Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 27 november 2020
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 27 november 2020. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Inleidend statement minister-president Rutte:
Goedemiddag, eens kijken wat we hebben, ja allereerst natuurlijk de raming van het Centraal Planbureau, de zogenaamde novemberraming. Een gemengd beeld waarbij corona zonder meer de hoofdrol opeist. Op zichzelf goed nieuws dat de raming laat zien dat onze economie veerkrachtig is, dat na de krimp van 8,5 procent… dat is echt een bizar hoog percentage, echt heel hoog, maar goed we hebben een jaar met alleen maar hele erge cijfers. Maar goed, dus na een krimp van 8,5 procent in het tweede kwartaal ook een recordgroei van 7,7 procent in het derde kwartaal en nu wordt uitgegaan van een krimp van dit jaar van 4,2 procent en ook een beetje groei boven de 2 procent volgend jaar. Als je het met de rest van Europa vergelijkt zijn die cijfers, die vallen zelfs mee, maar ze zijn natuurlijk, als je ze niet met de rest van de Europa vergelijkt gewoon geïsoleerd bekijkt, zijn ze natuurlijk ongelofelijk heftig. Op zichzelf dat die veerkracht er is is goed nieuws, dat was ook het doel van de steunpakketten, maar je ziet dat onze ondernemers, onze zzp’ers, iedereen probeert onder hele moeilijk omstandigheden zo goed mogelijk de situatie het hoofd te bieden, maar op dit moment zijn er natuurlijk heel veel sectoren die het ontzettend zwaar hebben. De horeca, de reisbranche, zzp’ers, nou goed ik ga niet proberen iedereen te benoemen die het zwaar heeft, maar heel veel sectoren hebben het op dit moment ontzettend zwaar. En juist ook omdat het verdere verloop van de epidemie ongewist is is het gewoon niet met zekerheid te zeggen wat het betekent voor die cijfers en zijn die ramingen met grote onzekerheden omgeven. Het stimuleert ons wel om opnieuw kritisch te kijken naar die steunpakketten, daar zijn we mee bezig, wat daarmee moet gebeuren en daar hopen we ook de komende weken nader bericht over te geven.
Dan op coronagebied te melden dat, zoals u weet, aanstaande dinsdag 1 december de Tijdelijke Wet Maatregelen Covid-19 van kracht wordt. Dat is ook een wens natuurlijk, van advisering van de Raad van State, een wens van de Tweede Kamer, zodat de maatregelen ook een meer structurele basis krijgen, ook in juridische zin. Geen nieuwe bevoegdheden voor het kabinet, maar wel meer bevoegdheden voor het parlement, meer controlemogelijkheden voor het parlement. Uiteraard zichtbaar daarbij vanaf, dan moet ik het even precies zeggen, op korte termijn in ieder geval, is het dringende advies om het mondkapje te dragen in publieke binnenruimten dat wordt van een advies een verplichting en het is belangrijk dat we daar allemaal... heel veel mensen doen het gelukkig al het mondkapje dragen, je ziet het in toenemende mate, en dit soort momenten dat wij elkaar hier spreken is een uitzondering. Er zijn dus uitzonderingen in de wet opgenomen. En nogmaals de bedoeling is om zo snel mogelijk het advies, het dringende advies om te zetten in een verplichting.
Dan misschien nog tot slot en ook Hugo de Jonge heeft daar vanmorgen iets over gezegd, zie je natuurlijk heel erg wisselende cijfers in de besmettingen. Op zichzelf als je naar het geheel kijkt, naar die fluctuaties dan ja... dan vindt je... dan is het... dan daalt het gewoon niet zoals je zou willen. In die zin is het beeld ook niet anders dan vorige week toen het een keer stond. Dit is niet het soort cijfers wat je wil zien wat echt ook comfort biedt dat je kunt zeggen ‘nou nu kun je richting half december en vervolgens richting de kerst kun je misschien wat verdere stappen zetten’. Maar tegelijkertijd is het ook goed om maar eens even nog te kijken de komende dagen hoe dat verder gaat. Het plan nu is dat we dat besluit gaan nemen op 8 december. Dus niet de komende week, maar de week daarop. Dus op 8 december wordt dat besluit genomen. Wat kan er misschien wel of niet in december. Wel of niet met de kerst, maar nogmaals op dit moment, moet ik ook eerlijk over zijn, is dat beeld, vergelijkbaar met vorige week vrijdag, nog steeds zorgwekkend en dus niet zo positief als het naar uit leek te zien tijdens de laatste persconferentie. We hebben dat overigens allemaal ook weer zelf in de hand, namelijk door ons te houden aan de regels. Als we dat allemaal doen dan kunnen we ook het virus verslaan en proberen om toch weer zo snel mogelijk naar verruimingen te gaan.
Kerst
BREEDVELD (NOS)
Premier Rutte, gezien de huidige cijfers van besmettingen. Is het niet tijd om de knoop door te hakken en te zeggen: vergeet die versoepelingen met Kerst maar?
RUTTE
Nee, je moet echt, vind ik, dat soort besluiten nemen als je ook echt alle informatie hebt. Wij gaan volgende week weer specifiek ook het OMT, dus de club van deskundigen, advies vragen. En dat verwachten we dan nou laten we zeggen zo begin van de week erop, eind volgende week, begin van de week erop, richting 8 december gaan we dan besluiten nemen.
BREEDVELD
De mensen die er verstand van hebben die zeggen: het is niet verstandig.
RUTTE
Op basis van de huidige cijfers, nee. Tegelijkertijd hoeven we nu het besluit niet te nemen. Dus ik ben ook net zo als vorige week heel voorzichtig en heel terughoudend met de hoop uitspreken dat er iets kan, eerder. Als je me het nou zou vragen zeg ik: het kan niet. Maar ik hoef het nu niet te beantwoorden. We hoeven dat pas te beantwoorden op 8 december. En dat geeft ons de gelegenheid nog eens even paar dagen nog heel zorgvuldig die analyses te maken. Maar het is waar, als je op basis van wat je nu ziet zou moeten beslissen dan zou het niet kunnen.
BREEDVELD
U kent het ritueel waarschijnlijk in veel families ook wel dat weken, zo niet maanden van tevoren plannen worden gemaakt. Is het niet raadzaam om gewoon die duidelijkheid al te geven?
RUTTE
Luister, we hebben niet de luxe helaas om de normale planning te hanteren zoals ik en iedereen denk ik die in z’n eigen familie en gezin bekend is te doen, of dat nou gaat om verjaardagen vooruit kijken, feestdagen, Sinterklaas. Dat gaat helaas allemaal niet. Dus ik vind dat wij ons moeten houden aan het ritme van de besluitvorming waarbij nu niet nodig is definitief te zeggen wat er gebeurd. Daar hebben we echt nog even de tijd voor.
BREEDVELD
Toch heeft u al wel een hele duidelijke voorwaarschuwing.
RUTTE
Maar dezelfde als vorige week. Dus bij de persconferentie hadden we daar toch een wat positiever beeld nog van de cijfers. Die zijn verslechterd in de loop van vorige week. Die zijn eigenlijk sinds vorige week vrijdag zo’n beetje gebleven wat ze vorige week vrijdag waren. Als je naar het gemiddelde kijkt van de cijfers. En dat betekent dat op dit moment het er gewoon niet goed genoeg uitziet. Maar we hoeven nu niet te beslissen, dat doen we begin van de week van waar het dinsdag 8 december dan het moment is.
BREEDVELD
Maar als we deze ontwikkeling doortrekken liggen er misschien verscherpingen, aanscherpingen wel voor de hand?
RUTTE
Ik denk dat we even stap voor stap moeten doen en moeten kijken naar het moment van 8 december.
Winkelen
NIJS (HART VAN NEDERLAND)
Meneer Rutte, gemeente Rotterdam heeft net aangegeven dat ze het veel te druk vinden in het centrum. Vooral in de Koopgoot en andere winkelstraten. Wat vindt u daarvan?
RUTTE
Dat is echt aan de gemeente. Dus ik kan dat hier vandaan niet overzien. Ik heb dat bericht niet gezien. Maar de gemeente heeft natuurlijk een bijzondere verantwoordelijkheid om wanneer men dat raadzaam vindt in te grijpen als het te druk wat dat te doen. Dus ik begrijp uit uw woorden dat men dat daar voornemens is, of in ieder geval een analyse erop aan het maken is. Maar ik heb dat bericht zelf niet gezien.
NIJS
Nee, dan zouden ze dus bijvoorbeeld de winkels kunnen sluiten. Is dat een idee?
RUTTE
Ik heb daar... Dat is echt aan de burgemeester. Dat is nou echt aan het lokaal gezag. Zij hebben de belangrijke taak om ervoor te zorgen dat het niet te druk wordt op straat. Sowieso is het advies: vermijd drukte. En als het ergens te druk wordt, als er teveel mensen op eenzelfde plek zijn, dan heeft de burgemeester vergaande bevoegdheden in het kader hier ook van de volksgezondheid om noodzakelijke stappen te zetten.
NIJS
Maar dan is het kwaad al geschied, dus als je de winkels gaat sluiten omdat het te druk is geweest, moet je niet aan de... Zou het niet een idee zijn om preventief winkels te sluiten? Om die drukte te vermijden? Om zo ook het aantal coronagevallen tegen te gaan.
RUTTE
We moeten er gewoon voor zorgen, u en ik allemaal dat we drukte vermijden. Dan kunnen de winkels open. Dat is ook goed voor de economie. Maar als het te druk wordt, dan gaat het niet en dan kan de burgemeester ingrijpen.
NIJS
Ja, maar niet alleen in Rotterdam...
RUTTE
Maar op voorhand gaan zeggen: sluit de winkels, dat is natuurlijk ook gek. Dan kunnen we zeggen: kom überhaupt je huis niet meer uit dan is het helemaal rustig op straat. Maar dat zeggen we niet. We zeggen: vermijd drukte, werk zoveel mogelijk thuis als dat maar enigszins kan en houd je aan de anderhalve meter. En in dit kader van uw vraag is dat vermijd drukte een hele belangrijke.
NIJS
Ja, maar toch lijkt niet iedereen daar gehoor aan te geven. Het is hartstikke druk in de winkelstraten. En de feestdagen moeten nog komen. Waarom bent u erop tegen om de winkels te sluiten preventief? Al is het maar voor korte duur?
RUTTE
Als ik u goed begrijp is dat misschien wat de burgemeester daar gaat doen. Of een winkelstraat afsluiten. Die mogelijkheden, ik weet niet of hij dat nu gaat doen, want ik ken het verhaal niet in Rotterdam. Maar de burgemeester heeft die bevoegdheden.
NIJS
Maar waarom vindt u het niet een idee om dat landelijk bijvoorbeeld nu al te doen? Al is het maar kort zodat we bijvoorbeeld met Kerst, wat iedereen wil, met z’n allen wel in familie...
RUTTE
Dat is toch een beetje gek, dat we nu in heel Nederland winkels gaan sluiten overal, omdat het in de Koopgoot te druk is. Dan is het toch veel beter dat lokaal wordt ingegrepen door het gezag?
NIJS
Ja, het is natuurlijk niet alleen in de Koopgoot te druk.
RUTTE
Nee, maar dan kunnen op andere plekken ook de gezagen ingrijpen. Als het hier in de Grote Marktstraat druk zou zijn of in de Kalverstraat in Amsterdam of op ’t Neude in Utrecht dan kan de gemeente daar natuurlijk maatregelen nemen.
NIJS
Ja, en toch voelt dat alsof je dat dus pas doet als het te druk is geweest en soort van het kwaad misschien al geschied is. Wat is erop tegen om preventief landelijk te kijken naar het sluiten van winkels, al is het maar voor een korte periode?
RUTTE
Wat ik u zeg, het is toch gek omdat het op een paar plekken druk is dat je in heel Nederland de middenstand op slot doet?
NIJS
Ja. Hier ga ik niet uitkomen. Oké.
RUTTE
Nee, ik zou geen argument kunnen bedenken.
NIJS
Nee, nee, nee, oké. Dank u wel.
RUTTE
Overigens, in de aanvulling, het kan natuurlijk best zijn ooit als het nodig zou zijn dat je kijkt naar het sluiten van niet essentiële winkels. Kijk wat je natuurlijk altijd over wil houden zijn de levensmiddelenwinkels. Dus het is niet zo dat u, ik zeg niet dat u ongelijk hebt, het is natuurlijk wel degelijk een optie dat je in een algemene zin in het kader van maatregelen zou kunnen zeggen: ik sluit de winkels, maar dat is natuurlijk een heel vergaande maatregel. Je moet wel proportioneel zijn. En nogmaals, de burgemeesters hebben natuurlijk heel veel mogelijkheden als het drukker wordt om in te grijpen. Ik denk dat dat echt nu verstandiger is.
Horeca
VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
Van de week is een tussenadvies van het OMT naar buiten gekomen dat gelekt was. En daarin staat: de horeca kan maar beter niet opengaan in december. Horeca Nederland heeft gisteren een persbericht gestuurd dat ze daar ontstemd over zijn, logisch. Maar wat zegt dat dat het OMT dat deze week in een advies zegt voor uw besluitvorming over de horeca?
RUTTE
Het OMT heeft nog geen advies uitgebracht over de besluitvorming per half december. Wat zij schetsen is natuurlijk actueel op basis van de als dan, op basis van de cijfers, wat zijn dan scenario’s.
VAN DER AA
Nu kan er niks zeggen ze op de horeca.
RUTTE
Nee, maar daar hebben ze natuurlijk gelijk in. We gaan nu ook niks doen. We gaan pas 8 december besluiten.
VAN DER AA
En denkt u dat dat heel veel verschil zal maken dan die anderhalve week?
RUTTE
Ik denk dat het goed is, op dit moment ben ik daar niet zo heel optimistisch over. Maar ik vind dat we wel die week dat we besluiten moeten nemen als we besluiten moeten nemen. Anders zijn we de hele dag bezig om aan elkaar te vragen: wat denk jij dat er gebeurt op 8 december, wat denk jij dat er gebeurt op 8 december.
VAN DER AA
U wil niet speculeren op de besluitvorming dan?
RUTTE
Nee, dat heeft niet zoveel zin omdat je ook eens even wil kijken hoe de komende, we hebben nog de mogelijkheid om de komende dagen heel scherp in de gaten te houden wat de ontwikkeling is in de cijfers. En op basis daarvan gaan wij ook vragen aan het Outbreak Management advies richting eind van de week, het weekend, om dan op 8 december definitief te besluiten wat gaan we doen. Zowel kan er iets of niet half december, kan er iets of niet rondom Kerst, Oudjaar. Dat is het type vragen wat voorligt. Inderdaad toegegeven, kijk je nu naar de cijfers. Ook vorige week vrijdag, dan ben ik daar ook niet heel hoopvol over. Alleen die permanente speculatie heeft geen zin. We moeten denk ik ook een beetje proberen als land te zeggen: nou, weet je, laten we nou niet de hele tijd naar die cijfers kijken maar vooral onze handen wassen, anderhalve meter afstand houden. Dat is veel nuttiger. En dan gaan we gewoon eens even kijken begin volgende week hoe het ervoor staat.
VAN DER AA
Maar goed, u noemt het speculatie. Ik noem het perspectief bieden. Het is maar de manier waarop je ernaar kijkt toch? Mijn collega zegt: mensen willen gewoon weten waar ze aan toe zijn?
RUTTE
Als het me nu vraagt kan er niks. Ik hoef het nu niet te zeggen, dus je weet niet hoe de komende dagen de cijfers zich ontwikkelen en stel nou dat de komende dagen... en ik ben daar niet hoopvol over op dit moment. Ik ga niet de indruk wekken dat wij denken dat er ineens een hele grote omslag plaatsvindt. Maar zou het zo zijn dat het hele beeld, op zichzelf, het percentage besmettelijken wat uit de teststraten komt is wel wat lager, zelfs al een keer onder de 10 procent gelegen, is een heel klein pluspuntje naast toch echt een paar hele sombere cijfers waar het betreft het maar niet verder dalen gemiddeld genomen van het aantal mensen dat besmet uit de testraten komt, dus met een positieve testuitslag. Nou, ik denk dat het verstandig is die komende dagen gebruiken, waarom zouden we het nu besluiten als dat pas 8 december moet en als iemand zegt ‘ja, maar ik wil het nu weten’, ja dan weet je nu zeker dat het eigenlijk niet eens kan, terwijl misschien over een week, misschien wel iets kan, zonder dat ik daar nu hoop op wil geven.
AHAROUAY (NRC)
Oké. Koninklijke Horeca Nederland, of de Brabantse afdeling daarvan met veertig eigen afdeling om het maar even heel overzichtelijk te houden, die zien het niet meer zitten. Die horecabedrijven die zeggen ‘wij willen of voor volgende week een goede deal’, tussen aanhalingstekens, ‘of wij gaan ondanks die coronamaatregelen ook 17 januari gewoon open’.
RUTTE
Goed dat laatste kan alleen als het ook mogelijk is wat betreft dat stand van de epidemiologie natuurlijk en wat betreft het eerste: ik snap ongelofelijk goed hoe zwaar de horeca het heeft. Die zijn ook, net zoals velen, maar de horeca nog wel extra, tegen het stootblok gereden in maart en nog eens een keer in oktober van de sluiting en dat is verschrikkelijk. Daar zijn overigens wel ook al die steunpakketten opgericht om bedrijven in die situatie zo goed mogelijk door de ellende te helpen en we kijken op dit moment opnieuw: alles ligt hier op de zeef, dat geheel van die steunpakketten, daar gaan we de komende dagen verder over praten wat daar misschien nog in moet, gegeven wat er nu speelt. Maar ik snap natuurlijk heel erg goed dat de horeca het ongelofelijk zwaar heeft, dat is gewoon zo, maar ik heb het virus niet bedacht. Wij moeten proberen vanuit het kabinet alles te doen om het land zo goed mogelijk door deze crisis te loodsen, daarvoor is het thans noodzakelijk dat de horeca dicht is en ik hoop natuurlijk zielsgraag dat deze prachtige bedrijven weer snel open kunnen, maar ik kan daar nu niet een belofte op doen, dat gaat gewoon niet.
AHAROUAY
Maar wat zegt u tegen hen als ze zeggen ‘wij gaan 17 januari dan hoe dan ook open’? Wat gebeurt er dan?
RUTTE
Ja, maar ik ga er helemaal niet over spreken. Ik ga niet in discussie met een afdeling van Koninklijke Horeca Nederland. Ik heb het bericht ook niet gezien, dus dat ga ik niet doen. Maar in algemene zin als iemand zegt ‘ja ik houd me niet aan de regels dat een sector gesloten is’, ja dat is natuurlijk niet mogelijk.
AHAROUAY
Even wat anders, want u zegt net zelf hè: het is beter om je handen te wassen, je aan de regels te houden dan naar de cijfers te kijken. Kleine hoop dat dat voor jullie geldt dat die cijfers weldegelijk ook wel meewegen.
RUTTE
Zeker, zeker, nee absoluut. Uiteraard zal iedereen naar de cijfers blijven kijken, snap ik wel, maar laten we ons ieder geval niet laten afleiden van het hoofdpunt wat u en ik kunnen doen: handen wassen en...
Aantal besmettingen corona
AHAROUAY
Even de ontwikkeling van die cijfers afgelopen week, hoe zou u die typeren?
RUTTE
Dat heb ik net gezegd: vergelijkbaar met vorige vrijdag, namelijk dat ze al een tijdje zo’n beetje op hetzelfde niveau zitten en je zou willen dat die verder al wat gedaald waren, zowel in de ziekenhuisopnames, als in het aantal besmettingen. Je weet uiteindelijk wil je terug naar 3 IC-opnames per dag, dat was altijd voorzien voor januari, maar we hadden zo’n anderhalve week geleden de verwachting op dat moment op basis van de trend dat je in ieder geval de hoopgevende verwachting dat je zo’n beetje half december zou kunnen zitten op 10 per dag. Dat is nog niet goed, maar dan ga je wel... dan kom je op een punt dat misschien weer iets kan, niet heel veel, maar dan kan er weer iets. Nou die 10 per dag half december op dit moment lijkt me niet zo heel waarschijnlijk, maar je weet het niet zeker. Dus daarom willen we echt omdat we nu ook geen besluit moeten nemen wachten tot 8 december.
AHAROUAY
Oké, maar in de tussentijd rijst wel de vraag: komt het nou omdat mensen zich niet aan de regels houden dat het afvlakt in plaats van afneemt of komt het omdat de regels niet afdoende zijn?
RUTTE
Nou we nemen natuurlijk heel veel maatregelen nu... maatregelen die kunnen we gewoon verder uitbreiden, maar de hele horeca dicht en zoveel andere beperkingen, thuiswerken, nou noem maar wat we allemaal doen, het beperken van de groepsgroottes, we hebben natuurlijk heel veel maatregelen, ook vergelijkbaar met wat andere landen, zoals bijvoorbeeld Duitsland. Dus... uiteindelijk is het heel lastig te verklaren waarom dat dan niet verder door daalt, maar ja het is ook niet een virus wat zich helemaal houdt aan de “trajectories” die uit de planningen komen.
AHAROUAY
Maar je hoopt wel dat er een verklaring voor gevonden wordt, als ik eerlijk ben, want als... ja, hoe langer het een plateau blijft hoe langer het duurt dat het afneemt...
RUTTE
Dat betekent in ieder geval dat het langer duurt voordat je op 10 IC-opnames per dag bent of 3 IC-opnames op een dag, dus dan duurt het langer. Maar dat zie we natuurlijk in heel veel landen nu dat dat zo is. In Duitsland op dit moment, had vandaag ook weer een recordaantal besmettingen, terwijl er hele zware maatregelen gelden ook, zoals hier, en ook daar betekent dat dat men heeft moeten besluiten om een aantal maatregelen te verlengen die eigenlijk hadden moeten aflopen. Dus dit is natuurlijk een vraagstuk waarbij je iedere keer moet kijken naar de stand van de epidemiologie en op basis daarvan moet besluiten en het is altijd een mix van maatregelen. Sluiting van de horeca of andere maatregelen bij sectoren beperkt zijn, het aantal mensen dat binnen mag, dat is sowieso het geval zolang iedereen zich eraan houdt, wat nu geloof ik zo is, meen ik toch wel te zien, daarnaast heb je natuurlijk het hele vraagstuk van de “compliance” met ‘ga niet naar drukke plekken toe en houd je aan de anderhalve meter’. Dat beeld is natuurlijk divers, maar er zijn toch ook heel veel mensen in Nederland die dat doen en je ziet het ook in de onderzoeken weer terug: heel, heel, heel veel mensen in Nederland die snappen dat dit allemaal heel ernstig is en dat het van belang is om je aan die voorschriften te houden.
BREEDVELD (NOS)
Het kabinet heeft natuurlijk... heeft de voorzichtige verwachting uitgesproken begin volgend jaar te kunnen beginnen met vaccineren, maar gezien de problemen bij de ontwikkeling van het vaccin bij AstraZeneca bijvoorbeeld, is dat nog wel realistisch?
RUTTE
Ja dat is nog wel wat we hopen, maar we zullen dat ook per keer moeten bekijken hoe zich dat ontwikkelt. Er zijn natuurlijk verschillende vaccins die nu op een punt staan van doorbraak en onze hoop is nog steeds dat je zo in dat eerste kwartaal een heel eind kunt komen vanaf begin volgend jaar, in ieder geval bij die groep kwetsbaren, de mensen in de verpleeghuizen en de mensen die daarbij betrokken zijn dat je de eerste, nou 3,5 miljoen vaccins, dat zou je hopen, maar het is geen zekerheid. Ik zeg er altijd bij, net zoals de verwachtingen die we hebben over wat je met de maatregelen en de handhaving doet op het virus zelf, is ook met het vaccin, het pas zo ver als het er is en het is ook van belang dat mensen dat realiseren. Ik sprak daar van de week nog iemand uitgebreid over op straat, die zegt ‘ja, maar zo’n vaccin is toch ook niet zonder risico?’. Ik zeg nou ja, dat wordt echt heel zorgvuldig bekeken. We hebben het Europees Medicijn Agentschap waar de knapste koppen hier aan werken en als het op een gegeven moment wordt toegelaten dan is er echt absoluut de aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat je ook dat veilig kunt doen. Maar dat moet ook allemaal gebeuren, dus daar kunnen ook vertragingen in optreden, maar op dit moment is de verwachting, in Duitsland, in Frankrijk, bij ons en we krijgen allemaal zo’n beetje tegelijkertijd onze hoeveelheden uitgeleverd dat er begin volgend jaar dat we op een punt zijn dat je kunt beginnen.
BREEDVELD
En dat is natuurlijk onze enige hoop om nog uit deze crisis te komen, want we zien nu eigenlijk dat die anderhalve meter-samenleving, waar we de crisis mee begonnen, een wassenneus is. Dat werkt niet.
RUTTE
Dat snap ik niet helemaal. Hoe bedoelt u dat?
BREEDVELD
In die zin dat daarmee kun je de opmars van dat coronavirus niet terugdringen, niet afdoende.
RUTTE
Het is wel zo als we ons allemaal aan de anderhalve meter houden heeft dat virus een uitermate karig bestaan.
BREEDVELD
Maar we zien toch in de cijfers nu dat dat ja eigenlijk niet gaat. We hebben hoge ziekenhuisopnames...
RUTTE
We hebben gezien tussen maart en april dat we het behoorlijk onder controle kregen. Het is natuurlijk heel Europa weer begonnen op gang te komen, vanaf augustus weer gaan accelereren, september, begin oktober, dus dat zie je breed door het Europees continent, ook in Nederland, en dan moet je weer maatregelen nemen. Nee, natuurlijk ik wil ook terug naar dat we normaal in een bomvolle zaal bij een persconferentie en niet op die afstand van u, maar... en daarvoor is nodig een vaccin en of dat de ontwikkeling rondom testen, grote stappen worden daar, ook naar verwachting, ook de komende weer ingezet, zodat het ook weer op zichzelf misschien kan bijdragen aan een iets weer normaler leven en er is ook nog een derde spoor van een medicijnontwikkeling. Dus er zijn verschillende sporen die terug kunnen leiden naar weer een iets normaler bestaan, maar ik geef u gelijk: van die drie sporen is het vaccin de snelste, het snelste spoor, de snelste route.
BREEDVELD
En is dan die begin volgend jaar dan nog wel realistisch?
RUTTE
Ja, de verwachting dat in dat eerste kwartaal die vaccins tot goedkeuring komen en dan hopen we in Nederland zo’n 3,5 miljoen mensen te kunnen vaccineren, dat is nu de verwachting, maar het kan best zijn, en dat geldt natuurlijk steeds bij dit virus, dat ik u daarover een of twee weken iets anders over moet vertellen, maar u vraagt mij wat wij nu weten, nu verwachten in Europa, dan is dit nu de verwachting dat in dat eerste kwartaal wij dat begin kunnen maken met 3,5 miljoen mensen en dan gaat het dus zoals u weet om de mensen die op dat moment... op basis van dat advies wat we hebben gekregen, nou mensen in het verpleeghuisbewoners, u heeft de stukken gezien hoe we dat doen, op die manier mensen die wat kwetsbaarder zijn voorrang te geven.
Forum voor Democratie
WESTER (RTL NIEUWS)
Ja meneer Rutte, omdat het kabinet geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer onderhandelt u en andere leden van het kabinet regelmatig met oppositiepartijen. Kunt u nog een beetje bijhouden met wie u eventueel van Forum of voorheen Forum zou moeten praten?
RUTTE
Jawel, wij hebben zes zetels nodig en ik dacht dat de Eerste Kamer fractie van Forum nu nog zes zetels heeft.
WESTER
Vind u het een bezwaar om te praten met mensen die nog steeds tot Forum blijven behoren?
RUTTE
Wij praten met iedereen, van PVV tot en met SP.
WESTER
Wat vind van de ontwikkelingen zo... die hele versplintering die daar ineens op rechts plaatsvindt?
RUTTE
Ik heb mijn handen vol aan mijn eigen partij. Wij zijn intern bezig met de amendementen op het verkiezingsprogramma. De lijst opstellen. Dus ik bekijk het af en toe natuurlijk vanuit een ooghoek volg ik de websites af en toe eens wat de berichten zijn. Dat gaat vrij snel die ontwikkeling. Maar ik ga daar geen commentaar op geven.
BOVEN (BNR)
Dat wat u dan gezien heeft vanuit de ooghoek op die websites over de interne discussies rondom racisme en antisemitisme en wat daar allemaal gezegd wordt binnen Forum. En de Instagram-accounts, de Hitler-verering. Wat heeft u dat aan het denken gezet over Forum voor Democratie?
RUTTE
Ik denk dat ik dat echt even nu onbecommentarieerd laat omdat volgens mij die discussie in die partij nu gaande is wat er is gebeurd en hoe men daarmee moet omgaan. Ik vind het correct om daar geen commentaar op te geven zolang dat debat daar intern in die heftige mate plaatsvindt.
BOVEN
Een jaar geleden noemde u Forum voor Democratie na de overwinning bij de provinciale statenverkiezingen een van de redelijke krachten in het parlement. Vindt u dat nog steeds?
RUTTE
Nogmaals, ik denk dat we nu in een situatie zitten waarin de ontwikkelingen rond deze partij nog niet zijn uitgetrild is mijn beeld. Dus vind ik het ook niet correct om commentaar te leveren op een zaak in een andere partij. Nogmaals, ook omdat ik echt mijn handen vol heb. U denkt dat het in de VVD allemaal zo goed gaat. Nou gelukkig is het rustig in die zin, maar er moet natuurlijk wel heel veel gebeuren. Er komen verkiezingen aan. Dat betekent dat lijsten moeten worden opgesteld. Er zijn geloof ik 900 amendementen op het verkiezingsprogramma. Dat is goed nieuws. Democratie, discussie, maar dat moet allemaal in goeie banen worden geleid.
BOVEN
Ik vraag het u niet eens zozeer als VVD-leider, maar toch meer als premier. Hoe u aankijkt tegen de politieke partijen die u vorige jaar nog rekende tot één van de redelijke krachten. En waar dus allerlei racistische en nazistische gedachtes rondgaan?
RUTTE
Nogmaals, dat is een debat wat nu in die partij plaatsvindt aan de hand van signalen die in die partij gekomen zijn. Over een bijeenkomst die er was, dacht ik, en de situatie ook in de jongerenorganisatie daar. Daar is in die partij discussie over. Dat leidt daar tot zeer heftige discussies. En ik vind het correct om als buitenstaander. Ik ben niet betrokken verder bij die partij om daar in welke hoedanigheid u mij daar ook op zou aanspreken, als laatstgekozen lijsttrekker van mijn partij of als premier, om daar geen commentaar op te geven zolang het nog niet wat stabieler is.
BOVEN
Het is een coalitieland, Nederland, dus de regeringen, kabinetten, zeker uw kabinetten die geen meerderheid hebben, hebben de neiging om met jan en allemaal samen te werken in het parlement. Maar de vraag is toch een beetje met al die populistische bewegingen die in Nederland opkomen en weer verdwijnen of een kabinet of een minister, minister-president zich niet zou moeten afgrenzen ten opzichte van bepaalde partijen gezien het gedachtegoed wat er in een partij leeft.
RUTTE
Ja, maar u doet nu vrij concludente uitspraken over een, laten we zeggen, een nieuw bereikt punt wat betreft de gedachtevorming in een politieke partij in de Tweede Kamer. En mijn indruk is juist dat zowel de situatie die we in de media hebben gezien rond de jongerenorganisatie als de verslaglegging in de media over een zekere bijeenkomst met de top van de lijst dacht ik, dat is niet uitgetrild. Dat heeft nog niet geleid tot mededelingen over wat dat betekent voor het verkiezingsprogramma van die partij, wat het betekent voor de verdere politieke stellingnames van die partij. Dus ik kan daar niet op ingaan.
BOVEN
Dus het gaat om de formele standpunten van een partij? Als u het hebt over verkiezingsprogramma’s. Het gaat niet over de interne gedachtewereld van politici?
RUTTE
Dat is natuurlijk altijd een continuüm. Maar ik denk op dit moment niet dat we op het continuüm op het punt zijn dat ik daar nu richtinggevende uitspraken over moet doen.
Kinderopvangtoeslag
DE WINTHER (TELEGRAAF)
Meneer Rutte, nog even over het verhoor van gisteren waar u te gast was bij de commissie. Er was op een gegeven moment sprake van het feit dat er in ministerieel verband een aantal kwalificaties over de heer Omtzigt zijn geuit. Kwamen die kwalificaties van u?
RUTTE
Weet u, ik heb gister die commissie te woord gestaan. Uitgebreid mag ik wel zeggen. Ik heb eigenlijk aan dat verhoor niks toe te voegen. En ik heb me ook voorgenomen er ook helemaal niets verder over te zeggen totdat het rapport er is. Dat vind ik ook correct naar de commissie. Zij hebben heel veel gesprekken gevoerd met ambtenaren, met politici. Heel veel materiaal wat ze bestuderen. En het lijkt mij correct en ook zelfs ongepast als ik nu verder daar op reageer.
DE WINTHER
Kunnen we dan met u de afspraak maken dat u als dat rapport is verschenen, u dan wel antwoord geeft op deze vraag?
RUTTE
Nee.
DE WINTHER
Waarom niet?
RUTTE
U kunt de vraag dan opnieuw stellen en dan kunnen we ‘m opnieuw...
DE WINTHER
Ja, u doet er heel luchtig over maar dit gaat wel over iemand die jarenlang bezig is om een ernstige misstand bij de overheid die onder uw verantwoordelijkheid, ultieme verantwoordelijkheid als minister-president van 10 jaar heeft plaatsgevonden. En waar kennelijk heel laatdunkend en gemeen over gesproken wordt in de hoogste kringen van het landsbestuur. Verdiend dat niet een wat serieuzer antwoord dan een glimlach van dat hoort u lekker nooit van ons. Dat geeft toch eigenlijk aan dat u dat gene wat de heer Omtzigt aan de kaak stelt niet serieus neemt?
RUTTE
Het tegenovergestelde is waar. En dat hebben zowel Hoekstra als ik gisteren gezegd tegen de commissie. Zowel het werk van RTL als Trouw als ook het werk van de Kamerleden Leijten en Omtzigt zijn van heel groot belang geweest om juist wel deze hele zaak naar boven te trekken. Volgens mij hebben wij allebei dat gisteren gezegd Wopke Hoekstra in zijn verhoor. Ik heb dat ook herhaald in mijn verhoor. Dus er is geen sprake van dat ik daar ook maar iets aan zo afdoen.
DE WINTHER
Waarom hebt zich dan laatdunkend over hem uitgelaten?
RUTTE
Hij is van groot belang geweest. Maar u stelt mij nu een vraag over een opmerking gisteren in het verhoor. En daar ga ik nu verder niet op in. Dus dan vraag ik, het is beter dat we het daar dan over hebben of opnieuw op terugkomen als we...
DE WINTHER
Is het niet exemplarisch voor de manier waarop het kabinet is omgegaan dat achter de schermen over de mensen die aan de bel trokken op deze manier werd gesproken?
RUTTE
Ik heb gisteren die commissie 2,5 uur te woord gestaan. Dat vond ik een belangrijk moment ook om te mogen doen. Ik vond het passend om te proberen daar alle vragen die mij gesteld zijn te beantwoorden. Maar ik vind het nu ook echt correct en zelfs ook incorrect als ik het anders zou doen om nu niet daar nog dingen aan toe te voegen. Want u stelt mij nu een vraag naar aanleiding van dat verhoor gisteren en opmerkingen die in dat kader zijn gemaakt. Echt, ik vind eerst nu de commissie aan zet, daarna het rapport schrijven. En waar het betreft in algemene zin kan ik dat natuurlijk herhalen, mijn antwoord gisteren in navolging van Wopke Hoekstra: Trouw, RTL de Kamerleden Renske Leijten, Pieter Omtzigt, die zijn van enorm belang geweest om dit boven tafel te trekken. Daar is geen twijfel over.
DE WINTHER
Tot slot, heeft u al enig idee wat er in een kabinetsreactie op het rapport kan komen te staan als min of meer nu die compensatie van ouders loopt en hopelijk ooit ook eens wordt afgerond. Wat kan het kabinet nog meer doen naar aanleiding van deze vreselijke affaire?
RUTTE
Nou, het is inderdaad verschrikkelijk wat er is gebeurd. Daar heeft u helemaal gelijk in. En verder vind ik het ook passend omdat de volgorde hier wel der dingen goed gehanteerd wordt. En dat is dat nu eerst de commissie de kans heeft om, dat lijkt mij een verschrikkelijke hoop werk die ze nu hebben om alles nog eens keer, alle puzzelstukken bij elkaar te brengen, daar een beeld uit af te leiden en die puzzel te leggen. Dat zullen ze doen de komende week heb ik begrepen. Daar komen ze dacht ik half of net half december met het rapport. En dan, dan gaat het kabinet natuurlijk dat rapport bestuderen en ik vermoed dat dan de Kamer ook zal vragen: wat vind het kabinet van dat rapport? Het zou gek zijn als ik nu al de kabinetsreactie ga geven op een rapport wat ik niet ken.
DE WINTHER
Nou, daar heeft u misschien al enige gedachte over. U heeft toch twee weken mee gekeken?
RUTTE
Ja, maar ik heb over heel veel dingen gedachten maar deze parlementaire onderzoekscommissie probeert gewetensvol in kaart te brengen, de foto te maken zoals ze dat ook dacht ik gezegd hebben bij de start van de commissie van ‘wat is daar gebeurd en wat levert ons dat op aan inzichten?’ en het zou toch gek zijn als ik nu uitvoerig lessen of acties ga benoemen namens het kabinet over een rapport dat er nog niet is. Dat moeten we echt dan doen.
Nederlandse steun Syrische oppositie
JONKER (NIEUWSUUR)
Een heel ander onderwerp: de NLA, de Nederlandse steun aan Syrische rebellen, onder meer in de vorm van pick-ups. Twee jaar geleden is daar een motie over aangenomen, dat daar een extern onafhankelijk onderzoek naar moest komen. Dat is nog niet gebeurd. Zou u het een goed idee vinden als dat alsnog gebeurt?
RUTTE
Sorry, ik ben totaal niet “au fait”, zou mijn Franse collega geloof ik dan zeggen, met die motie. Dus dat ga ik voor u uitzoeken en dan kom ik hierop terug.
JONKER
Er is een reden dat ik het aan u vraag, want wij horen achter de schermen dat... Er wordt nu weer een motie over ingediend om het alsnog te doen en we horen achter de schermen dat u tegenhoudt dat daar alsnog een onderzoek naar komt.
RUTTE
Nou luister, volgens mij... U, je vraagt mij naar een motie die is aangenomen, toch?
JONKER
Twee jaar geleden, niet uitgevoerd.
RUTTE
Ik ga geen commentaar geven op moties die nog in behandeling zijn, maar een motie die... En ik dacht dat die tweede motie, als ik goed geïnformeerd ben, dat die ontraden is door de regering.
JONKER
Klopt.
RUTTE
En die is nog niet in stemming geweest.
JONKER
Dus u weet ervan?
RUTTE
Maar u vraagt mij dus die tweede motie, kan ik geen commentaar op geven. Die is ontraden en we wachten af...
JONKER
Maar ik begrijp dat u ervan weet. En die is nu aangehouden ook, omdat er geen meerderheid voor lijkt te komen, onder meer omdat er druk wordt gezet op de coalitie om daar niet mee door te gaan. Heeft u zich bemoeid met die motie?
RUTTE
Nou ik bemoei me met zoveel dingen, maar daar kan ik natuurlijk niet in detail op ingaan. Maar u vroeg mij over de vorige motie, van twee jaar geleden, en dat weet ik echt niet hoe het daar met die uitvoering gaat.
JONKER
U zegt, u bemoeit zich met zoveel dingen, maar dit is nog van twee weken geleden. Dat kunt u zich vast nog herinneren. Heeft u zich ermee bemoeid?
RUTTE
Ja, ik ben altijd heel erg terughoudend om hier inzage te geven in mijn werk op een soort uur-tot-uur-basis, dat gaat gewoon niet.
JONKER
Het hoeft ook niet van uur-tot-uur...
RUTTE
Nee, maar ik stel voor om dat niet te doen, dat vind ik niet correct. Dat is ook het contact dat er is natuurlijk tussen bewindslieden en fracties en in zo’n coalitie wordt er over zo vreselijk veel gesproken dat bijna alle grotere onderwerpen weleens een keer ook op mijn tafel liggen.
JONKER
Nou u bent blijkbaar op de hoogte, kunt u dan uitleggen waarom u geen onafhankelijk onderzoek alsnog wil?
RUTTE
Ja, maar dan zou ik de motietekst moeten hebben. Ik meen dat u de motietekst niet helemaal rechtdoet. En u vroeg mij naar de vorige motie, die zou zijn aangenomen twee jaar geleden en hoe het daarmee staat en dat kan ik u niet zeggen.
JONKER
Heeft uw coalitiegenoten gebeld met de mededeling of gesproken met de mededeling ‘ik wil niet dat die motie wordt aangenomen of ik wil dat die motie wordt aangehouden’?
RUTTE
Nogmaals, ik heb over zoveel onderwerpen met zoveel mensen contact, maar daar kan ik niet altijd in de openbaarheid over praten. Dat gaat niet.
JONKER
Het lijkt er toch op dat u dat heeft gedaan.
RUTTE
Ja, maar dat is dan uw conclusie, laat ik echt geheel voor u.
JONKER
En we horen mensen achter de schermen die dat zeggen, maar u gaat er niks over zeggen?
RUTTE
Nee. Ik moet echt mijn werk kunnen doen en daar hoort ook een zekere vertrouwelijkheid bij en ik kan niet permanent in de openbaarheid vertellen, met een camera op mijn bureau, met wie ik wel of geen contact heb. Ik snap uw vraag, respecteer ook de vraag, maar dat gaat niet. En uw eerste vraag, die motie van twee jaar geleden, die u benoemt, hoe het met die uitvoering staat dat zou ik moeten uitzoeken.
JONKER
Wat voor…Hoe erg zou het zijn als er nou weer onderzoek naar gedaan wordt, wat zou er dan naar boven komen?
RUTTE
Ik heb me echt voor deze persconferentie onvoldoende... Ik had die niet verwacht, hè. Kijk deze hele stapel denkbare vragen. Dus daar kan ik zo u geen antwoord op geven. Dat speelt alweer een tijdje geleden.
JONKER
Ja, maar deze motie is van twee weken geleden, ik vraag niet om jaren terug te kijken.
RUTTE
Nee, dat snap ik. Maar zelfs dan geldt dat ook een zaak die een paar weken geleden erg actief misschien wel of niet speelde op allerlei plekken, dat ik niet altijd precies dat paraat heb.
JONKER
Ik constateer dat u er niet antwoord op wilt geven.
RUTTE
Nee, maar er zijn heel veel dingen waar ik geen antwoord op geef, omdat ik mijn werk moet kunnen doen ook in de coalitie, in een zekere vertrouwelijkheid. Dus het gaat niet altijd dat ik u, omdat u geruchten hoort over wat er wel of niet gebeurd zou zijn, ik dan daar antwoord op kan geven. En als u dan de conclusie zou trekken ‘oh dan is het dus zo’, dat is dan echt uw conclusie.
JONKER
Nou daarom vraag ik het en dan kunt u antwoord geven.
RUTTE
Ja, dan geef ik u antwoord: dat ik daar niet op in ga.
Goede middag en prettig weekend enne “stay safe”.