zelfs al volledig beschermd.
En natuurlijk, er blijven onzekerheden. We weten nog niet of mensen die gevaccineerd zijn, het virus ook niet meer kunnen doorgeven. En of er nieuwe mutaties komen waarbij de vaccins niet of minder werken. En we blijven van de snelheid van vaccinleveranciers afhankelijk natuurlijk. Maar als dat allemaal meezit dan hebben we in de zomer echt van het grootste gedeelte van de maatregelen afscheid genomen.
En ook eerder is al meer mogelijk. En dat hangt samen met hoeveel mensen gevaccineerd zijn. Volgende week 2 miljoen. Begin april, hebben we ruim 3 miljoen prikken gezet. Begin mei zijn dat er 6,5 miljoen. Begin juni zijn dat er 11 miljoen. En begin juli zijn dat er 18 miljoen. Allemaal dankzij de tomeloze inzet van het RIVM, de GGD’en, de huisartsen, de ziekenhuizen en vele anderen.
Naast bescherming door vaccinatie, zijn ook mensen die al corona hebben gehad al beschermd tegen het virus omdat zij antistoffen hebben aangemaakt. De gezondheidsraad adviseert vanmiddag de mensen die in de afgelopen 6 maanden corona hebben gehad, 1 prik te geven. Dat zou sneller meer bescherming kunnen opleveren, en we onderzoeken nu hoe dat het beste zouden kunnen regelen.
Van meet af aan is ons doel geweest om kwetsbare mensen te beschermen en te voorkomen dat de zorg overbelast raakt. Dat doen we nu nog met maatregelen, maar in de komende maanden gaat vaccinatie steeds meer van het werk van ons overnemen. Met elke prik die we zetten, beschermen we meer ouderen en andere mensen die kwetsbaar zijn. En dat voorkomt sterfte, ernstige ziekte, ziekenhuisopnames. En daardoor kunnen we steeds meer maatregelen loslaten.
Afgelopen week viel de vaccinatie-uitnodiging bij de eerste 75 tot 79-jarigen op de mat. En ook de eerste mensen van de hoog-risicogroepen worden deze maand uitgenodigd. Andere groepen met een medisch risico volgen nadat alle 60-plussers de mogelijkheid hebben gehad zich te vaccineren. En dat is bemoedigend, want veel mensen met een verhoogd medisch risico én hun mantelzorgers, houden zich al een jaar lang strenger aan de maatregelen dan wie ook. En ze zijn soms zelfs in zelfisolatie gegaan, of hebben kinderen die ongelooflijk bang zijn om hun ouders te besmetten.
De meeste mensen van 80 jaar en ouder, en de mensen die wonen in de verpleeghuizen en instellingen voor gehandicaptenzorg, zijn de afgelopen periode gevaccineerd. Net zoals een deel van de zorgmedewerkers. En het aantal besmettingen neemt onder die groepen fors af. En hoe hoopvol is het, dat in de verpleeghuizen, waar het virus vorig jaar zo genadeloos toesloeg, nu weer meer bezoek mogelijk is dankzij vaccinatie. Zijn bewoners gevaccineerd, dan is er ruimte voor 2 bezoekers per dag en dat kunnen gedurende de week ook verschillende bezoekers zijn. En dat is een eerste stap, volgende stappen werken we uit met de deskundigen.
Maar toch, laten we de dag niet prijzen voor het avond is. Het duurt echt nog even voor we deze nare periode helemaal achter ons kunnen laten. De komende tijd moeten we het nog van de maatregelen hebben om dat virus eronder te houden. Het moet nog blijken wat de versoepelingen van vorige week op de verspreiding van het virus doen. En ondertussen weten we dat de piek van de derde golf nog voor ons ligt. En dat blijft ontzettend spannend en het blijft van ons vragen om voorzichtig te zijn.
Laten we in het zicht van de haven geen domme dingen doen. Meer beheersing nu, betekent meer vrijheid straks.
En we kunnen het. Met elkaar hebben we de afgelopen tijd die derde golf weten te verlagen, weten te vertragen. En het aantal nieuwe besmettingen is te hoog, maar wel heel flink lager dan rond de jaarwisseling. En toch zijn de vooruitzichten voor die derde golf niet goed. En dat komt omdat die Britse variant (van het virus) het inmiddels voor een groot deel heeft overgenomen van de klassieke variant. En de Britse variant is besmettelijker dan de variant waar we het afgelopen jaar vooral mee te maken hadden. En als de slechtste vooruitzichten uitkomen, dan liggen de ziekenhuizen over een maand net zo vol als vorig jaar.
Maar of dat ook gebeurt hebben we voor een belangrijk deel ook zelf in de hand. Door ons de komende tijd extra goed aan de maatregelen te houden, kunnen we die derde golf verder voor ons uitschuiven en ook lager houden. En áls ons dat lukt, als het lukt om de R rond of liefst onder de 1 te krijgen, en als de ziekenhuizen dus niet verder onder druk komen te staan - dan komen we rond Pasen op een punt dat we weer een nieuw risico durven te nemen.
Dan durven we het aan om vanaf 31 maart de buitenterrassen van de horeca weer te openen.
Wel onder voorwaarden, met een maximaal aantal personen per tafel en per terras. En daarnaast willen we kijken of dan een verdere openstelling van de detailhandel mogelijk is. En als het ons lukt om die Britse variant niet exponentieel om zich heen te laten grijpen, betekent dat ook dat we in de week voor het paasweekend in het hoger onderwijs weer kunnen starten. Door studenten een dag per week naar hun opleiding te laten gaan. Onderdeel van alle maatregelen om dat veiliger te maken, is uiteraard ook zo veel mogelijk een sneltest vooraf. Want zo kunnen we het onderwijs veiliger maken en nieuwe besmettingen voorkomen. Kortom: als het lukt om die R rond de 1 te houden en als het lukt om de ziekenhuizen niet veel verder te belasten, dan zijn rond Pasen weer verdere versoepelingen mogelijk
Dat testen doen we natuurlijk al heel lang, om het virus in het vizier te krijgen en zo verspreiden zoveel mogelijk te voorkomen. Maar testen kan ook helpen om op bepaalde plekken, veiliger, met minder maatregelen af te kunnen. Naast testen om te weten of je besmet bent, kun je straks ook testen om te weten of je niet besmet bent. Als je klachten hebt zoals verkoudheid, benauwdheid of koorts of hoofdpijn, dan is en blijft de GGD de eerste die je moet bellen. Maar in de komende maanden komen ook zelftesten beschikbaar voor het onderwijs, voor werkgevers, en voor onszelf - bij de drogist, bij de apotheken, bij de supermarkt. Die zelftesten, met en zonder begeleiding, maken veiliger werken en veiliger onderwijs mogelijk. En ze kunnen helpen om jezelf extra in acht te nemen en te kijken of wat je onderneemt die dag wel echt veilig is.
Daarnaast gaan we toegangstesten. Met de zogeheten fieldlabs doen we onderzoek naar hoe we met testen nu al grote bijeenkomsten mogelijk kunnen maken. Met proefcongressen, theatervoorstellingen en evenementen waarin we bezoekers vooraf testen. En met dat toegangstesten zijn we strikt, je moet met een testbewijs kunnen laten zien dat je kort ervoor negatief getest bent, want anders kom je niet binnen. De eerste resultaten van dat onderzoek zijn echt bemoedigend. Het lukt om mensen die besmet zijn vooraf te vinden en van een evenement zo geen feest voor het virus te maken.
En die app die we gaan gebruiken voor het toegangstesten, de coronacheck-app, laat aan de deur zien, via een QR-code dat je een negatieve testuitslag hebt gehad en er dus een hele kleine kans is dat je besmettelijk bent. En we onderzoeken nu of die app eenzelfde ‘sein veilig’ kan geven als je gevaccineerd bent, dan moeten we wel zeker weten dat – als je gevaccineerd bent – je het virus ook niet meer overdraagt. Door het zo te regelen, weet degene straks aan de deur niet om welke reden jij niet besmettelijk bent en dus een groen vinkje in die app krijgt. Maar laat ik heel duidelijk zeggen: Niemand moet zich verplicht voelen, niemand moet verplicht worden om te bewijzen dat hij of zij gevaccineerd is. Geen directe of indirecte vaccinatieplicht dus.
We zijn er nog niet. En tegelijkertijd zijn we dankzij de wetenschap wel heel veel verder dan we een tijd geleden hadden durven hopen. ‘Nog even volhouden’ is zo makkelijk gezegd. Maar iedereen merkt dat de ene dag makkelijker gaat dan de andere. Wat in ieder geval wel helpt, is om het samen te doen. Iedereen kan wel een moment noemen waarop de hulp uit onverwachte hoek kwam. En laten we die saamhorigheid blijven vasthouden, want dat helpt ons ook de komende maanden tot aan de zomer door.
JONKER (NOS)
Meneer Rutte, het afschaffen van de avondklok lag bovenaan de stapel zei u eerder. Maar dat klopt dus niet?
RUTTE
Ja. Het probleem is dat die avondklok echt een effect heeft. Nou dat is geen probleem, dat is op zichzelf goed nieuws. Maar we hebben natuurlijk te maken met toch een behoorlijk aantal besmettingen, zo’n kleine honderdduizend mensen op dit moment zijn besmettelijk en we zitten met een R van ongeveer 1 of net daaronder. En met een sterk stijgende Engelse variant die besmettelijker is. En wat je dus ziet is dat die avondklok in combinatie met die 1 bezoeker thuis regeling echt een effect heeft. En wat het Outbreak Management Team ook zegt, gegeven die hoogstand van besmettingen is het echt niet verstandig om nu die avondklok weg te halen. Dus ja dat zou je het liefst nog steeds willen, maar er ligt echt een heel duidelijk advies wat we ook overnemen om dat niet te doen.
JONKER
Maar u komt vandaag ook met correcties, eigenlijk ook versoepelingen en eerder heeft u ook andere versoepelingen gedaan. Dan heeft het toch niet bovenaan de stapel gelegen, dat afschaffen?
RUTTE
Wat wij vandaag doen zijn een paar correcties en preciseringen die niet per se meer ruimte innemen. Het is niet zo dat doordat we dat doen andere dingen niet zouden kunnen. Bijvoorbeeld bij de winkels was het wel heel grofmazig die twee per etage, dus daar zeggen we: kijk maar naar het aantal vierkante meters. Nou dan kun je in een IKEA misschien wel duizend mensen kwijt, dat is natuurlijk veel te veel, dus je moet het ketten op 50, maximaal 50. Maar het is niet zo dat dat epidemiologische ruimte oplevert. Hetzelfde geldt voor dat zwemmen voor kindjes tot en met 12 jaar, dat gaat ook. Dus het is niet zo dat dat nou ruimte weg eet. Dat zijn echt preciseringen en verfijningen. Maar nogmaals, als je die avondklok nu zou weghalen, die terwijl de besmettingen nog zo hoog zijn en we doen het ook echt minder goed qua aantallen besmettingen dan de Duitsers en de Denen bijvoorbeeld, is dat niet verstandig.
JONKER
En gaat die maatregel er eind maart dan echt aan. Of kan er dan alsnog weer iets bovenop de stapel komen?
RUTTE
Ja goed het blijft de maatregel waar je als eerste vanaf wil, maar door dat steeds te herhalen, als die dan toch weer verlengd wordt, denken mensen: ja wanneer is die dan echt weg? En dat kan ik natuurlijk niet voorspellen. Ik kan alleen zeggen dat wij nog steeds te veel besmettingen hebben. Dat we de derde golf wel een beetje voor ons uitduwen en iets platter hebben geslagen, maar dat die nog steeds ernstig is. Daarom kunnen we nu ook geen verruimingen doen. En zou je nu besluiten de avondklok eraf te halen, dan zou dat betekenen dat die risico’s op de verspreiding van het virus echt weer aanzienlijk verder toenemen en dat is niet verstandig.
JONKER
U komt dus nu ook met correcties en u schetst al een beetje in de toekomst van wat voor versoepelingen er mogelijk aan kunnen komen. Had u dat ook geschetst als er geen verkiezingen aan waren gekomen?
RUTTE
Ja, dit heeft niks met de verkiezingen te maken. Dit doen we omdat we natuurlijk vorige keer al gezegd hebben: je moet in deze fase iets van risico’s nemen. En dolgraag hadden Hugo de Jonge en ik vanavond met het kabinet nog een paar verdere risico’s genomen. Dat doen we niet. We nemen nu geen verdere risico’s omdat daarvoor het aantal besmettingen echt te hoog is. We denken wel de komende weken, als we inderdaad erin slagen, en dat moeten we met zijn allen doen, om het aantal besmettingen en dan is dus de vertaling daarvan in die reproductiefactor, in dat R-getal, onder controle te houden. In combinatie met ook enige stabiliteit in de ziekenhuizen, dat hoeft niet precies het huidige aantal te zijn, dat mag iets hoger liggen, maar het moet niet een stijgend aantal zijn. Als dat lukt, dan denken we, zoals Hugo de Jonge net zei, dat er een paar dingen mogelijk zijn. Maar dat zal echt daarvan afhangen. En dat past dus in de aanpak, gekozen een paar weken geleden, om ook in die laatste maanden dat we nu te maken hebben met dit soort moeilijke maatregelen op weg naar het vaccineren verder toch ook een paar risico’s te nemen.
JONKER
En risico’s hebben niks te maken met dat er nu verkiezingen aankomen en mensen graag misschien een zoethoudertje willen van: over een paar weken komt er iets?
RUTTE
Nee, als het daarmee te maken had hadden we ze nu voor nu aangekondigd, want dan kun je ze beter meteen doen. Maar dat kan gewoon niet en je moet die verkiezingen ook niet hier doorheen laten lopen. En ik moet ook eerlijk zeggen: de discussies zaterdag in het Catshuis en vandaag ook in het bredere kabinet, in de ministeriële commissie, zijn heel zakelijk gevoerd zoals we die steeds gevoerd hebben. Dus ik heb echt de indruk dat ook mijn collega’s erin slagen om dit onderwerp te bekijken los van de verkiezingen.
JONKER
Meneer De Jonge, hebben we nog iets aan de routekaart, wat is die nog waard?
DE JONGE
Zeker. Wat we doen namelijk is die routekaart gebruiken om te kijken: zou je nou over een breder front van verschillende sectoren in kleinere stapjes tot afschaling kunnen komen? En eigenlijk het voorbeeld van de besluitvorming van een aantal weken geleden, maar ook wat we vandaag op tafel leggen is nou juist aan de hand van die routekaart tot stand gekomen. Dat we kijken: hoe zou je nou een kleine versoepeling kunnen bieden binnen hetzelfde risiconiveau gegeven het epidemiologische gesternte. Dat biedt nog geen ruimte om forse versoepelingen te doen, maar wel om een kleine stap te zetten. Nou, dat was een brede wens ook in de Kamer, brede wens ook in het kabinet om het zo te doen. Dus niet de ene sector wel en alle andere sectoren niet. Maar over een aantal sectoren een kleiner stapje zetten daar waar het mogelijk is.
JONKER
Maar zo’n routekaart was toch bedoeld dat iedereen kon zien: wanneer wordt er wat versoepeld? Wanneer komt er een strengere maatregel? Dat lukt nu toch niet aan de hand van die routekaart?
DE JONGE
Toch wel, en u zult ook zien als bijlage bij de brief die vanavond naar de Kamer gaat dat er ook weer een update van de routekaart bij zit. En zo had ik ook de laatste keer dat er een update was gemaakt aangekondigd dat het niet de laatste zou zijn. En die wijst ook de weg daar waar je over een breder front kleine stappen wilt zetten ter versoepeling, hoe dat er dan uitziet. Aan welke knopjes je kunt draaien, bijvoorbeeld binnen-buiten. Of bijvoorbeeld de groepsgrootte. Daar kun je allemaal aan sturen. Neem de terrassen. Daar zeggen we: ja de horeca open nu, dat kan eigenlijk niet. Maar als je het alleen op de terrassen doen, dus alleen buiten doet en als je het met een maximum doet van laten we zeggen 50. En als je het twee aan twee doet. Dan zijn op zichzelf genomen het aantal bewegingen en daarmee ook het risico bij een heropening van de terrassen ook op zichzelf genomen overzichtelijk. Niet voor nu, maar wel als over een aantal weken blijkt, dus als op 23 februari blijkt, dat de R nog steeds rond de 1 is. En ook de ziekenhuizen niet enorm extra belast zijn in de afgelopen weken.
JONKER
U had goed nieuws, zei u, over dat mensen die al besmet zijn geweest maar 1 vaccin hoeven. Kan dat betekenen dat we eerder klaar zijn met iedereen vaccineren?
DE JONGE
Dat zou een versnelling kunnen betekenen, maar dat hangt er heel erg van af hoe je het uitvoert. En zoals de Gezondheidsraad het schetst, dan gaat het over de mensen die de afgelopen zes maanden een besmetting hebben doorgemaakt. Die zou je dan maar 1 prik geven in plaats van 2 want daarmee zijn ze voldoende beschermd. En overigens hebben ze dan ook wat minder kans op bijwerkingen. Dus ook om die reden zou dat een goed idee kunnen zijn. Maar dan gaat het vervolgens in de uitvoering om de vraag: hoe kun je die mensen dan vinden? Nou dan zou je zeggen: de mensen hebben natuurlijk een positieve testuitslag gehad van de GGD. Dat is waar, maar dat bestand van de GGD kun je natuurlijk niet gebruiken voor dit doel. Dus je zult er op een andere manier achter moeten komen. Daarnaast weten we dat heel veel meer mensen die besmettingen hebben doorgemaakt dan dat er mensen zijn die een positieve testuitslag hebben gehad. Ongeveer een dikke miljoen heeft inmiddels een positieve testuitslag gehad. Maar ruim drie miljoen mensen naar verwachting hebben de ziekte inmiddels doorgemaakt. Dus het zoeken is: is er een modus te vinden in de uitvoering waarbij je het op zo’n manier kunt inregelen dat je een grote groep vangt van de mensen die al een keer de besmetting hebben doorgemaakt en dat je hen inderdaad met 1 prik kunt vaccineren zodat je die prikken die anders voor hun tweede prik bestemd zouden zijn kunt reserveren voor anderen. En dan zou je mogelijkerwijs een versnelling door kunnen maken. Maar de vraag is op welke termijn dat te organiseren is en hoe we dat in de uitvoering moeten doen. Dus dat is echt even puzzelen, maar ik vind het wel een hele interessante gedachte dus ik kom er snel op terug.
VAN DE ZILVER (RTL)
Premier Rutte, we horen u zeggen: begin juli kan iedereen die het wil gevaccineerd zijn in Nederland. Op zijn minst de eerste prik.
RUTTE
Dat hopen we op basis van de huidige leveringsschema’s van de vaccins, zou dat haalbaar moeten zijn.
VAN DE ZILVER
Ja, maar daarbij zegt u: veel maatregelen kunnen wel worden opgeheven, maar niet alle. Welke maatregelen moeten nou nog behouden worden op het moment dat veruit het grootste deel van Nederland gevaccineerd is?
RUTTE
Dat is nu nog eigenlijk niet te zeggen. Dat hangt er ook van af wat dat betekent als iedereen ten minste een eerste prik heeft gehad, wat dat betekent voor de collectieve veiligheid. Het heeft ook te maken met de vraag in hoeverre je nog besmettelijk bent als je het vaccin hebt. En het heeft er ook mee te maken hoeveel mensen dan daadwerkelijk het vaccin genomen hebben. Dus al dat soort dingen is het van afhankelijk. Dus we houden er rekening mee dat je weliswaar dan weer... ja het veel normaler is, maar nog niet helemaal het oude normaal. Maar wat het precies is, dat kunnen we nu nog niet zeggen.
VAN DE ZILVER
Maar in de berekeningen van meneer De Jonge eerder zijn er acht miljoen mensen volledig gevaccineerd, die hebben twee prikken gehad. Als het beleid erop gericht is om de overbelasting van de zorg te voorkomen, als er zoveel mensen gevaccineerd zijn is de kans toch bijzonder klein, dan kunnen we toch van de maatregelen af?
RUTTE
Dan hoop je natuurlijk dat je af kunt van allerlei maatregelen die beperkingen opleggen aan onze musea, theaters, onze horeca, onze winkels et cetera. Maar of je ook af kunt van de anderhalve meter bijvoorbeeld, dat zullen we dan moeten bekijken.
VAN DE ZILVER
Maar ik begrijp dat niet helemaal, als zoveel mensen... dan is er toch geen reden meer om die maatregelen wel nog te behouden? Wat kan de reden dan nog zijn?
RUTTE
Ik snap dat wel, maar we moeten zeker weten op dat moment dat we niet iets onverstandigs doen. Dus ik kan alleen maar tegen u zeggen: er komt een fase aan waarin dat virus niet meer een uitbraak is zoals nu, maar dat je er wel als samenleving mee moet leren leven. Het zal niet helemaal weg zijn. Dat vaccineren gaat ons natuurlijk enorm beschermen. Maar we moeten echt even heel precies de komende maanden in kaart brengen: als je zover bent, dan zal je waarschijnlijk geen beperkingen meer nodig hebben in het onderwijs en de horeca en de winkels. Maar wat betekent dat dan voor de anderhalve meter, voor het handen wassen, voor alle gedragsadviezen.
VRAAG (SBS)
Meneer De Jonge, de toegangstesten werken goed zegt u, de eerste proef. Als het zo goed werkt, waarom wordt het niet op dit moment al ingezet in de horeca en bij evenementen?
DE JONGE
Het wordt ingezet. We zijn die toegangstestcapaciteit aan het opbouwen. 25.000 per dag ongeveer.
VRAAG
Echt in de praktijk bedoel je?
DE JONGE
Ja, nu al. En volgende maand zo’n 100.000 per dag en dat bouwen we op naar zo’n 400.000 per dag. We zijn aparte testcapaciteit daarvoor aan het inrichten op dit moment, aan het opbouwen. Met VNO-NCW en een heel consortium wat daar achter zit. Daarnaast hebben we die check-app gebouwd. Die corona check-app hebben we gebouwd, die is af. En die wordt ingezet. En dat lukt allemaal voor het toegangstesten 1.0 zou je kunnen zeggen. Want wat we ondertussen ook doen is via een wet die sectoren benoemen die daarvan daadwerkelijk gebruik mogen maken. En ook een goede grondslag maken voor die app zoals die straks moet gaan werken, namelijk wel met iets van persoonsgegevens. Nu in de huidige testversie zitten helemaal geen persoonsgegevens. Maar je wilt natuurlijk straks voorkomen dat iemand zich laat testen, zijn negatieve test op zijn telefoon zet, zijn telefoon aan de buurman geeft en die dan vervolgens naar een concert gaat en wel degelijk besmet blijkt. Nou om dat helemaal dicht te zetten hebben we wel iets van persoonsgegevens nodig in die app en daarvoor moet de wet gewijzigd worden. Dus waar we mee bezig zijn is het opbouwen van testcapaciteit. Waar we mee bezig zijn is het maken van een kalender van evenementen die dus door kunnen gaan dankzij dat toegangstesten. Waar we tot mei mee te maken hebben is toegangstesten 1.0. Met een capaciteit van zo’n 100.000 testen per dag in april. Toewerkend naar ruimt 400.000 en dat zullen we pas later, pas in mei waarschijnlijk gaan bereiken. En dan ook zullen we die app voor het echie gaan gebruiken waarbij dus ook een echte goede persoonsgegevenscheck erbij kan zitten aan het begin. Zodat je zeker weet dat degene die binnenstapt ook daadwerkelijk een negatieve testuitslag heeft.
VRAAG
Kan de horeca dan in mei gewoon weer helemaal open?
DE JONGE
Het is de vraag of de horeca er gebruik van wil maken. Het kan wel, het mag wel, maar de vraag is of de horeca niet op een andere manier makkelijker open kan. Want als het nodig wordt om echt een negatieve testuitslag te hebben voordat je een biertje kan gaan drinken, dan is de drempel ook wel hoog. Vaccinatie, daar moeten we echt eerst van leren of het ook daadwerkelijk transmissie remmend is, dus remmend is in de verspreiding van het virus, dus daar zijn we ook nog niet zomaar. Moeten we ook niet van doen alsof dat ons morgen gaat helpen, daar werken we wel naartoe natuurlijk. Maar daarvoor moet je eerst echt die zekerheid hebben. Wat we zullen doen is zo snel mogelijk inderdaad het daadwerkelijk toepassen van de toegangstesten in de praktijk brengen. Maar niet nodeloos sectoren klem zetten met als een soort voorwaarde dat het alleen maar mag, dat je alleen maar verder open mag als er toegangstesten is. Ik verwacht dat dat toegangstesten met name zal worden toegepast waar je met echt grotere groepen gaat werken.
VRAAG
Meneer Rutte, die sneltesten, toegangstesten, het wordt allemaal steeds belangrijker. Vindt u het niet gek dat u zelf voor het RTL-debat geen test heeft gedaan?
RUTTE
Nou nee, ik wist niet dat dat gevraagd was eerlijk gezegd.
VRAAG
Andere lijsttrekkers wisten het wel.
RUTTE
Ja, ik niet. Als ik het geweten had... Ik zat vandaag bij Koffietijd en daar was het wel de wens en toen heb ik het ook gedaan.
VRAAG
Maar maandenlang voorbereiding, het is niet even met u gedeeld dat het de bedoeling was?
RUTTE
Nee.
VRAAG
Als u er nu op terugkijkt, als u het had geweten, had u het dan wel gedaan?
RUTTE
Tuurlijk, uiteraard, ik heb het bij Koffietijd ook gedaan een paar dagen later, zeker.
VRAAG (BNR)
Vanaf 31 maart zegt u ruimte voor de terrassen. Ik zie meteen de mensen bij andere sectoren, meneer De Jonge, die ook buiten zijn. Ik denk even aan dierentuinen of attractieparken of wat dan ook, die denken: hé buiten, mogen wij dan ook vanaf 31 maart?
DE JONGE
Ja, snap ik heel goed. En daar moet ik iets bij zeggen. Want ik hoor namelijk heel veel ondernemers zeggen, maar in alle sectoren eigenlijk: ja, maar ik kan het echt helemaal veilig organiseren en dat is ook wat Mark net zegt: dat klopt ook. Dus de meeste sectoren kunnen het zo ongelofelijk goed veilig organiseren dat je bijna zou denken: ja, laat iedereen dan maar gewoon open gaan want we kunnen het kennelijk allemaal zo veilig. Gek eigenlijk dat er überhaupt nog patiënten in die ziekenhuizen liggen. We weten dus dat als je contactmomenten organiseert, dat er altijd een deel daarvan toch niet helemaal veilig verloopt, hoe goed je het ook probeert te organiseren. En dat is geen verwijt, dat is gewoon de constatering. En dat is gewoon de ervaring eigenlijk over het afgelopen jaar. Kortom, wat we altijd moeten doen is er nooit een verwijt van maken in de richting van sectoren van: je hebt je niet goed voorbereid of het niet netjes gedaan of zo. Maar we moeten er altijd gewoon van snappen: daar waar je contactmomenten of ontmoetingen organiseert kun je in potentie dus ook besmettingen organiseren. En daarom als we een stap zetten en ik noem nu bewust, we noemen nu bewust deze drie sectoren, betekent dat dus ook dat we daar niet allerlei andere sectoren ook aan toe kunnen voegen. Want dan zal sowieso het aantal contactmomenten veel te groot zijn.
VRAAG
Nee maar dan betekent dat dus dat als je als sector heel veel lawaai maakt, zoals de horeca, dan kom ik op uw lijstje.
DE JONGE
Nee, dat is niet fair denk ik om te zeggen, ook richting de horeca niet. Kijk, ik denk juist dat van alle sectoren de horeca de meest getroffen sector is. Dat is gewoon omdat de horeca bij uitstek de sector is die contactmomenten organiseert. Dat is namelijk de kern van het werk van de horeca. En contactmomenten, ja die kunnen leiden in potentie tot een besmetting. Ik moet er iets bij zeggen: kijk de huidige epidemiologische situatie is heel kwetsbaar. Het gaat niet goed, het gaat ook niet heel slecht. Het is eigenlijk best knap dat we van die 13.000 met zijn allen hebben weten terug te brengen naar zo’n 4 à 5.000. De bezetting in de ziekenhuizen is al een tijdje behoorlijk stabiel, alleen als je nu de inschattingen bekijkt van het RIVM, dan is het zeer waarschijnlijk om te zeggen: joh, we zitten gewoon in de tweede, derde week van die derde golf en die gaat gewoon toenemen. En de meeste vooruitzichten die voorspellen ons een piek van die golf in de tweede helft van april. De huidige R is 0,98. De R van vorige week zat op 1,04. Dat is natuurlijk de R van twee weken geleden. Dan zou je zeggen: dat verschilt maar zes-tiende. Maar het maakt dus alles uit. Want met die R van 1,04, je kunt altijd je eigen Jaap van Dissel worden als je gewoon de sommetjes op dezelfde manier maakt. Dan doe je het huidige aantal IC-opnames 550 doe je keer 1.04 en dan nog eens en dan nog eens. Dan doe je dus drie rondjes, dat duurt vier à vijf dagen zo’n generatie tijd. En dat betekent dat je zo’n 12 à 15 dagen verder bent. Dus ongeveer over twee weken en als je dat doet met 550, dan zit je dus over een paar weken zou je dan kunnen zitten op 619. Maar nog twee weken verder zit je door de 700 heen. En dat is die exponentiële groei. En dan zou je zeggen: het scheelt maar een paar tienden op de R, maar dit is dus het effect daarvan. Kortom, het is eigenlijk een hele kwetsbare situatie en waar het RIVM ons voor waarschuwt, waar het OMT ons voor waarschuwt: pas nou op. Neem geen onverantwoorde risico’s, we nemen risico’s, dat weten we. Maar neem geen onverantwoorde risico’s, want voor je het weet zit je in de situatie dat je de zorg weer gierend overbelast hebt. En dat kunnen we ons gewoon niet veroorloven. Want stel dat het nou niet 1,04 wordt, maar bijvoorbeeld 1,1. Nou dat is nog niet eens heel veel verder. Dan zou je al met een maand op tegen de 1.000 bedden kunnen zitten, duizend IC alleen al. En dan zit je echt weer fors in het afschalen van de reguliere zorg. Kortom, de situatie van nu is heel kwetsbaar. We moeten die R echt onder de 1 zien te krijgen eigenlijk of op zijn minst op de 1 zien te houden. En als ons dat niet lukt, ja dan kunnen we ook niet met Pasen die stappen zetten. Echt niet.
VRAAG
Ik vraag het toch ook even aan de heer Rutte. Want op basis waarvan wordt dan bepaald: het zijn de terrassen en niet andere sectoren?
RUTTE
Kijk, we hebben ook in het Kamerdebat de vorige keer zijn er twee prioriteiten ook door de Kamer benoemd, ik denk ook logisch. En dat is inderdaad om de reden die Hugo de Jonge noemt, de horeca die heel zwaar getroffen is en al heel erg lang dicht is. En dan is terrassen de eerste logische verruiming. En de andere die de Kamer benoemd heeft en waar ik het ook helemaal mee eens ben is het hoger onderwijs. Omdat nu er stapjes gezet zijn in basisonderwijs, vrij fors, voortgezet onderwijs enigszins, zo’n een à twee dagen per week. MBO een dag per week. Maar het hele hoger onderwijs, HBO en universitair is nog steeds helemaal gesloten. Dus dat zijn twee prioriteiten. Als je dan kijkt naar de retail, dan wil je daar natuurlijk ook iets mogelijk maken. Dus je moet daar keuzes in maken. Je kunt daar niet alles tegelijk doen. En tegelijkertijd wil je ook niet een sector helemaal, want dat was een ander verzoek van de Kamer, waar ik het ook mee eens ben: zet kleine stappen over een breder front.
VRAAG
Toch nog even naar de avondklok. We hadden vanmorgen op BNR een verhaal waaruit bleek dat die naleving bij mooi weer en als het langer licht is, dat die toch slecht is. Het ging er net ook al even over. Maar u zegt: hij heeft effect. Maar hoe zeker weet u dat nou? Waar is dat nou op gestoeld?
RUTTE
Dat zie je in die modeleringen van het RIVM en ook deels van het OMT. Dan zie je in dat de combinatie van de avondklok en de 1 bezoeker thuis regeling nog steeds, dat is een vrij consistente meting, ongeveer tien procent zou doen. Dat is nooit helemaal honderd procent vast te stellen, maar dat is toch wel aannemelijk. Ook als je kijkt hoe de cijfers zich ontwikkelen en hoe die zich ontwikkeld hadden zonder die avondklok. En dat is veel. Tien procent is veel. Als je op een R nu van 0,98 zit, is tien procent heel erg veel. Want dat kan ook het verschil zijn met een behoorlijke groei van het virus boven de R0 op 1 en dan hoger of juist een krimpend aantal besmettingen.
VRAAG
Ja nou wil ik niet twijfelen aan wetenschappers, maar het is natuurlijk geen exacte wetenschap en het is wel een hele heftige maatregel.
RUTTE
Nee maar daar zitten we al een jaar mee.
VRAAG
Maar het is wel een hele heftige maatregel.
RUTTE
Ja maar luister, je moet natuurlijk je baseren op wat de deskundigen ons zeggen dat de effecten zijn. En tegelijkertijd ook hun dringende advies: haal hem nu niet weg. En het is nog steeds de eerste waar je van af zou willen. Maar het dringende advies is: doe dat niet. En als je te maken hebt nu met een Engelse variant op meer dan 60 procent waarvan je weet dat die besmettelijker is. En zoveel mensen die besmettelijk zijn op dit moment in Nederland. En je krijgt dan het advies van je deskundigen die zeggen: haal nou dat ding niet weg nu, dan zou dat ook echt onverstandig zijn dat wel te doen.
VRAAG
Een laatste korte vraag: als ik bij het stembureau kom op 15, 16 of 16 maart en ik moet mezelf legitimeren, mag ik dan mijn mondkapje af doen?
RUTTE
Dat zou ik zo gauw niet weten, dat ga ik voor u uitzoeken. Ik heb alles voorbereid hier, stapels aan Q&A’s, maar die heb ik niet...
VRAAG
Ja ik zoek altijd iets wat u niet weet.
RUTTE
U weet er altijd een te vinden, ja.
VRAAG (TELEGRAAF)
Meneer Rutte, ik wil terug naar de vorige persconferentie. Toen had u even een plechtig momentje en u maakte een afspraak met Nederland. U zei: we doen iets heel spannends nu. Een paar versoepelingen, maar dat gaat ook gepaard met verantwoordelijkheid. Het is aan ons allen om ons extra aan de maatregelen te houden. Vindt u dat Nederland zich aan die afspraak heeft gehouden?
RUTTE
Dat kun je nog niet zeggen. Het is daar nog te vroeg voor. Op zich is die R die nu net onder de 1 ligt hoopgevend. Maar die is natuurlijk nog waarschijnlijk van vóór die persconferentie. En wat we eigenlijk vanavond zeggen is: bouwend op die oproep aan Nederland, die was vrij algemeen nog: laten we met zijn allen dit zo doen, gaan we vanavond nog een stap verder. En dan zeggen we: kijk je ziet nu een beeld wat eigenlijk ons nu dwingt om nu niet een extra risico te nemen. Maar we willen eigenlijk wel kijken of dat op een gegeven moment weer mogelijk is. Maar dan moeten we ook met zijn allen kijken of we nog meer ons kunnen laten testen bij klachten en niet iedereen doet dat. Heel veel mensen wel. En als je positief getest bent ook thuis blijven. De meeste mensen doen dat, maar niet iedereen. En waarschijnlijk zit daar ook wel een verschil met Duitsland en Denemarken, waar die besmettingscijfers echt significant lager zijn.
VRAAG
Ik hoor u tijdens deze persconferentie ook weer: we hebben het zelf in de hand, het ligt aan ons gedrag. Mag ik hier dan uit opmaken dat u dus niet met verdere versoepelingen komt, dat u eigenlijk weinig vertrouwen heeft in dat gedrag in Nederland?
RUTTE
Nee, daar is eigenlijk niks over te zeggen. Op zich, wij zijn eigenlijk best positief verrast, en dat was wat Hugo de Jonge ook zei, dat we er met zijn allen in geslaagd zijn om in ieder geval die derde golf een beetje voor ons uit te duwen en ietsje platter te slaan al. Maar hij is nog steeds zorgelijk. En met een laatste reproductiegetal van net onder de 1 is ook niet heel slecht als je bedenkt dat je met zoveel Engelse variant zit in het virus, meer dan zestig procent. Tegelijkertijd als hij maar even boven de 1 gaat komen en die Engelse variant zal verder oplopen, dan heb je natuurlijk heel snel de exponentiële groei. Dus je moet heel voorzichtig zijn. Dus niet nu, hoe graag je ook zou willen, meer risico’s nemen. Kijken hoe we er over twee weken voor staan, zowel wat betreft die R als wat betreft de ziekenhuisbezetting en of die misschien iets hoger zit, maar wel stabiel blijft en niet heel snel stijgend. Dan zou je misschien weer wat kunnen, zoals we geschetst hebben. Maar het is nu niet verstandig om dat te doen.
VRAAG
Meneer De Jonge, een vraag over de coronacheck. Daar is een club bij uw ministerie mee bezig. Tegelijkertijd zijn er natuurlijk allemaal andere clubs in de evenementenbranche, in het betaald voetbal die ook al daarmee bezig zijn en ook een kant-en-klaar product hebben. Waarom moet het per se bij de staat liggen zoiets?
DE JONGE
Een stukje marktwerking zou hier oplossing kunnen bieden denk je? Nee kijk het is gewoon goed om zo’n app aan echt alle veiligheidseisen te laten voldoen. Dus daar zitten we bovenop met alle experts die daarbij betrokken zijn.
VRAAG
Tegen die branches die eerder klaar zijn met zo’n app zegt u dan van: die hoeven we niet te hebben?
DE JONGE
Ja maar deze app is ook klaar. Deze app is klaar, die is juist gemaakt niet alleen maar op het departement, maar juist ook met allerlei deskundigen van buiten. Is ook open-source gemaakt, hebben heel veel mensen over meegedacht. En die wordt de komende tijd verder ontwikkeld en we gebruiken er juist alle expertise bij van iedereen die wil meedenkenken.
VRAAG
Nou ja het nieuws van vandaag is dat u ook die vaccinaties erin onder wil brengen. U zegt tegelijkertijd van: daar mag niet uit naar voren komen of bij mensen niet het idee ontstaan dat ze voorrang krijgen. Maar ja, waartoe zou je dan überhaupt die vaccinaties in zo’n app onderbrengen?
DE JONGE
Dat zal ik toelichten. Ik vind het heel belangrijk, echt heel belangrijk om te onderstrepen dat deze manier van werken nooit mag betekenen dat mensen verplicht worden of zich verplicht voelen om zich te laten vaccineren. Vaccineren is een vrije keuze, dat blijft ook zo. Hoe belangrijk ik het ook vind, in iedere zin die ik uitspreek zal ik uitleggen hoe belangrijk ik het vind. Maar iedere tweede zin is echt: het is vrijwillig en dat blijft het ook. Dus er gaat geen vaccinatieplicht ontstaan, ook geen indirecte. Het tweede is dat we, denk ik, moeten oppassen dat we toeredeneren naar een soort tweestromensamenleving: Je mag van alles als je gevaccineerd bent, je mag niks als je niet gevaccineerd bent. Dat kan niet. Dus je wilt juist dat er nooit een verplichting gaat ontstaan, ook niet indirect. Dus wat je moet doen is het op zo’n manier regelen dat er altijd een alternatief is voor het nog niet hebben, of niet hebben, van een vaccinatiebewijs. Altijd. Dat zou je dus kunnen doen door het technisch zo vorm te geven dat als je straks met die toegangstest-app bij de deur komt en je wil je groene vinkje laten zien, dat degene die bij de deur staat niet ziet hoe dat groene vinkje tot stand is gekomen. Het sein veilig uit die app, die kan tot stand zijn gekomen door een negatieve test verklaring. Of door een vaccinatiebewijs. En zodoende ziet degene aan de deur niet of jij wel of niet gevaccineerd bent, dat blijft helemaal privacy van degene die daarvoor kiest, maar zodoende zul je dus wel gewoon toegang kunnen krijgen – als je nou gevaccineerd bent met een vaccinatiebewijs, of anders met een negatieve test. En misschien zelfs ook wel met een immuniteitsverklaring. Stel dat je de besmetting hebt doorgemaakt, en we leren op den duur dat als je de besmetting hebt doorgemaakt, dat je daarmee dus niet meer besmettelijk bent.
VRAAG
Ja, maar je hebt dan toch een voordeel als je gevaccineerd bent. Waarom vindt u dat zo moeilijk om dat te zeggen?
DE JONGE
Nee, je hebt geen voordeel als je gevaccineerd bent. Want je kunt namelijk datzelfde voordeel verkrijgen als je immuun bent door het natuurlijk doormaken van de besmetting. Of je kunt hetzelfde voordeel verkrijgen als je jezelf laat testen. En overigens: we betrekken dat alleen op niet-essentiële sectoren. Dus als je met het OV gaat bijvoorbeeld, zul je er niet mee te maken krijgen. Als je naar het stadhuis gaat, zul je er niet meer te maken krijgen. Als je naar het basisonderwijs of voortgezet onderwijs krijgen, zul je er niet mee te maken krijgen. Allemaal niet voor essentiële functies. Dus alleen voor niet essentiële functies, en altijd als er ook een alternatief is. En we gaan daar pas toe over als we zeker weten dat als je gevaccineerd bent je ook zelf geen rol meer speelt in de verspreiding van het virus. Kortom: dat zijn nogal wat mitsen en maren. Maar we willen het technisch natuurlijk wel mogelijk maken. Sowieso omdat de mogelijkheid er is. En waarom zou je er dan geen gebruik van maken? Want als je gevaccineerd bent en dat zou op eenzelfde manier een 'sein veilig' kunnen geven, dan is het ook wel belastend om de mensen die gevaccineerd zijn eindeloos te vragen zich te laten testen. En andersom kun je natuurlijk ook redeneren dat de mensen in Zuid-Europa die gaan ons graag weer ontvangen, denk ik, deze zomervakantie. Maar misschien gaan ze daar wel vragen om een vaccinatiebewijs. Dan is het wel fijn als we dat ook technisch gereed hebben. Dus we gaan ons erop voorbereiden, maar we gaan het als alternatief voor het toegangstesten pas gebruiken op het moment dat het ook medisch verantwoord is.
VRAAG (ANP)
Meneer de Jonge, het is er al een jaar over gegaan. De quarantaineplicht. Het voorstel is net openbaar gemaakt, het wetsvoorstel. Wanneer komt die er?
DE JONGE
Dat hangt af wanneer de wet wordt aangenomen. Wat we hebben gedaan is: we hadden twee manier om die quarantaine plicht vorm te geven. Of alleen voor de mensen die binnen komen reizen. Reizigers. Of voor reizigers en voor mensen die een positieve testuitslag hebben gehad. En we hebben gezegd: we gaan het nu eerst voor reizigers regelen. Dat komt omdat er een belangrijk nadeel is voor de mensen met een positieve testuitslag, omdat je ook niet wil dat de testbereid zou kunnen gaan ondermijnen. Dus we hebben gezegd laten we die nou even liggen, we doen... daar geldt overigens quarantaineadvies natuurlijk onverkort en net zo streng. Daar gaat het niet om. Maar even niet vormgegeven in de zin van een plicht. Maar dat gaan we wel doen als het gaat over de reizigers die binnenkomen. Dus de reizigers die zullen worden gevraagd bij binnenkomst zowel een negatieve testverklaring te hebben alsook een quarantaineverklaring te hebben. En daarop zullen ze gecontroleerd worden.
VRAAG
Maar uw wilt daar wel haast mee maken neem ik aan?
DE JONGE
Ja, natuurlijk. Ja natuurlijk. Omdat op den duur ...
VRAAG
Kwestie van weken?
DE JONGE
Kijk wat we willen is dat we afgaan van de vliegverboden uiteindelijk. Daar zou je vanaf willen, want dat is namelijk een heel erg ruig instrument. En dat wil je eigenlijk niet. Tegelijkertijd wil je natuurlijk grip houden op nieuwe exotische varianten die binnen komen. Nou, we weten van alle mensen die zich soms wat moeilijker aan de regels houden, dat met name de quarantaineplicht voor inreizende mensen buitengewoon beroerd wordt nageleefd. 27% houdt zich er wel aan. Dus driekwart niet. Dus daar is die plicht echt op zijn plaats. Heel veel landen doen het ook. En wij willen dat ook doen. Dat zit qua wetgeving best heel complex in elkaar. Dus de wet die nu in consultatie is, daar verwachten we nog een aantal reacties op. Vervolgens gaat die door naar de Raad van State. En vervolgens gaat die door naar de Tweede en Eerste Kamer. Dus dat kan nog wel een maandje duren. Maar wij willen in ieder geval, zoveel mogelijk vaart erachter zetten. Omdat die ook echt ons moet helpen om exotische varianten van buiten onder controle te houden.
VRAAG
En op wat voor straf kunnen mensen rekenen die hem dan alsnog schenden?
DE JONGE
Een geldboete.
VRAAG
Waar hebben we het dan over 95 euro weer of....?
DE JONGE
Werken we verder uit. Een geldboete.
VRAAG
Dan nog eventjes over het vaccin AstraZeneca. De Gezondheidsraad adviseert vanmiddag dat het toch ook geschikt is voor mensen boven de 65, doorgaans volgt u die adviezen op. Wat betekent dit voor de vaccinatiestrategie?
DE JONGE
Nou voor de strategie niet zoveel. De strategie daarvan wordt weleens gedacht dat die de hele tijd maar wijzigt, maar die strategie is eigenlijk al sinds...
VRAAG
Maar voor de mensen van 60 tot 65, laat ik het zo vragen dan?
DE JONGE
Ja, ik hecht er toch aan om deze zin even uit te spreken. Deze strategie is namelijk al ongewijzigd sinds 20 november. Ik maak het even af, ik leer ook. 'Ik maak het even af' zeg je dan kennelijk. Die strategie, had ik dat al eens gezegd, die is dus ongewijzigd....
RUTTE
Hoe staat het met de strategie?
DE JONGE
Nou die is dus ongewijzigd, leuk dat je het vraagt. Die is dus ongewijzigd. Sinds 20 november. Wat we natuurlijk wel hebben gedaan is in de planning moet je af en toe dingen veranderen omdat de leveringen anders doorkomen, of omdat er een ander advies komt van de Gezondheidsraad. Nou in dit geval is dat dus een advies dat alleen maar de mogelijkheden verruimt. Namelijk, AstraZeneca daar waar werd gedacht dat kun je eigenlijk alleen maar inzetten tot en met 64 jaar, blijkt nu: nou, dat zou je ook echt wel kunnen doen boven de 65. Nou, ik neem aan dat we daar gebruik van gaan maken. En hoe precies, en wat dat ook betekent in de snelheid van het prikken, ja dat laat ik u zo snel mogelijk weten. Want we gaan goed kijken hoe we dit invulling zouden kunnen geven. Blijft staan: het wordt tijd dat Astra stabiel gaat leveren. Want daar zijn we eigenlijk het meest bij gebaat.
VRAAG
Ja, maar de prioriteit, of tenminste de volgorde bij de vaccinatie is natuurlijk zo oud, eerst de oudste en dan langzaam naar jonger. Astra was voor 60 tot 65, als het nu voor 65 plus kan worden gebruikt dan betekent dat dus dat de groep 60 tot 65 toch weer langer zal moeten wachten dan ze de afgelopen weken dachten?
DE JONGE
Nee, nee, nee... Kijk: we hebben die groep nu uitgenodigd. Dus met Astra wordt op dit moment de groep 60 t/m 64 geprikt. En die groep die wordt al vol op uitgenodigd. Daar zijn de huisartsen al vol op mee bezig. Daarnaast wordt met Astra op dit moment de mensen met een BMI van boven de 40 gedaan. En de mensen met het syndroom van down die niet in een instelling wonen. Omdat die al op een andere manier zijn gedaan. Dus de mensen met het syndroom van down die thuis wonen. Nou, dat is gewoon een hele belangrijke groep om snel te prikken. Dus die doen we sowieso. De vraag is vervolgens: wat doe je daarna met de voorraden van AstraZeneca? Nou die blijk je nu dus ook in te kunnen zetten boven de 65. Dat maakt ons flexibeler in de inzet van AstraZeneca En die flexibiliteit levert altijd slimmer prikken op, zou je denken. Nou dat gaan we goed uitwerken. En daar kom ik zo snel mogelijk op terug.
VRAAG
Maar even voor de duidelijkheid: dan hoor ik u dus zeggen: de groep 60 t/m 64, ook mensen die nog geen afspraak hebben in die groep...
DE JONGE
Ja, die gaan we gewoon...
VRAAG
Die gaan we eerst afmaken...
DE JONGE
Ja (onverstaanbaar, red.) als we iedere twee weken....
VRAAG
Nee precies.
DE JONGE
...iets anders gaan zeggen. Dat gaan we niet doen. Dus we gaan voor de mensen van 60 t/m 64 die we zouden doen. Dat is een groep van dik een miljoen mensen. Dus die gaan we gewoon doen. En ook de mensen met een BMI van boven de 40 en ook de mensen met het syndroom van down. En waarom? Dat zijn de medische risicogroepen die een vergelijkbaar medisch risico hebben met de 70 tot 80 jarigen zegt de gezondheidsraad. Dat is de reden dat we die echt vooraan in de rij zetten als medische risico groepen. Er is nog een aantal andere medische risico groepen die worden ook heel snel uitgenodigd. Die dus een vergelijkbaar medisch risico hebben met de 70 tot 80 jarigen. Daarnaast is er een groep mensen die heeft een vergelijkbaar medisch risico met de groep 50 tot 59 jarigen en die zullen nadat we de mensen van 60 tot en met 64 hebben gedaan als eerste worden uitgenodigd. En dat zal dan weer ongeveer gelijk vallen in de tijd met de 50 tot 59 jarigen. Zo doen we de mensen met een vergelijkbaar medisch risico doen we als eerste. En waarom doen we de oudste eerst? Nou, de belangrijkste medische indicatie is gewoon leeftijd. Dat heeft de Gezondheidsraad keer op keer aangetoond.
VRAAG
Een korte vraag nog voor meneer Rutte. De avondklok werd ingevoerd werd er ook vanuit het kabinet gezegd dat u terughoudend zou zijn met tv-optredens na 21.00 uur. Nou zijn de talkshowtafels toch weer goed bevolkt de afgelopen weken. Vindt u dat politiek Den Haag het goede voorbeeld dan geeft?
RUTTE
Ik denk dat dat in een verkiezingstijd onvermijdelijk is. Dat is echt onvermijdelijk.
VRAAG (TROUW)
Meneer Rutte, u zegt dat de avondklok als eerste van tafel gaat. Betekent dat ook dat die wordt afgeschaft voordat de terrassen open kunnen?
RUTTE
Ik maak ook onderscheid tussen de maatregelen die ervoor zorgen dat we de epidemie in ons gedrag onder controle houden en daarnaast heb je natuurlijk allerlei sectoren die je moet vragen om dingen niet te doen om daarmee ook de verspreiding van het virus tegen te gaan. En dat zullen echt.... En je moet voorkomen dat je het één tegen het ander gaat zitten afwegen.
VRAAG
Maar het is dus...
RUTTE
En daarmee is die trade off op die manier maken moet je volgens mij niet doen.
VRAAG
Dus u gaat het misschien wel als wisselgeld inzetten om de terrassen open te doen?
RUTTE
Nee wat wij zeggen is dat wij op dit moment een OMT advies hebben dat zegt: A doe even nu niets. Twee: houd die avondklok. En wij volgen dat OMT advies.
VRAAG
U zegt net dat die avondklok tien procent bijdraagt aan de...
RUTTE
Samen met de één bezoeker thuis regeling.
VRAAG
Dan moet u toch haast als we naar meneer De Jonge schetst dat de derde golf in aantocht is, dan is het toch haast onmogelijk om zonder die avondklok de terrassen te openen?
RUTTE
Eén van de dingen die ik heb geleerd met de pandemie bestrijding is dat je iedere keer opnieuw stap voor stap alle feiten onder ogen moet zien. En moet kijken op dat moment wat een verstandige afwegingen zijn.
VRAAG
Maar het kan dus betekenen dat de avondklok in stand blijft terwijl de terrassen open gaan?
RUTTE
De wens die we hebben is van de avondklok af te komen. Maar dat hebben we al een aantal keer gezegd en er lag opnieuw een advies nu dat we serieus wegen om de avondklok nu niet af te schaffen.
VRAAG
Want ik kan mij voorstellen dat als die avondklok in stand blijft als een inperking van grondrechten en dat tegelijkertijd de terrassen open gaan dat er dan misschien juristen zijn die dat geen verstandig idee vinden of dat de bevolking daar misschien tegen in opstand komt.
RUTTE
Nogmaals, u schetst allerlei mogelijke zaken die op tafel kunnen liggen. En u verbindt ze ook nog met elkaar. Zover ben ik niet.
VRAAG (NU.NL)
Meneer Rutte, u heeft het over versoepelingen net na de verkiezingen. Maar moet u eigenlijk niet wachten met zulke belangrijke maatregelen tot die verkiezingen zijn geweest en misschien eerst gaan zitten met de winnaars van die verkiezingen?
RUTTE
Ik denk dat.... Dat wordt ingewikkeld. Want na de verkiezingen duurt het twee weken voordat de nieuwe Kamer bij elkaar komt. Dus de formatie begint pas begin april. En zo lang kan het virus niet wachten. Bovendien: dit kabinet zal ook tijdens de formatie zichzelf zolang de Kamer dat toestaat missionair achten op het bestrijden van het virus. Daar kun je niet over gaan zitten polderen met heel veel mensen. Dat gaat niet.
VRAAG
Meneer De Jonge, de vaccinatiestrategie is natuurlijk gericht op 60 plussers. Is het mogelijk dat al zij gevaccineerd zijn dat u gaat.... Blijft u dan prikken op basis van leeftijd, of kijkt u bijvoorbeeld ook naar beroepen, agenten of leraren of....?
DE JONGE
Dat is niet zo heel waarschijnlijk omdat je ziet dat eigenlijk leeftijd de allerbelangrijkste indicatie is voor een verhoogd medisch risico. Dat vond de Gezondheidsraad al in haar advies op 19 november. En eigenlijk ieder advies dat de Gezondheidsraad heeft gegeven hebben ze gezegd: en we hebben nou nog 23 daar willen we bij.... datzelfde bewijzen eigenlijk. En ik denk dat het heel goed is om daarop te blijven varen. Dus we beginnen met de oudste, ouderen eerst. De kwetsbaarste kwetsbaren eerste en van bovenaf de trap af. En dat is eigenlijk ook straks als je bij die grote groep 18 tot 60 jarige bent aangekomen. Even los van de mensen met een verhoogd medisch risico. Dus daar doen we een deel van de mensen met een verhoogd medisch risico, heeft een verhoogd medisch risico dat vergelijkbaar is met de zeventig tot tachtig jarigen. Mensen met het syndroom van down bijvoorbeeld. En een deel van de mensen met een verhoogd medisch risico heeft een medisch risico dat vergelijkbaar is met de vijftig tot 59 jarigen. En we doen die groepen medische risico’s, die doen we gelijktijdig met die leeftijdscohorten en voor het overige is het eigenlijk van bovenaf de trap af.
VRAAG
Dus een gezonde 18-jarige is als laatst aan de beurt?
DE JONGE
Ja, klopt. En mogelijkerwijs daarna nog de leeftijdsgroepen daaronder. Want daar zullen we ook op enig moment een advies over aan gaan vragen bij de gezondheidsraad, is heel belangrijk. Nou kijk, wat heel belangrijk is, het ging net over, dat was de vraag van mevrouw Van de Zilver van ja maar, hoe zit het nou als iedereen straks op 1 juli twee derde van de mensen volledig is gevaccineerd? Een derde van de mensen die eerste prik hebben gehad. Als uiteraard alle leveringen doorgaan, et cetera. Hoe ziet het er dan uit en van welke maatregelen kun je dan afscheid nemen? Wat een hele belangrijke factor daarin is, we hebben een aantal factoren die we moeilijk kunnen beïnvloeden. Mutaties bijvoorbeeld weten we niet heel goed hoe dat zal gaan lopen. Het maken van transmissieremming van de vaccins weten we niet heel goed hoe dat zal gaan lopen. Maar er is ook een aantal factoren die we wel kunnen beïnvloeden. De mate waarin we ons nu aan ons gedrag houden en dus voorkomen dat het herstel nog heel veel langer uitblijft, dat is een hele belangrijke. Maar ook is een hele belangrijke de vaccinatiebereidheid. En daar zou je eigenlijk het meeste zorgen over moeten maken. Misschien vind je dat gek want we hebben toch gezien dat de vaccinatiebereidheid heel erg toeneemt. 77 procent is dat gemiddeld genomen. Maar ik heb ook gezien dat het onder jongeren juist weer ietsje afneemt afgelopen tijd. Dus laten we nou tegen iedereen die het belang van vaccinatie relativeert, die het belang van vaccinatie zelfs ondermijnt, laten we die nou alsjeblieft met heel veel kracht tegenspreken. Want de vaccinatiebereidheid is een hele belangrijke factor in de mate waarin we daadwerkelijk afscheid kunnen nemen van de maatregelen. Want er blijft altijd een groep die zich niet kan laten vaccineren, die blijft er altijd. En als een deel van de jongeren zich dus niet zou laten vaccineren bijvoorbeeld, dan hebben we toch echt een fors probleem. Want met besmettelijkere varianten zal je ook een hogere vaccinatiegraad moeten hebben om te zorgen dat we daadwerkelijk groepsimmuniteit, om die term nog maar eens te gebruiken, hebben opgedaan.
VRAAG
Ja, want als die groep groter wordt die zich niet wil laten vaccineren... U past bijvoorbeeld het beleid daar niet op aan? Want u benadrukt steeds dat u zoveel begrip heeft voor mensen die zich niet willen laten vaccineren. Dat kan natuurlijk wel een probleem worden als u de maatschappij wilt openen.
DE JONGE
Nee, nee, ik heb helemaal geen begrip voor mensen die zich niet willen laten vaccineren. Nul begrip, nul begrip. Maar ik wil ook niet dat we omdat we daar zo weinig begrip voor hebben zeggen: nou, dan gaan we het maar verplichten. Nee, vaccinatie is altijd een eigen keuze. Het is echt een eigen keuze of je je wil laten vaccineren. Maar als je het mij vraagt...
VRAAG
..het van invloed hebben op het openstellen van de samenleving?
DE JONGE
We hebben het gewoon nodig om af te geraken van de maatregelen moeten we met elkaar voldoende beschermd raken. En we hebben een aantal fases te gaan met elkaar. Kijk, nu zitten we nog gewoon in de epidemiologische, de epidemische fase zou je kunnen zeggen. Nog gewoon in de uitbraakfase. We moeten die uitbraak echt onder controle zien te krijgen met een combinatie van maatregelen, van hoog frequent testen en van zo snel mogelijk vaccineren. Dat is de combinatie waarmee we die uitbraakfase onder controle gaan krijgen. Dan is er uiteindelijk ook een endemische fase waarin dat virus gewoon onder ons is en we met bijvoorbeeld een jaarlijks vaccinatieprogramma voor de meest kwetsbare groepen antistoffen op peil moeten houden en ons daarmee gewoon onze weg weer kunnen vervolgen en onze oude leven weer op te pakken. En er zit een fase tussenin die het moeilijkst te voorspellen is. Zowel in de duur van die fase als ook in wat kun je dan wel en wat kun je dan niet. Mijn hoop is dat we zo op de drempel van de zomer afscheid kunnen nemen van de beperkende maatregelen. Dat hoop ik echt van harte. Dat hopen we denk ik allemaal. Maar of dat ook waar wordt heeft te maken met een aantal factoren die we niet kunnen beïnvloeden. Mutaties, transmissieremming en met een aantal factoren die we wel kunnen beïnvloeden. Ons gedrag, vaccinatiebereidheid bijvoorbeeld, dat is ongelooflijk bepalend.
AHAROUAY (NRC)
Ik hoor u steeds zeggen meneer Rutte, 10 procent. Dat dat het effect zou zijn van de avondklok in combinatie met die bezoekersregeling. We zitten nu anderhalve maand met die maatregel. Heeft u specifieker kunnen laten uitzoeken wat het effect ervan is of blijft het steeds op één hoop met die bezoekersregeling?
RUTTE
Blijft ongeveer hetzelfde, ja.
AHAROUAY
Dus het zou zomaar kunnen zijn dat de avondklok maar voor 2 procent...
RUTTE
Dat lijkt niet waarschijnlijk omdat de avondklok meer wordt nageleefd dan de een bezoeker thuis-regeling.
AHAROUAY
Ja, maar het naleven ervan hoeft niks te zeggen over... Dat hoeft niks te zeggen.
RUTTE
Het gaat om het effect. Het effect wordt ingeschat op 10 procent, van de combinatie.
AHAROUAY
Het gaat dus om die combinatie die u steeds noemt. Maar mijn punt is kunt u dat terugbrengen tot iets concreters?
RUTTE
Nee, dit is wat het OMT ons steeds laat zien. Dat het effect van de twee maatregelen samen, dus niet wat ze hopen maar wat het effect praktisch is, ongeveer 10 procent is.
AHAROUAY
En kunt u dat niet uitsplitsen of laten uitsplitsen.
RUTTE
Nee want ze zijn tegelijkertijd ingegaan, dus dat gaat niet.
AHAROUAY
Dat is best wel voor een maatregel die ervoor zorgt dat we met z’n allen 7,5 uur thuis zitten iedere nacht verplicht...
RUTTE
Ja, mee eens, ja ja.
AHAROUAY
Er is geen enkele mogelijkheid om dat nog uit te zoeken?
RUTTE
Nee, om gevraagd, kunnen ze niet, nee.
AHAROUAY
Oké. Toch nog eventjes ook verder over die maatregel. Want je zag de afgelopen weken dat mensen de straat op gingen om er te tegen demonstreren en die waarschuwden steeds voor een soort van glijdende schaal. Als dit eenmaal gebeurt dan kan de overheid veel meer rechten inperken. Die mensen verwijzen ook vaak naar uw woorden op 21 januari van dit is de eerste maatregel die in de prullenbak verdwijnt zodra het kan. Tegelijkertijd zien we dus wel hier en daar wat versoepelingen. Terwijl die avondklok wel blijft gelden. Wat is uw boodschap aan die mensen?
RUTTE
Nou, versoepelingen van nu zijn natuurlijk heel beperkt. We hebben in het voortgezet onderwijs... Nee, nee, in het voortgezet onderwijs hebben we een hele kleine versoepeling waarvan iedereen ook zei: die wil je. Waarvan ook het OMT zei: die moet je echt doen. Want dat heeft ook enorme schade voor kinderen. En een paar risico’s die we genomen hebben in de vorige persconferentie zijn natuurlijk heel beperkt. De twee per winkel, wat we nu anders inrichten met zoveel per vierkante meter, dat is niet een grote verruiming.
AHAROUAY
Maar wel een versoepeling.
RUTTE
Ja, maar heel beperkt. Dus het is niet zo... Maar dat is wat ik ook net zei tegen Trouw. Je moet volgens mij voorkomen dat je de maatregelen die nodig zijn om het aantal contactmomenten te beperken gaat combineren met maatregelen die je moet nemen om bepaalde sectoren te vragen te sluiten. Als je dat allemaal op één hoop gaat gooien dan krijg je hele ingewikkelde discussies. Dat zou ik nooit willen doen.
AHAROUAY
Nou, die ingewikkelde discussie daar zitten mensen wel op te wachten. Want je ziet dat het draagvlak voor de avondklok wel aan het afnemen is.
RUTTE
Nou, dat valt wel mee. Volgens mij de meeste mensen steunen het wel.
AHAROUAY
Van 77 naar 67 procent.
RUTTE
Jawel, maar dat is nog steeds heel hoog.
AHAROUAY
Maar dat is in één maand. Dus u doet er wat...
RUTTE
Nee, ik wil er ook vanaf. Iedereen wil ervan af. Maar het is niet zo dat die avondklok in Nederland dat iedereen zegt: je moet morgen weg. Niemand heeft, überhaupt wil niemand dat de cafés dicht zijn. Niemand wil dat de winkels dicht zijn. Niemand wil die avondklok. Ik ook niet.
AHAROUAY
Maar in het lijstje met maatregelen is het draagvlak voor de avondklok is wel het allerlaagst zo ongeveer.
RUTTE
Nou, hij staat op twee derde volgens mij toch?
AHAROUAY
Ja op plek 17 van de 20 maatregelen van mensen waar...
RUTTE
Ja, dat is waar. Nou goed, weet je, nogmaals we hebben niet de luxe om die weg te halen. Als die zoveel doet en als de, in combinatie met de één bezoeker thuis en als ook het OMT zo helder is nu niet weghalen, dan moeten we dat echt niet doen.
AHAROUAY
Dus eigenlijk zegt u: het precieze effect ervan weten we niet. Het is samen met de bezoekersregeling 10 procent. Het economisch effect is ook belangrijk. Dus dat zou ook reden zijn om die avondklok dan geldend te houden.
RUTTE
Nou nee, daarvan hebben we steeds als bijkomend effect gezegd de economische impact is beperkt maar de impact op de vrijheidsbeperking is heel groot. Dat is de reden waarom je er graag zo vanaf wilt.
AHAROUAY
Als ik nu kijk naar de lijst met mogelijke versoepelingen vanaf 31 maart dan, dan is het de terrassen, de detailhandel, bezoek en onderwijs. En niet de avondklok.
RUTTE
Nee, dat zijn de maatregelen... Nogmaals, wij kijken naar sectoren die we gevraagd hebben om te sluiten. Daarnaast hebben wij allemaal adviezen en zaken waarvan we tegen de samenleving zeggen: die moeten we handhaven. Adviezen kun je niet altijd handhaven, dat is bijvoorbeeld de 1,5 meter. Als het lukt wel. 2 buiten en niet meer. Tenzij het een gezin is. Daar kun je op handhaven, lukt ook niet altijd. De avondklok is wat beter handhaafbaar. Sommigen zijn ook echt adviezen. Je kunt niet kijken of mensen hun handen stuk wassen. Je kunt ook niet kijken of mensen daadwerkelijk niet meer dan één bezoeker ontvangen. Want je kijkt niet achter de voordeur, tenzij daar grote overlast is. Maar niet op grond van de coronabestrijding. En daarmee maak ik echt een onderscheid en wij ook in het kabinet, tussen de maatregelen die nodig zijn om het virus zoveel mogelijk af te remmen en besluiten die je moet nemen in de samenleving, musea, theaters, bioscopen, om die gesloten te houden.
AHAROUAY
Dus eventueel, u komt dus eigenlijk terug op uw woorden van 21 januari van dit is de eerste maatregel die in de prullenbak gaat.
RUTTE
Nee, als het gaat om de maatregelen die leiden tot een beperking van de bestrijding van het virus zoals de één bezoeker thuis, zoals de avondklok, zoals de zijn de regels rondom twee buiten en niet meer. Al dat soort maatregelen, dan is dit één van de eerste waar ik vanaf wil.
VRAAG (NIEUWSUUR)
Meneer De Jonge, over versoepelingen in verpleeghuizen. In hoeverre kunnen verpleeghuizen dat zelf bepalen als we zien dat alle bewoners, zorgmedewerkers zijn gevaccineerd, dat ze stappen verder zetten in die versoepelingen?
DE JONGE
Graag zelfs. Ik wil heel graag dat verpleeghuizen dat zelf bepalen samen met hun cliëntenraad. En daarbij natuurlijk wel de adviezen volgen. Dus het is wel verstandig ook om daar toch enigszins samen in op te trekken. En verpleeghuizen vinden dat zelf ook fijn om dat te doen omdat het ook spannend is. Kijk voor heel veel verpleeghuizen geldt dat daar inmiddels is gevaccineerd. Voor de meeste mantelzorgers, althans als het gaat bijvoorbeeld over hun partner thuis geldt dat die ook inmiddels is gevaccineerd. Want het gaat natuurlijk over mensen op leeftijd. Dat zijn mensen die vaak in de laatste maanden van hun leven zitten als ze wonen in een verpleeghuis. Dus wat natuurlijk verpleeghuizen hartstikke graag willen is zorgen dat er weer iets meer mag. Alleen ze willen dat ook wel heel graag verantwoord doen. En we weten natuurlijk dat de bescherming van de vaccins is heel hoog, zeker die mRNa-vaccins hebben een enorm hoge bescherming. Bij ouderen zelfs een enorm hoge bescherming. En tegelijkertijd bescherm je dus nooit honderd procent. Je weet ook dat er een aantal mensen niet zijn gevaccineerd omdat ze bijvoorbeeld omdat dat medisch niet verantwoord was. Of omdat ze op dat moment bijvoorbeeld zelf ziek waren waardoor ze niet gevaccineerd konden worden op dat moment en dus in een latere vaccinatie-actie mee moeten. Kortom, als we nu zomaar zouden zeggen we zetten de deuren weer helemaal open. Dan breng je wel een aantal mensen in gevaar. Daarnaast speelt hier ook het element dat je nog niet weet in welke mate vaccinatie ook transmissieremmend is. Niettemin, er kan natuurlijk weer meer. Want de bewoners zijn goeddeels gevaccineerd. De medewerkers zijn goeddeels gevaccineerd. En vaak ook, zeker als het gaat over 80-plus partners zijn die vaak ook al gevaccineerd. Dus daar kan natuurlijk wel weer meer. Maar de eerste stap die we samen zetten is dat je zegt: die bubbel van drie waarin je nu het bezoek organiseerde dat hoeft eigenlijk niet meer. Je mag echt verschillende mensen op bezoek laten komen. Het tweede wat we zeggen: max één bezoeker, dat hoeft meer. De quarantaineregels worden op dezelfde manier nageleefd als ook bij anderen. En daarnaast kijken we wat zou de volgende stap kunnen zijn?
VRAAG
Wat zou dat kunnen zijn?
DE JONGE
Wat zou de volgende stap kunnen zijn? Nou, bijvoorbeeld dat je maatregelen los laat. Bijvoorbeeld rondom PBM. Anderhalve meter. Als je heel zeker weet dat beide die elkaar binnen die anderhalve meter ontmoeten dat ze beide zijn gevaccineerd. Maar nogmaals dat is niet voor nu. Maar dat zou een volgende stap kunnen zijn onder een aantal voorwaarden. Namelijk dat dat alleen maar wordt gedaan als echt het hele huis daadwerkelijk is gevaccineerd. Als dat ook wordt gedaan in overeenstemming met de cliëntenraad etc. Want je neemt daar wel iets van een risico mee. Maar dat is op zich niet erg als je maar een verantwoord risico neemt. Nou, en dat stapsgewijs doen, dat is niet voor nu. Voor nu zetten we die hele kleine stapjes. Namelijk van één naar twee bezoekers, niet meer in de bubbel. En dat helpt al heel erg denk ik. Daarmee mogen al gewoon meer mensen langskomen, dat is natuurlijk heel fijn voor de mensen in de verpleeghuizen en hun mantelzorgers. En we gaan met de deskundigen, samen optrekkend, volgende stappen uitwerken. En hoe dat exact per huis eruit komt te zien dat is inderdaad het beleid op een locatie.
VRAAG
En wanneer verwacht u, want het is eigenlijk de eerste groep waarmee is begonnen met vaccineren, wanneer verwacht u eigenlijk dat die verpleeghuizen, die zorginstellingen en hun zorgmedewerkers allemaal zijn gevaccineerd?
DE JONGE
Dat is niet zo makkelijk te zeggen. Want dat hangt af namelijk, kijk er worden in een aantal rondes worden er de mensen die niet gevaccineerd konden worden in de eerste ronde, worden in de tweede ronde meegenomen. In een derde ronde meegenomen. Die moeten ook allemaal weer twee prikken hebben, dus dat hangt er echt vanaf, maar allemaal zo snel mogelijk natuurlijk.
VRAAG
Meneer Rutte, nog een vraag aan u: u zei we gaan weer kijken of we die economische steun kunnen verlengen. Verwacht u dat dat in de huidige vorm weer verlengd gaat worden zoals ze er nu uitzien?
RUTTE
Ja, er wordt even heel precies gekeken door Hoekstra, Van ’t Wout en Koolmees, het trojka en de drie staatssecretarissen ook. Er wordt heel intensief vergaderd sinds zaterdag eigenlijk. Toen we toch al zagen dat er weinig kon vandaag. En wij hopen daar zo snel mogelijk meer over te weten. Hopelijk al deze week, dat is niet met zekerheid te zeggen. En daarbij wordt gekeken naar alle bestaande afkortingen wat er nodig is en wat er kan. Want de uitvoering, dat is het ingewikkelde, is niet onbegrensd in het opplussen. Die uitvoering kan ook maar zoveel aan, want er wordt al verschrikkelijk veel van gevraagd.
VRAAG
Hoe bedoelt u dat?
RUTTE
Nou het UWV, de sociale diensten en het RVO zijn natuurlijk zwaar overbelast al en we hebben er tot nu toe steeds voor gekozen om die regelingen zo simpel mogelijk te houden met zo min mogelijk maatwerk. Want zodra er maatwerk in komt te zitten is die bijna niet meer uit te voeren vanwege de hele grote aantallen.
VRAAG
Ja en moeten ze misschien ook versoberd worden als er meer versoepelingen komen?
RUTTE
Daar praten we nu helaas niet over versoepelingen waardoor je ze kan versoberen. We praten nu echt over opplussen. Helaas. Omdat de bedrijven het echt heel zwaar hebben en die pakketten tot nu toe echt wel werken. Maar je tegelijkertijd ziet dat toch wel heel erg veel ondernemers langzamerhand wel aan de grens komen van wat ze nog aankunnen.
VRAAG
En kunt u al wat zeggen over de tijd of over de duur?
RUTTE
Nou ja wat we in ieder geval willen is zo snel mogelijk deze week of direct na het weekend dat kunnen aankondigen. En ze zijn echt even heel precies aan het kijken wat er dan mogelijk is. Laat ik daar niet op vooruit lopen.
VRAAG (ND)
Ja een vraag voor premier Rutte. U begon dat de lockdown Nederlanders steeds zwaarder valt. Dat geldt ook voor veel kerken. Hebt u er begrip voor dat bijvoorbeeld de PKN nu meer ruimte wil bieden voor kleinschalige kerkdiensten?
RUTTE
Ja ik heb voor iedereen en alles begrip, alleen mijn enige vraag aan iedereen is: help ons het virus te bestrijden. En ik snap alles, maar ik begrijp ook dat de kerken langzamerhand denken: mag er weer iets? Maar het geldt natuurlijk ook voor de cafés, het geldt ook voor de winkels, het geldt voor iedereen.
VRAAG
Dus het advies blijft: zoveel mogelijk online?
RUTTE
Ja, dat zou echt het advies zijn. Ik weet ook dat Ferd Grapperhaus daar natuurlijk nauwe gesprekken over heeft met alle kerkgenootschappen. En ik snap ook dat het heel zwaar is. En waarbij het overigens indrukwekkend is om te zien dat de kerken die ik spreek misschien nu al meer contact hebben met de gemeenteleden dan vroeger. Omdat er zo intensief gebeld wordt en nagevraagd wordt: hoe gaat het met je? Maar ja dat positieve bijeffect bij alle ellende van de kerksluitingen is langzamerhand natuurlijk ook wel uitgewerkt en je wilt natuurlijk het liefst weer met zijn allen in de kerk zitten, dat snap ik.
VRAAG
En we gaan richting Pasen. Kunt u wat dat betreft iets van perspectief schetsen of is dat...?
RUTTE
Nou nu nog niet. Laten we eerst eens kijken of het over een paar weken mogelijk is iets te doen. En dan kunnen we ook eens kijken wat het nog zou betekenen voor de kerken. Maar dan moeten we eerst zien of het überhaupt mogelijk is om die verruimingen die we dolgraag zouden willen op het terrein van het onderwijs en de winkels en de horeca of dat zou kunnen.
NAWIJN (RVD)
Tot slot geef ik het woord aan de heer Van de (onverstaanbaar, red.) van het Algemeen Dagblad...
RUTTE
Die vandaag jarig is.
DE JONGE
Die heeft vandaag zijn laatste persconferentie, in deze hoedanigheid.
RUTTE
Maar hij blijft bij het AD, begrijp ik.
VRAAG (AD)
Ja, dank. Ja onderwijsverslggever.
RUTTE
Mooi terrein.
VRAAG
Meneer De Jonge, laatste vraag voor u: Johnson en Johnson volgende week zit er goedkeuring aan te komen. Single shot. Hoe snel kunnen we daarmee gaan prikken? En wat verwacht u daarvan?
DE JONGE
Het ziet er goed uit. We hebben veel contact gehad met Janssen de afgelopen tijd. En wat wij verwachten is dat daar gewoon een goedkeuring komt, want ja de resultaten, de klinische onderzoeksresultaten zijn gewoon heel erg mooi. Daarnaast verwacht men nog steeds in dat tweede kwartaal drie miljoen te kunnen leveren. Wij hopen natuurlijk heel erg dat het ook in april al behoorlijk wat zal zijn. Maar ik denk eerlijk gezegd dat de eerlijkheid gebied te zeggen dat we in april nog niet zo gek veel zullen krijgen. En in mei wat meer. En in juni nog wat meer. Maar in de optelsom wel die drie miljoen en inderdaad het mooie van Janssen is niet alleen dat het goed werkt, maar ook dat je er maar 1 prik van nodig hebt. Dus het gaat wel rap met Janssen en we hebben er astronomisch veel van besteld.
VRAAG
En Janssen valt nog niet tegen of ze hebben geen leveringen....?
DE JONGE
Nee, nee die zijn juist heel erg terughoudend geweest in het doen van al te grote beloftes. Dus het is, nee het is, ze denken gewoon in dat tweede kwartaal drie miljoen te kunnen leveren. Ze zeggen alleen wel: ga er nou niet vanuit dat dat een derde zal zijn in april. Zeker niet zelfs. Het zal in april nog maar een beetje zijn. Maar in mei al meer en in juni nog meer. Dat is ook de reden dat we hebben gezegd tegen de GGD’en: ga je maar voorbereiden op een fors hogere capaciteit in dat tweede kwartaal, maar ook hebben gevraagd aan de huisartsen: alsjeblieft lever daar ook nog jullie bijdrage, en ook aan de ziekenhuizen trouwens, in de piekbelasting. Willen de huisartsen ook heel graag, kunnen ze ook heel goed. Dat laten ze altijd zien bij de griep vaccinaties. Dus in de optelsom willen we een piek power hebben zeg maar om te kunnen prikken van zo’n 2,5 miljoen. Waarbij anderhalf miljoen de basis is die de GGD’en gaan zetten. Zo’n 250 de basis is die huisartsen gaan zetten per week, 250.000. En dus opschalend naar prikdagen of prikweekends van wel 2,5 miljoen. En we weten niet of we zo’n weekend kunnen organiseren en ik verwacht ook niet voor juni dat het nodig zal zijn. Maar we kunnen het in ieder geval mochten die leveranciers op de gedachte komen alle pallets vol vaccins in een weekend bij ons op de stoep te zetten. Dan kunnen we ze wegprikken door deze capaciteit. Dat is natuurlijk wel fantastisch dat dat klaar staat.
VRAAG
Ik zag dat de Amerikanen vandaag een record hadden van 2,9 op één dag.
DE JONGE
Ja, nou is Amerika ook wel een klein stukje groter dan Nederland natuurlijk. Maar even ter vergelijking, we zetten dan straks als we die 2,5 doen in een week, dan zou je in een week tien keer zoveel weg zetten dan we nu doen. Dus dat is best wel fors. Dank. Ik vond het een goeie laatste vraag trouwens.
RUTTE
Ik ook. Veel dank. Fijne avond allemaal, tot de volgende keer.