Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 22 januari 2021
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 22 januari 2021. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Inleidend statement minister-president Rutte:
Goedemiddag. Sorry dat we iets later zijn. Niet heel veel nieuws te melden na een week waarin we elkaar al heel veel gezien hebben, maar misschien kort toch even terugblikkend op gisteren en vooruitblikkend naar de komende dagen. Er was natuurlijk een debat gister met de Kamer over het pakket maatregelen noodzakelijk nu vanwege de zeer grote bezorgdheid over de nieuwe varianten van het virus die de kop op steken en die ook een veel hogere, lijkt het, een veel hogere besmetting met zich meebrengen. Niet zo zeer meer ziekte, maar wel een hogere besmetting dan het virus wat we kennen. En tegelijkertijd ook, als je dat nu doet die extra maatregelen bovenop de bestaande lockdown, dat je dan hopelijk dan ook weer ietsjes eerder wat perspectief hebt. Dat was volgens mij, ik denk dat het goed is dat we er in geslaagd zijn Kamer en kabinet samen tot overeenstemming te komen. Ook dat het draagvlak er is en dat is denk ik belangrijk voor de bestrijding van het virus. En dat zullen we ook de komende weken voortzetten, die gesprekken en contacten. Dat is ongelooflijk belangrijk. Het pakket zelf zal daarmee, die uitbreiding, geen verrassing voor u zijn. Maar misschien voor het bredere publiek, mochten zij deze persconferentie volgen, nog heel kort de belangrijkste punten. In heel Nederland geldt vanaf zaterdag 23 januari een avondklok. En dat betekent dat iedereen tussen 21.00 uur ’s avonds en 04.30 uur ’s ochtends binnen moet blijven. Bovendien is het advies aangescherpt wat betreft bezoek: ontvang maximaal één persoon van 13 jaar of ouder per dag en ga maximaal één keer per dag ergens op bezoek. Want elke reis verhoogt nou eenmaal het risico op meer besmettingen of het meenemen van nieuwe varianten naar Nederland, maar ook in Nederland. En daarom ook het volgende: blijf in Nederland. Ga niet op reis en boek ook geen reizen die in de periode zouden plaatsvinden tot en met 31 maart. Dan worden er ook extra beperkingen ingevoerd wat betreft reisbewegingen. Voor het Verenigd Koninkrijk geldt een vliegverbod en een aanmeerverbod voor veerboten voor passagiers. Het vliegverbod geldt ook voor passagiersvluchten uit Zuid-Afrika en uit Zuid-Amerika. En alle reizigers uit hoog-risicogebieden die per vliegtuig of schip naar Nederland komen moeten een binnen 4 uur voor vertrek afgenomen negatieve sneltest kunnen tonen, bovenop de al verplichte negatieve PCR-test, die maximaal 72 uur voor aankomst moet zijn afgenomen. En bovendien moeten zij natuurlijk in quarantaine als ze dan in Nederland aankomen. En het doel is om het huidige besmettingsniveau te verlagen, daarmee de verspreiding van het huidige virus maar ook die nieuwe varianten te vertragen en ervoor te zorgen dat zo min mogelijk van die nieuwe varianten op deze manier het land binnenkomen. En zo kunnen we het moment dat die nieuwe varianten, die nieuwe mutaties die nieuwe soorten virus die besmettelijker zijn, het moment dat zij ook de overhand krijgen, dat kunnen we daarmee zo veel mogelijk uitstellen. En dat is weer van groot belang voor onze ziekenhuizen om ervoor te zorgen dat de komende maand daar ruimte blijft voor coronapatiënten maar ook juist ook weer voor de andere mensen die medische zorg nodig hebben vanwege ziektes, eventueel ook ernstige ziektes, waarvoor ze naar het ziekenhuis moeten. Maar natuurlijk ook met het oog om te kijken: wat zou er dan weer kunnen vanaf, laten we zeggen, 9 februari? Met andere woorden: we zullen nog even moeten doorbijten. Maar er is wel licht aan het eind van de tunnel. Tot slot, gister ook tijdens het Kamerdebat gepresenteerd, het aanvullende pakket over de economie door de drie ministers die daar in het bijzonder aan gewerkt hebben: Bas van ’t Wout, Wopke Hoekstra en Wouter Koolmees. Er opgericht om ook daar de bedrijven zoveel mogelijk nu mee te sleuren naar die eindstreep en er voor te zorgen dat zo min mogelijk bedrijven onderweg omvallen. Uiteraard als we bij die eindstreep zijn, dan zal ook de economie weer op gang komen. Dan zal ook weer blijken welke bedrijven structureel ook weer kansen hebben, maar dat is het normale functioneren van de economie. Dat kan nu helaas niet, en vandaar proberen om al die ondernemers en de mensen die er werken zoveel mogelijk met ons allen die eindstreep te laten halen. Wetend, dat het ook voor hen ontzettend zwaar is, zoals het zwaar is voor iedereen in Nederland. Zeker ook voor de mensen die extra vraagstukken met extra problemen worstelen, zoals eenzaamheid, eventuele mentale of lichamelijk ziektes die hen aan huis binden. Of het minder makkelijk maken om contacten te leggen. We realiseren ons dat zeer. Jong en oud. Voor iedereen is het een hele zware tijd, en voor sommigen extra. Dus blijf naar elkaar om zien. We hebben het ergste qua tijd denk ik achter ons, maar we gaan echt nog door een paar ontzettend moeilijke weken en maanden heen.
Bestrijding coronavirus
STEMERDING (NOS)
Meneer Rutte, in het Kamerdebat, als ik goed geluisterd heb, wekt u de indruk dat de basisscholen en de kinderopvang misschien nog wel iets eerder open zouden kunnen dan 8 februari, de datum waarop het nu gepland staat. Hoe reëel is dat?
RUTTE
Lastig. Kijk je hoopt heel erg dat ze inderdaad op 8 februari open kunnen. De reden dat ze nog gesloten zijn zit hem niet zozeer in de verspreiding van het virus, maar zit hem in de vraag of die Engelse variant, de nieuwe mutaties, die ook echt besmettelijker lijken te zijn of dat ook geldt voor kleine kinderen. Dat wordt op dit moment uitgezocht en ik denk eerder dan 8 februari dat zou echt een klein wondertje zijn, maar je hoop heel erg dat het dan tenminste weer kan op 8 februari.
STEMERDING
Hoe dan ook lijkt er ook op dat kinderen ook besmettelijker zijn, dan misschien nog wel wat minder dan volwassenen, maar op zijn minst lijkt ook bij kinderen het virus besmettelijker. Is dat opzicht niet een gegeven van u om te zeggen ‘daardoor zeggen we die scholen kunnen niet open’?
RUTTE
Dat is natuurlijk waarom we het advies hebben gevraagd aan het Outbreak Management Team (OMT), mede op basis van de nadere analyses die gemaakt worden in bijvoorbeeld Lansingerland, waar vandaag vanuit de GGD de eerste berichten kwamen. We wachten nu op de nadere duiding ook van het OMT. De eerdere informatie die we hadden liet zien dat het niet zorgwekkend was die extra besmettelijkheid onder kinderen, maar we wachten daar natuurlijk op de deskundige adviezen.
STEMERDING
Want dat het virus dan ook bij kinderen sneller wordt overgedragen, maar dan in een factor die gelijk is bij volwassenen is opzicht geen gegeven voor u om te zeggen ‘de scholen moeten dicht blijven’?
RUTTE
Ik wil heel precies zijn: ik wil daar eerst het advies ook van de deskundigen op zien, omdat ik geen viroloog ben en ik wil voorkomen, we kennen inmiddels alle vaktermen, als Nederland, maar we zijn nog geen virologen daarmee. Dus ik wil echt even deskundigen daarnaar kijken en ons adviseren: iedereen vindt dat de scholen dicht... dat is misschien wel nog erger dan de avondklok. Het is echt verschrikkelijk en dus wil je als prioriteit, als er weer iets open kan, als het aan de maatregelen gaat, wil je als eerst van die avondklok af, maar als iets open kan wil je graag bij de scholen weer iets mogelijk maken en dan gaan die bassischolen voor. Maar daar speelt dus dat vraagstuk, precies dit punt wat u aansnijdt, van ‘hoe besmettelijk is het virus onder kinderen’, maar daar wil ik echt even deskundig advies afwachten. De eerste indicaties, afgelopen weekend, waren niet somber, maar gaven ook nog onvoldoende basis om al opening mogelijk te maken.
STEMERDING
Want er wordt nu geroepen door mensen op basis van Lansingerland: ‘nou, misschien is het wel niet zo erg als we dachten, dan kan het toch een paar dagen eerder open’?
RUTTE
Dat zou echt een klein wondertje zijn als het voor 8 februari is... dus de eerste, dat zou prachtig, maar daar wil ik nu geen hoop op geven. Dus de... wat je wel hoopt natuurlijk is dat die basisscholen open kunnen op de 8ste.
STEMERDING
Uit dat GGD-onderzoek blijkt dat er geen grootschalige verspreiding is daar in Lansingerland. Dat kan de indruk wekken bij mensen ‘het valt misschien wel mee met dat Britse virus’. Hoe duidt u dat?
RUTTE
Ja, de cijfers die we hebben van het OMT over de verspreiding in Nederland, waar nu tien procent van het virus wat we hier hebben dat Britse virus is. Is toch dat waar het oude virus nu op zo’n verspreiding staat net onder de 1, dus één besmettelijk persoon besmet net minder dan één ander persoon en dan gaan we het heel langzaam uitdoven, maar voor dat Britse mutatie blijkt dat ie op ongeveer 1,3 ligt. Dat zijn de laatste cijfers die we hebben.
STEMERDING
Oftewel, Lansingerland bewijst dat het niet nog erger is dan we dachten, maar het is nog steeds...?
RUTTE
Lansingerland voor mij bewijst nog niets. We hebben alleen de eerste cijfers van de GGD, die moeten nu ook helemaal geanalyseerd worden door de virologen en epidemiologen, maar het is heel goed dat de GGD de resultaten nu heeft zodat ook die vervolgstappen gezet kunnen worden.
STEMERDING
Hoe dan ook zitten we nu met een avondklok. Hoe reëel is het om te verwachten dat we daar op 9 februari weer vanaf zijn?
RUTTE
Ja, de hele huidige lockdown loopt tot 9 februari. We willen in de week daarvoor bekendmaken hoe het dan verder gaat na de 9e. Het lijkt niet waarschijnlijk dat je dan ineens een opengebroken hemel hebt en helemaal geen maatregelen meer, maar als er dan nog steeds dingen nodig zijn, wil je als eerste af van de avondklok. Daarmee kan ik niet de garantie geven dat die avondklok er niet meer is na de 9e, maar de eerste maatregel waar je niet mee door wilt, die bovenaan staat, bovenst aan, in goed Nederlands, om te schrappen is die avondklok.
STEMERDING
Ook nog boven de scholen?
RUTTE
De scholen zitten aan de andere kant: de vraag wat kun je weer doen als er wat ruimte is. Dus je hebt aan de ene kant de discussie ‘welke maatregelen moet je nemen als er maatregelen moeten worden genomen’ en dan is de maatregel die je het liefste meteen in de vuilnisbak gooit is de avondklok. Aan de andere kant heb je de discussie ‘als er wat verruiming mogelijk is in de maatregelen, in de sluitingen die er zijn, waar geef je dan prioriteit aan’ en dan ligt de prioriteit bij de scholen en dan binnen de scholen bij de basisscholen.
STEMERDING
Als je hoort hoe gevaarlijk u en de deskundigen die Britse variant schatten dan denk je ‘dan ben je er toch niet met 2,5 week avondklok’. Als je ziet hoe lang we al vastzitten aan al die andere maatregelen?
RUTTE
Nou, we hebben natuurlijk al heel lang nu een heel uitgebreid lockdown-pakket, helaas. Vreselijk voor iedereen in Nederland die werkt in de horeca, of in de detailhandel, een kapperszaak heeft, mensen die graag naar kantoor gaan en nu thuiswerken. Afijn, ik ben niet compleet nu, maar dat heeft zo’n impact op zoveel mensen. Dat is al zo uitgebreid, wat we nu doen is voor een paar weken daar een paar extra maatregelen bovenop zetten.
STEMERDING
Kort nog eventjes over iets in het verlengde van de avondklok. Wat betreft het topsport zien we dat alle topsporten zeggen ‘wij gaan op de dag sporten, behalve het voetbal’.
RUTTE
Ja, ik ga daar niet... ik heb me voorgenomen niet op ieder besluit wat werkgevers nu nemen commentaar te gaan leveren.
STEMERDING
Maar we zien bijvoorbeeld ministers die zeggen: ‘wij gaan ’s avonds niet naar talkshows’.
RUTTE
Dat kun je niet garanderen. We hebben gezegd over de talkshows: wij zullen ook daar in principe niet heengaan, maar als... zoals gisteravond zaten Wopke Hoekstra en Wouter Koolmees in talkshows net na het presenteren van het pakket. Stel dat dat gebeurd zou zijn aanstaande maandag of dinsdag was het best mogelijk geweest dat zij wel in een talkshow hadden gezeten. Dat is dan niet uit te sluiten, maar je moet er niet voor gezelligheid heengaan of om nog is te praten over je favoriete popartiest. Dus ik denk als je politici zou zien de komende weken in een talkshow dan is echt... dan moet het ook echt uitlegbaar zijn dat ze er zitten, omdat er die dag iets zo actueels speelt waarop nadere toelichting nodig is.
STEMERDING
In het verlengde daarvan kan je zeggen ‘kan je overdag wel voetballen’.
RUTTE
Ik heb besloten over... we hebben heel precies de maatregelen geprobeerd te formuleren en we vragen iedereen er verstandig mee om te gaan, maar ik ga niet commentaar geven op ieder besluit van iedere werkgever. Dat gaat niet.
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Rutte, kunt een schets geven over hoe de Nederlandse straten er zaterdagavond om 1 over 21.00 uur uitzien?
RUTTE
Ja, dan is de bedoeling dat alleen op straat zijn de mensen die een hondje uitlaten, aangelijnd, dan wel echt voor hun werk op pad moeten, dan wel mantelzorgers waarvan het echt cruciaal is dat ze die mantelzorg kunnen doen. Of mensen die bijvoorbeeld in de zorg werken en ’s avonds of ’s nachts aan het werk zijn of... laten we zeggen aan de weg moeten werken. Dus dat zal betekenen dat het grootste deel van Nederland dan thuis is.
DE WINTHER
En moeten we het voorstellen dat er op elke hoek van de straat een agent komt te staan of de hele dag politieauto’s door de straat rijden?
RUTTE
Nee, nee. Er zal zeker ook gecontroleerd worden, maar zo extreem zal het niet zijn.
DE WINTHER
U heeft het net over draagvlak, dat u passeert, volgens mij, op het politieke draagvlak wat er is en wat gisteren is aangetoond. Hoe staat het eigenlijk met maatschappelijk draagvlak, denkt u?
RUTTE
Ja, dat hangt natuurlijk altijd van de peilingen af. Wat je ziet opzicht is, ik zag het vanmorgen nog in De Telegraaf bij de ‘Wat u zegt’-pagina, dat toch een meerderheid ook daar zegt: ‘we snappen dat het nodig is om extra maatregelen te nemen’. Mijn gevoel is ook wel dat dat in lijn is met een paar andere onderzoeken die deze week zichtbaar waren dat... Nederlanders, ja, gemiddeld genomen ongelooflijk zich kapot ergeren aan het virus, maar ook snappen dat met zoiets gevaarlijks, wat zo’n impact op de samenleving heeft, op de gezondheid van mensen, op de ziekenhuizen, dat het onvermijdelijk is dat we nu wat extra dingen doen?
DE WINTHER
Nu wijst u naar de ‘Wat u zegt’-pagina, dat is natuurlijk een interessante inspiratiebron kan zijn voor het regeringsbeleid...
RUTTE
Maar niet de enige.
DE WINHTER
Maar als het gaat om politieke draagvlak, dat is wel heel erg breed, heeft u wel het idee dat dat zich één-op-één laat vertalen? Want er zijn politiek natuurlijk ook altijd andere belangen die nog een rol kunnen spelen bij het toezeggen, bijvoorbeeld een halfuurtje wisselgeld en dan gaan mensen ineens overstag.
RUTTE
Dat was het echt niet. Ik zag dat ook in kranten vandaag, maar zo heb ik het niet geïnterpreteerd gisteren. Kijk, dit dwingt mij tot een bespiegeling over de representatieve democratie, maar we hebben in Nederland... we kunnen niet met 17 miljoen mensen op een plein gaan staan en daar samen alle besluiten nemen. Dus we hebben 150 Kamerleden die dat namens ons allemaal doen en die... ja dat we allemaal een goed excuus hebben om het niet zelf te hoeven doen vragen we die 150 Kamerleden dat voor ons te doen. Die representeren het Nederlandse volk en je weet nooit helemaal zeker of dat zich één-op-één door vertaalt ook precies in hoe de samenleving er naar kijkt. Maar als je naar die onderzoeken kijkt is mijn gevoel dat Nederland, nogmaals hoor, Nederlanders zijn ook verstandige mensen die, ja, zelf ook kijken ‘wat is er aan de hand en wat moet er nou gebeuren’. En je zag het ook begin van de week dat heel veel mensen zeiden ‘joh, laten we nou maar door die zure appel heen bijten, we snappen het, come on, dan kunnen we er misschien ook weer eerder vanaf’. Dus ik denk dat dat ook een beetje het gevoel in de samenleving is. Tegelijkertijd, ik betrap mezelf erop, maar eigenlijk iedereen die ik ken en iedereen die je spreekt, dat je er helemaal klaar mee bent. We zijn er echt allemaal helemaal klaar mee. Dat is volgens mij ook wel het gevoel.
DE WINTHER
Wat gaat u zaterdagavond zelf doen eigenlijk om 21.00 uur?
RUTTE
Ja, ik heb net Hubert Smeets, die nieuwe Van Mierlo biografie gekocht, dus ik denk dat ik die maar ga lezen.
DE WINTHER
Die raadt u aan aan Nederland?
RUTTE
Nou ja, ik ben er net in begonnen. Het begin is veelbelovend.
DE WINTHER
Boeken lezen dus.
RUTTE
Boeken lezen, ja.
VRAAG
Aan het eind van de boek wordt [onverstaanbaar, red] Progressieve Volkspartij.
RUTTE
Nou, kijk aan. Dan heeft de VVD op links weer ’s wat tegenstand.
ORNSTEIN (VRIJ NEDERLAND)
Ja, ik wil u iets vragen. U bent ook de crisismanager van Nederland en hebt u als premier wel ’s onderzocht of er niet wat meer vaart achter de vaccinatie gezet kan worden, want daar hebben toch wel wat mensen hun twijfels over of dat niet in een iets hoger tempo kan.
RUTTE
Nou ja, daarom doen we ook een paar dingen. Het eerste wat ik moet zeggen bij die vaccinaties is dat je natuurlijk belemmerd bent door hoeveel vaccins er in Nederland zijn. En dat heeft gewoon te maken met dat het Europees is ingekocht en dat loopt op zich prima, maar Europa doet het heel zorgvuldig, die toelating. Daardoor hebben wij minder vaccins in Europa dan bijvoorbeeld in het VK of in Israël, waar die toelatingen sneller gaan, maar dat kan misschien, dat weet ik niet, ook weer andere effecten hebben. Dus we doen het in Europa zorgvuldig, daardoor heb je een bepaald aantal vaccins op een gegeven moment beschikbaar. Dus dat is het eerste. Het is niet zo dat wij op de wereldmarkt als Nederland vaccins kunnen kopen en dat niet doen. Wij krijgen ons aandeel in wat Europa inkoopt. Vervolgens wil je dat die vaccins zo snel mogelijk in de schouder verdwijnen. En daar doen we alles aan. En daar hebben we deze week een paar besluiten genomen, omdat bij dat Pfizer vaccin je twee vaccins moet zetten, drie weken na de eerste nog een keer. Hadden we eerst gezegd: die leggen we op de plank, dan weet je zeker dat het er is, dat er zeker over drie weken als u het eerste vaccins gehad heeft, er zeker over drie weken weer een is. Maar ja, dan ligt dat vaccin wel drie weken te wachten op u voor de tweede prik. Wat je ook kunt doen is zeggen: weet je, je krijgt steeds aanvoer. Laten we dan maar een risico nemen. We gaan een beetje risico nemen. Dus het risico wat we nu nemen is dat we niet al die vaccins op de plank leggen, maar nog maar de helft, 50%. Dus dat betekent dat je iets afhankelijker wordt van de leveringen, maar dat lijkt echt wel nog binnen de bandbreedte van wat is verstandig. En het tweede wat we doen is dat we zeggen, op basis van alle advisering, kun je dat tweede vaccin ook naar zes weken zetten en niet na drie weken. Dat geeft je ook weer wat meer mogelijkheden en op die manier zijn we steeds bezig om met de vaccins die we hebben. Maar de totale hoeveelheid die kunnen wij nu niet als Nederland zelf beïnvloeden, maar wat we wel kunnen beïnvloeden is dat wat we krijgen, ook zo snel mogelijk wordt weggezet. En met deze twee maatregelen versnelt dat.
ORNSTEIN
En hebt u er vertrouwen in dat die uitvoering van dat hele proces met die vaccinaties, dat dat echt high speed met grote snelheid gebeurt of zegt u ook wel ‘s ‘jongens, een tandje erbij’?
RUTTE
Het punt is niet de uitvoering. Het punt is hoeveel vaccins er zijn. De bottleneck de afgelopen weken is niet de uitvoering. De bottleneck is 1) hoeveel vaccins heb je? En dat blijft een bottleneck. Daar kunnen wij niet heel veel aan doen zelf. En het tweede is: wat zijn de randvoorwaarden over je voorraadbeheer? Dus hoeveel wil je op voorraad houden voor de tweede prik en daar hebben we dus nu versoepelingen in aangebracht, maar die kun je niet eindeloos blijven opvoeren die versoepelingen. Ik denk dat dit ze wel zijn, want als je onder de 50% zakt, misschien kan dat ook nog een keer, als je meer ervaring op doet dat je zegt: je kunt de voorraad nog iets verlagen. Wat je natuurlijk wilt voorkomen is dat iemand die zijn eerste vaccin gehad heeft pas later dan 6 weken het tweede vaccin krijgt.
ORNSTEIN
En er is niets aan te doen wat Nederland nog zelf extra vaccins inkoopt?
RUTTE
Dat is onmogelijk, want dat is in Europa afgesproken, dan zijn we echt onder de duiven van collega’s aan het schieten. We hebben afgesproken: we doen het met z’n allen. En wij krijgen 3,9% van alle Europese vaccins, namelijk ons aandeel in de Europese bevolking.
ORNSTEIN
Krijgt u wel ’s telefoontjes van bijvoorbeeld werkgevers die zeggen: kan je geen haast maken met het vaccineren?
RUTTE
Maar, die snappen dit toch? We kunnen wel haast maken, als het er niet is, is het er niet. Het probleem is niet de uitvoering. Het probleem is: hoeveel zijn er? En het probleem is: wat zijn de voorwaarden rondom het voorraadbeheer? Hoeveel zijn er, daar gaan we niet over. We hebben gisterenavond de Europese Raad gehad via de video, dan praat je er natuurlijk wel over: jongens kunnen we nog meer doen met de Europese Commissie? Maar je wilt ook niet dat je het Europees Medicijnen Agentschap (EMA) onder druk zet, politieke druk zet, trouwens, weet je, dat zijn allemaal wetenschappers, het laatste waar ze zich door onder druk laten zetten zijn politici. Zou ik ook niet zo bang voor…. Maar je moet ook niet die schijn wekken, dus dat moet gewoon zijn gang hebben. Maar de Europese Commissie doet er ook alles aan, maar dan was er in België weer een fabriek van Pfizer die moest worden omgebouwd, dat zal vaker gebeuren. Het is natuurlijk al een wonder dat waar je hier anders 10 jaar over een vaccin doet, is nu in 10 maanden gebeurt. Dat is een triomf voor de wetenschap. Dus tien keer zo snel als je normaal zou verwachten. 10 maanden in plaats van 10 jaar. Plus die enorme productie. Dat betekent ook dat die fabrieken af en toe moeten worden omgebouwd en dan is die even een paar dagen dicht, en alles wat Pfizer produceert, verzenden ze ook meteen. Ze houden daar niets in voorraad heb ik begrepen. Dus, ja weet je, die hoeveelheid vaccins die we krijgen, dat is maar zeer beperkt door ons te beïnvloeden. De uitvoering staat. Als het moet kun je ook 24 uur per dag op enig moment. Maar dat is nu echt niet nodig. Daar hebben we te weinig vaccins voor en waar welk nog een bottleneck bleek te zitten, waar we konden versnellen, is met dat voorraadbeheer.
VRAAG
Nou zijn er ook best wel Europese landen die erg goed voor zichzelf opkomen. Er is zelf Hongarije dat zegt: we gaan een virus van buiten kopen. Die wel die afspraken breken. Hebt u al met die collega’s er over, gemerkt dat die bijvoorbeeld meer snelheid willen voor hun land? Die zeggen Italië moet voorrang hebben?
RUTTE
Iedereen wil meer snelheid. Nee, maar luister. Wat betreft de inkoop van de vaccins is gewoon afgesproken met zijn 27-en. Iedereen krijgt zijn aandeel. Dus als er een aflevering komt krijgen wij steeds 3,9% van die aflevering, dus daar zit het probleem niet. Ja, dat de Hongaren zeggen: wij kopen dat, ik geloof Sputnik uit Rusland. Ja, weet je, dat lijkt me nou niet zo handig, want hoe zeker weet je nou dat...? Je wilt ook draagvlak houden onder het vaccinatieprogramma. En als je natuurlijk allemaal vaccins gaat nemen die niet door de Europese autoriteiten zijn goedgekeurd, dan gaan misschien een hoop mensen denken, althans dat zou ik me dan gaan afvragen, wacht even: een Russisch vaccin, wat wel heel snel door de controlestraten ging, hoe betrouwbaar is dat? Misschien is het briljant betrouwbaar, maar dat weet ik niet, alleen je loopt natuurlijk het risico dat dat ook het draagvlak vermindert. Dus je wilt dat echt op een zorgvuldige manier doen, maar ook zo snel mogelijk. Geen twijfel over. Je wilt natuurlijk zo snel mogelijk er vanaf zijn.
VULLINGS (EENVANDAAG)
Meneer Rutte, u zegt van: we liggen wel op tempo met die vaccinaties, maar toch als je naar de cijfers kijkt, klopt dat eigenlijk niet. We hebben ongeveer 130.000 vaccins zijn in de arm gezet, en we hebben een voorraad van meer dan een half miljoen.
RUTTE
Omdat we dus bewaren voor de tweede prik, dat gaan we halveren. En het tweede is dat de rest van de voorraad is gewoon gepland.
VULLINGS
Die is ingepland, maar die zit dus niet in een arm, dus die had er allang in kunnen zitten.
RUTTE
Ja, ik begrijp dat dat niet zo is. Dat het echt de komende dagen...
VULLINGS
Ja, maar dat is volgens mij, want als je ook kijkt naar het percentage van de bevolking wat ingeënt is, dan staan wij echt helemaal onderin. Ieder land krijgt naar rato van zijn bevolking evenveel vaccins, dus iedereen zou nu ongeveer op hetzelfde percentage moeten zitten. En dan zitten wij echt...
RUTTE
Wij zijn natuurlijk wel later begonnen.
VULLINGS
Dus hebben wij een achterstand.
RUTTE
Ja, maar het is niet zo dat er in de uitvoering nu de bottleneck zit.
VULLINGS
Nee, maar dan komt het er dus op neer: we zijn een achterstand aan het inhalen, maar dan is het al een begin van het toegeven dat we een achterstand hebben.
RUTTE
Dat was toch ook vrij zichtbaar dat wij natuurlijk begonnen...
VULLINGS
Maar die is dus nog steeds niet ingelopen?
RUTTE
Volgens mijn informatie is dat niet zo zeer omdat we later begonnen, maar omdat wij, nogmaals die tweede prik die u zou moeten krijgen in voorraad hielden, dus dan moet je alles wat een keer geprikt is, moet je nog een keer op de plank hebben liggen. Dat halveren we nu.
VULLINGS
Dat geldt voor andere landen toch ook? Die hebben misschien een iets ruimere voorraad...
RUTTE
Ja, maar die hebben al eerder volgens mij, of die zijn wat eerder ook al, omdat ze misschien wat eerder begonnen hebben ze eerder ervaring opgedaan met hoeveel moet je op voorraad houden, dus die hebben misschien het eerder aangedurfd om dat wat te verruimen. Nederland zit niet onderaan. Ik begreep dat we…
VULLINGS
Ja, we hebben Servië ingehaald.
RUTTE
Kijk aan. Dat wou ik dan toch maar even vaststellen.
VULLINGS
Want als je 130.000 prikken hebt gezet, terwijl je er 260.000 nodig hebt, en we hebben dus twee keer zoveel als 260.000, dus er zit nog ontzettend veel ruimte in dat programma.
RUTTE
Ja, maar dat is, begrijp ik, niet vanwege een uitvoeringsprobleem. Die zijn allemaal ingepland.
VULLINGS
Dat is dus ingepland, maar gaat dus traag. Goed, terug even naar de avondklok. U zegt van: na 9 februari weten we niet goed wat we gaan doen. Wat ik nou zo gek vind, dat u dan al met alle deskundigen op 2 februari er over gaat beslissen. Dat is 1,5 week na invoering van de avondklok. We hebben allemaal geleerd, we zijn allemaal een beetje viroloog geworden, dat je dan eigenlijk nog niet kan zien of een maatregel werkt, dus u gaat eigenlijk met het kabinet en het OMT in ‘the blind’ een beslissing nemen of die avondklok verlengd moet worden.
RUTTE
Ja, maar het is niet zo dat we niets deden en nu ineens een avondklok hebben. We hebben natuurlijk een van de zwaarste lockdownpakketten van Europa, en daar is bovenop gekomen nu voor twee weken, om extra te drukken op de verspreiding...
VULLINGS
Ja, dat snap ik, maar u gaat na 1,5 week een besluit nemen: verlengen we die avondklok, en de rest ook, ja of nee?
RUTTE
Nee, we gaan beslissen: wat moet er gebeuren, niet zozeer... de vraag is niet ‘gaan we verlengen of niet’, de vraag is... één het moet echt stap-voor-stap...
VULLINGS
De vraag is hoe lang gaan we verlengen?
RUTTE
Nee, nee. De eerste stap is: wat zijn de cijfers, wat zijn de feiten. En die hopen we volgende week, na volgende week, geleidelijk aan in beeld te krijgen. Wat zijn de feiten, wat is er verstandig, wat zeggen de adviseurs ons wat je zou moeten doen? Op basis van die cijfers ga je dan vervolgens kijken: wat is er nodig qua pakket en hopelijk niks, maar dat lijkt mee heel onwaarschijnlijk. Er zal echt wel weer... ik vrees, ook weer het nodige nodig zijn, omdat je natuurlijk echt nog steeds met hoge besmettingscijfers zit. En vervolgens ga je kijken: wat is er dan verstandig, maar het is niet zo dat wij... per se precies moeten weten wat nou het effect in de praktijk was van die avondklok om er wel of niet mee door te gaan...
VULLINGS
Willen we...
RUTTE
Want daar willen we in principe vanaf. We hebben steeds gezegd: het is eigenlijk maar gewoon voor die twee weken. Alleen ik wil niet de illusie wekken dat ik honderd procent de garantie kan geven dat als de komende dagen het ineens ontploft de besmettingen, de aantallen, en het Engelse virus ineens vreselijk de overhand krijgt, waar geen enkele aanwijzing nu voor is, haast ik mij eraan toe te voegen, maar stel, ja dan zou je in zo’n situatie kun je natuurlijk helemaal niks veroorloven en kun je ook niet schoenen weggooien, maar deze schoenen willen we zo snel mogelijk vanaf.
VULLINGS
Dus in principe voor twee weken, hebben we ook weleens vaker gehad, een hele korte sluiting van theaters, voor twee weken...
RUTTE
Dat is een andere, ja, dat was toen in een situatie waarin we wilden, wat extra druk.. Dat heeft toen geleid tot per saldo zo’n honderd minder IC-opnames en nog een aantal effecten, maar hier heb je natuurlijk te maken met een andere situatie waarin we dat Engelse virus moeten bestrijden.
VULLINGS
Je hoort ook weleens politici hardop filosoferen van ‘nou ja, als de besmettingen hoog blijven kunnen we misschien beter de avondklok houden maar wel de scholen open’. Dat je dat tegen elkaar uitruilt?
RUTTE
Nogmaals, die avondklok heeft een effect, dat is... proberen aan te tonen en zo’n stay-at-home heeft natuurlijk altijd effect, dus het is heel goed dat we hem doen, maar het is niet zo, dat is nou een beetje het beeld, niet dat u dat zegt, maar dat zouden de kijkers nu kunnen denken dat we ‘oh, alles kon’. Nou dat is natuurlijk niet zo, we kunnen niet naar de winkel, niet naar de kroeg, niet naar de kapper, je kunt niet normaal bij elkaar op bezoek, de kinderen kunnen niet naar school, je mag niet... liever niet naar je werk toe of alleen als het echt niet anders kan, maar verder thuiswerken. Nou, noem maar op. Ik ben niet compleet nu... het is niet zo dat we niks deden, alleen waarom we dit doen is vanwege die buitengewoon grote bezorgdheid die er is...
VULLINGS
Ja, maar dat snap ik wel, maar het gaat erom het coronabeleid is een balans: enerzijds zijn het dingen die dus niet mogen en je kan ook zeggen van ‘nou, als je aan de ene kant een maatregel neemt waarvan je verwacht en hoopt dat het aantal besmettingen naar beneden gaat, een avondklok, dat dat ruimte schept voor iets wat heel veel mensen in onze samenleving belangrijk vinden: het openen van de lagere scholen’.
RUTTE
Ja, maar waarom zou je nou die avondklok... ? Toch even als ik in uw gedachten mee ga: die lagere scholen overigens open of dicht, in principe hangt dat nu niet af van hoe snel het virus zich verspreidt, maar de vraag of de Engelse variant zich verspreidt onder kinderen. Vandaar dat er zelfs dat hele kleine openingetje was van eerder openen dan 8 februari, maar ik wil die hoop hier nu echt niet wekken. Maar we hopen heel erg op 8 februari dat ze open kunnen. Dus dat geldt voor de lagere scholen. Dat staat eigenlijk een beetje los, ja nooit honderd procent, maar laten we zeggen voor 95 procent los van de verdere verspreiding van het virus. Het gaat echt over de vraag: wat doet het virus onder kinderen? Dat wordt nu mede op basis van Lansingerland uitgewerkt. Stel nou dat je, want wat u doet is als het ware, dat begrijp ik best dat je zegt: als je nou deze sector wil openen of de middelbare scholen ook, dan moet je ook de avondklok. Maar waarom zou je dan uit dat enorme pakket aan maatregelen wat we hebben alleen die allerergste waar iedereen echt helemaal ziek van wordt…?
VULLINGS
Ja, ik heb het niet verzonnen, ik hoor het...
RUTTE
Ja maar waarom zou je die dan als eerste bovenaan zetten om te houden. Ik zou hem juist onderaan zetten en hem zo snel mogelijk in de goot trappen. En dan moet je misschien andere dingen wat langer doen. Ja, zo’n afweging is op zich denkbaar. Alleen zo ver ben ik nog niet. Maar niet met die avondklok wat mij betreft. Is het dan zo dat die avondklok altijd weg is op 9 februari? Die honderd procent garantie kan ik ook niet geven.
VULLINGS
Nee, maar het is wel in principe dus....
RUTTE
Het is wel in principe, zelfs uit principe en in principe. Maar geen honderd procent garantie.
VULLINGS
Okay, helder.
VAN GRONINGEN (BNR)
Ja, meneer Rutte. Vanmorgen hoorden we de Vereniging Nederlandse Gemeenten bij ons op zender zeggen dat ze grote zorg hebben over die derde golf. Want ze zeggen: alle maatregelen die we nu treffen rondom de verkiezingen, die zijn gebaseerd op de huidige cijfers van corona en niet op een eventuele derde golf. Dus zij zeggen: dan kunnen we eigenlijk niet fatsoenlijk een verkiezing organiseren. Wat zegt u daarvan?
RUTTE
Nou ja, wij hebben gewoon op 17 maart verkiezingen. En we hopen dat die over drie dagen verspreidt zijn, dat moet nog in de Eerste Kamer, ik denk dat dat gaat lukken, ik hoop dat dat gaat lukken, een wetsvoorstel worden aangenomen om de verkiezingen te spreiden over drie dagen. We nemen allerlei maatregelen voor ouderen. En we zorgen dat het zo veilig mogelijk is en er is op dit moment geen enkele aanwijzing dat ze niet door zouden kunnen gaan.
VAN GRONINGEN
Maar kunnen ze nog verplaatst worden wat u betreft, als er aanleiding toe is?
RUTTE
Je kan verkiezingen natuurlijk altijd verplaatsen, maar dat is nogal een grote ingreep lijkt me. En dat wil helemaal niemand. Dus daar is op dit moment ook echt geen enkele aanleiding voor. Maar ook daar geen honderd procent…ook hier...
VAN GRONINGEN
Maar u sluit het niet uit?
RUTTE
Nee, natuurlijk niet. Ik kan niks uitsluiten, we zitten in een pandemie. Maar op basis van wat we nu weten en op basis van alle voorbereidingen die er zijn getroffen is ons stellige voornemen dat de verkiezingen doorgaan. Er komt begin februari nog weer een laatste update over al die voorbereidingen door Kajsa Ollongren, de minister van Binnenlandse Zaken. Ja, net zoals met…je kunt geen honderd procent garantie geven, dat kan ik niet doen, maar alles is erop gericht dat ze dan doorgaan.
VAN GRONINGEN
Ja, even iets verderop denken naar richting de zomer. Het garantiefonds voor evenementen is vanaf 1 juli. Betekent dat eigenlijk dat we daar een beetje in terug kunnen horen dat er in juni geen grote evenementen zullen zijn in Nederland? Wat denkt u daarvan?
RUTTE
Ja, dat weet je allemaal niet. Kijk wat we wilden doen, we hebben in Nederland zo’n mooie evenementensector. En die is wereldwijd toonaangevend en er zit zo’n enorme kring van bedrijven omheen ook. Van stagebouwers, geluid, video, ontwikkeling van concepten, alles. Dat heeft lange aanlooptijden. Dus je kunt niet zeggen: op datum X kan het weer. En een dag, twee dagen later heb je Lowlands of een dancefestival of wat dan ook. Dat gaat niet. Dus je moet er maanden tijd voor nemen. Maar ja, dan zeggen die organisaties: jongens, ja leuk, maar als het dan weer niet door kan gaan zijn we al ons geld kwijt. Nou daar is dat garantiefonds voor bedoeld. Maar er zit niet, ja we hebben natuurlijk op dit moment is het echt ook geen zekerheid over wanneer er weer wat kan. Dus je moet ergens een datum prikken.
Inauguratie president Biden
VAN GRONINGEN
Tot slot, laatste vraag: heeft u Joe Biden al gesproken sinds hij president is?
RUTTE
Nee nee, we hebben alleen nog met elkaar brieven gestuurd aan elkaar.
VAN GRONINGEN
Staat er al een telefoongesprek gepland?
RUTTE
Nee, nog niet geloof ik, nee weet ik niet.
VAN GRONINGEN
Wat zou u hem willen vragen?
RUTTE
Niks, ik ga hem heel veel succes wensen. En ik ken hem, een paar keer ontmoet. En ja, ik ben heel blij dat hij president is. Ik kon het ook goed vinden met zijn voorganger. Maar ik ben ook heel blij dat Joe Biden president is en ik zie zeer uit naar de samenwerking. En Nederland wil natuurlijk graag, ook met het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie een bijzondere rol spelen in die relatie met Amerika. Als niet alleen fysieke, maar ook een politieke toegangspoort tot Europa. Wij zijn natuurlijk veel kleiner dan Engeland, maar wij zijn mentaal, en dat zien de Amerikanen ook wel, het meest trans-Atlantische land van Europa. Dus ik wil ook graag die oude banden gebruiken ook om ook in de relatie Amerika-Europa proberen een rol te spelen.
VAN GRONINGEN
Dan hoopt u wel bovenaan de bellijst te staan van Europese regeringsleiders?
RUTTE
Ja, dat maakt me niet zoveel uit. We kennen elkaar al. Het is niet zo dat dat een eerste kennismaking is.
VRAAG
U wilt graag op 9 februari af van die avondklok. Maar wat zijn nou de besmettingsaantallen en IC-opnames aantallen waarbij dat verantwoord kan op 2 februari als u dat besluit neemt?
RUTTE
Daar is niet op te antwoorden. Wij gaan eerst weer eens vragen dadelijk, volgende week, wat is nou het beeld van de cijfers en van de besmettingen? En wat zijn de laatste inzichten ook over het Engelse virus? En zijn er nieuwe feiten bekend over hoeveel meer besmettelijk het is dan het gewone virus? Het inmiddels gewone, vertrouwde virus. Nou vertrouwd niet, maar in ieder geval wel wat we kennen. Dus al die cijfers wil je hebben. En het is niet zo dat we dan wel of niet de avondklok aan de orde is. Aan de orde is dan: de avondklok willen we in en uit principe sowieso vanaf, zonder honderd procent garantie, maar je gaat wel de vraag stellen: wat is er nodig vanaf 9 februari? Want in principe vervalt dan die lockdown. Dus dan moet je gaan kijken: wat is er dan noodzakelijk?
VRAAG
Weet u eigenlijk hoeveel Nederlanders op dit moment besmet zijn met de Britse variant van het coronavirus?
RUTTE
Nou ja, in percentage vermoeden we dat het zo’n tien procent is. Dus dat betekent dat zo’n tien procent van het aantal mensen, dat zie je ook in die staatjes van Van Dissel laatst. Toen stond hij dacht ik op zeven of achtduizend besmettingen in Nederland met het Engelse virus. Maar dat zeg ik uit mijn hoofd, dat waren die slides die hij heeft getoond in de Tweede Kamer van afgelopen woensdag. Die zijn natuurlijk inmiddels ook alweer… en dat zijn natuurlijk ook bandbreedtes. We kunnen niet ‘sequencen’ per....
VRAAG
U wordt daar niet dagelijks over geïnformeerd...
RUTTE
Nee, er wordt veel ‘gesequenced’, maar dat is heel complex en dat kost ook tijd. Dus is het ook niet zo dat je per besmetting meteen kunt vaststellen of het de Britse variant is.
RUTTE
Dus het zijn altijd, dat zit in bandbreedtes, die aannames.
Verkiezingen
WESTER (RTL NIEUWS)
Nog even over de verkiezingen, 17 maart staan ze gepland. Vooralsnog geen aanleiding om te denken dat die niet door kunnen gaan. U wilde graag dat ze gewoon doorgaan, maar u zei zojuist ook in een tussenzin: als je ze moet uitstellen, dat is een enorme operatie. Als dat een enorme operatie is, dan kan ik me voorstellen dat u, mocht het onverhoopt nodig zijn, nu al wel nadenkt, of laat nadenken, over een scenario wat dan precies te doen. Is dat zo?
RUTTE
Ik heb daar geen kennis van. Misschien, op Binnenlandse Zaken zijn ze zo goed, ik denk dat ze permanent ieder denkbaar scenario... Het belangrijkste scenario wat ik deze week in de Kamer moest bespreken, dinsdag, was het vervroegen van de verkiezingen. Strikt genomen, daarom ben ik ook begonnen in mijn beantwoording, dat is misschien niet zo geregistreerd, ik noemde dat even het bijwerken van de administratie, namelijk het kabinet is afgetreden. Ik nam aan, zei ik tegen de Kamer, dat u de verkiezingen wilt houden nog steeds op 17 maart, want strikt genomen had je ze ook kunnen vervroegen. Dat is logistiek overigens helemaal niet mogelijk, geloof ik. Staatsrechtelijk had je ze 40 dagen na het aftreden kunnen houden en dat is dan begin maart. Maar goed, ze zijn dus, ook de Kamer heeft door te blijven zitten iedereen, mij, de bevoegdheid gegeven, heb ik maar aangenomen, om ze gewoon op 17 maart te houden. Dat wordt dan waarschijnlijk 15, 16, 17 maart na de Eerste Kamer. Ik weet niet of ze op BZK, dat zal haast wel, daar zullen ze waarschijnlijk elke denkbare variant permanent doorrekenen, maar ik ga er vanuit, we gaan er vanuit, het kabinet, Kajsa Ollongren, dat ze plaatsvinden op 15, 16, 17 maart. Tenzij er iets extreems gebeurt, maar dat kan natuurlijk altijd. Dat is niet alleen met het virus, maar het is natuurlijk heel onwenselijk als ze moeten worden uitgesteld.
WESTER
U stuurt dan wel in die drie dagen ruim 10 miljoen mensen de straat even op?
RUTTE
Een deel daarvan zal over de post gaan, verspreid over drie dagen, en met allerlei randvoorwaarden en zekerheden. Ja, het leven is niet nul risico. En het democratische proces is ook belangrijk, maar je wilt niet dat het een risico voor het virus is. Maar zoals we het nu georganiseerd hebben, denken wij, dat het kan.
WESTER
Tenzij.
RUTTE
Goed weekend allemaal. Ja.