Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 12 juni 2020
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 12 juni 2020. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Inleidend statement minister-president Rutte
Ja goedemiddag, een kort statement van mijn kant. Eigenlijk wil ik alleen maar zeggen dat iedereen denk ik vreselijk blij is, althans ik ben dat zelf ook, dat je weer naar een terras kan, naar het café, dat we ook weer onder allerlei ingewikkelde voorwaarden naar het theater kunnen en ik denk dat iedereen heel erg uitkijkt naar wat er dan in een volgende reeks verruimingen misschien mogelijk is, per 1 juli, en wat ik hier toch nog een keer wil zeggen, ook weer gebruikmakend van dit moment, is dat we met zijn allen ook in de hand hebben of we op 1 juli die verdere verruimingen kunnen doen door ons te houden aan de afspraken die we met elkaar gemaakt hebben en ik ga ze toch nog een keer noemen, namelijk: thuisblijven bij klachten, op straat de 1,5 meter, drukte vermijden, je handen stuk wassen, in je elleboog niezen en gebruik van maken papieren zakdoekjes en zeker ook, heel belangrijk, bij klachten... bij klachten thuisblijven, dat is eigenlijk de allerbelangrijkste, en als je ook benauwdheid ontwikkelt of koorts dan blijft het hele gezin thuis. Als we dat allemaal doen en we houden ons op het terras en in het theater en waar nu ook de verruimingen zijn aan de afspraken dan is de kans het grootst dat op 1 juli kan wat we op 1 juli op de routekaart hebben staan, maar het is geen gegeven. Het kan ook zijn dat de cijfers verslechteren en dat we tot de conclusie moeten komen dat het niet kan. Dus echt mijn oproep is aan mezelf, aan jullie, aan iedereen die kijkt: houdt je aan de regels dan is de kans het grootst dat die verruiming kan. En volgens mij snakt iedereen ook weer naar die verdere verruiming van onze samenleving. Een nieuw normaal met 1,5 meter afstand. Helaas voorlopig zolang er geen vaccin is, maar ik denk dat iedereen wel snakt naar die verdere mogelijkheden het leven weer enigszins normaal op te pakken.
Dan tot slot nog het tweede punt: volgende week vrijdag staat hier Hugo de Jonge omdat dan de Europese Raad plaatsvindt in een videoformat weer, dat zal een soort eerste bespreking zijn van het voorstel van de Europese Commissie om te kijken hoe we elkaar in Europa kunnen helpen, ook financieel-economische gezien door deze crisis heen en zoals bekend ziet Nederland in de commissievoorstellen een aantal aanknopingspunten op onze standpunten, maar ook een heel aantal verschillen. Dit zal echt nog wel een hele lange discussie worden. Ik had deze week overleg in het zogenaamde Washington-format, dat is met Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje, commissie en raad, het Frugal-format, dus met de Denen, Oostenrijkers en Zweden, in het Benelux-format, dus met Luxemburg en België en nog eindeloos telefoongesprekken en dit gaat echt nog wel lang duren, denk ik, omdat er in Europa heel veel verschillende opvattingen zijn en ook over de voorstellen serieuze zorgen leven bij heel veel lidstaten. Dus volgende week vrijdag, ik niet, maar Hugo de Jonge en dan dus de eerste bespreking in de Europese Raad van de voorstellen van het Europese herstelprogramma.
BORGMAN (NOS)
Meneer Rutte, we zien in een aantal steden in Europa dat beelden van allerlei historisch omstreden figuren worden beschilderd, omver gehaald, beklad. Begrijpt u iets van de emotie die daarachter zit?
RUTTE
Ja, op zichzelf snap ik altijd emoties. Ik denk dat het bekladden van beelden, of het omver trekken van beelden, niet de oplossing is. Volgens mij moeten we gewoon erkennen dat onze geschiedenis onze geschiedenis is. En in die geschiedenis zitten allemaal plussen en minnen en als bepaalde beelden herinneringen oproepen of een referentie lijken te zijn aan delen van onze geschiedenis waar we misschien nu minder trots op zijn, dan moet je dat met elkaar bespreken. Dan moet het ook worden uitgelegd. Dat zie je ook op allerlei plekken nu gebeuren. Musea, borden die bij beelden hangen die uitleggen: wie was die persoon nou eigenlijk? Wat zijn de plussen en minnen nou eigenlijk van de man of vrouw geweest? Meestal mannen in die verre geschiedenis. En weet je, als je Jan Pieterszoon Coen neemt, daar zie je dat daar in Hoorn ervoor gekozen is om dat hele verhaal te vertellen en die zie je aan de ene kant wat hij was, namelijk een visionair bestuurder, want dat was hij gewoon. Maar goed, hij heeft ook strafexpedities uitgevoerd en was daarmee verantwoordelijk voor duizenden doden op de Bandeneilanden. En ik denk dat het goed is dat die verschillende aspecten gewoon benoemd worden. Dat geldt ook voor Maurits. Dat is niet... Maurits de stadhouder, het Mauritshuis, maar een andere Maurits, dat er nu wordt uitgelegd wie dat was in Brazilië. Wat hij daar deed en welke geschiedenis die heeft en volgens mij is dat belangrijk, want je kunt niet de geschiedenis wegwerken. Je kunt niet zeggen: ik haal een beeld weg, ik gooi het in het IJsselmeer en dan bestaat die geschiedenis niet meer. Dus erken dat die geschiedenis er is, zie de plussen en minnen en praat er met elkaar over. Ik ben historicus, dus ik vind dat heel belangrijk.
BORGMAN
Dus zou u dan gemeenten willen oproepen om uitleg te verschaffen bij beelden van omstreden figuren?
RUTTE
Nou, ik geloof niet dat ik daar de gemeente voor hoef op te roepen. Dat gebeurt op allerlei plekken, maar ik vind het aanmatigend om daarvan te zeggen ‘dan ga ik een oproep doen’.
BORGMAN
Nou, als u zegt dat zou goed zijn...
RUTTE
Ja, ik vind dat goed, maar, als burger, maar niet als premier dat ik nou zeg ‘nou moeten de gemeenten dat morgen doen’. Volgens mij gebeurt het al op plekken. Ik zag in Amsterdam, dacht ik ook, net op een van de websites dat die discussie op die manier gevoerd wordt. Lijkt me heel goed.
BORGMAN
En is er ook reden om anders naar de Gouden Koets te kijken? Want daar, de Gouden Koets bevat ook zijpaneel met koloniale afbeeldingen. Is dat reden om anders naar het gebruik van de koets te kijken volgens u?
RUTTE
Nou, weet je, hij is voorlopig sowieso buiten gebruik. En hij komt niet voor 2021, dacht ik, of nog later, weer terug. Maar ook die Gouden Koets is natuurlijk onderdeel van die geschiedenis, die plaatsjes die erop zitten. En ik snap ook dat dat natuurlijk weer emoties oproept. Maar leg het uit. Nou is het wat ingewikkeld om daar een bord bij te hangen, dus dat moet je dan weer op een andere manier doen, via de websites en dergelijken. Maar, ja het is allemaal onderdeel van onze geschiedenis.
Neem nou, toch even de historicus, de VOC en dat onze rijkdom in die 17e eeuw, arguably, afhankelijk van de handel via de Sont op de Oostzee en richting de Baltische landen, maar ook in belangrijke mate de specerijenhandel uit wat nu Indonesië is. Dat is ook niet altijd terug geïnvesteerd daar, kan ik u zeggen. De WIC heeft zelfs nog een wat ingewikkelder verleden, maar de enorme welvaart de wij hier ontwikkelden in de 17e, 18e, 19e eeuw, zeker in de 17e, 18e eeuw, hing natuurlijk sterk samen ook met die koloniale geschiedenis. Ja, dan kun je zeggen, dan gaan we al die gebouwen die we daarvan betaald hebben, het stadhuis in Amsterdam thans Paleis, en alle andere dingen gaan we afbreken, want we schamen ons nu. Of zeg je ‘het is goed te weten dat die gebouwen in hun financiering een geschiedenis hebben’. Dat we in dit land die geschiedenis hebben en daar kan je natuurlijk met de ogen van nu van alles van vinden en heb dat debat dan.
BORGMAN
Ik hoorde iemand deze week de vergelijking maken met een standbeeld van Hitler. Dat is redelijk ondenkbaar denk ik...
RUTTE
Ik denk dat er wel een verschil is tussen die wat recentere geschiedenis en die wat verder weg liggende geschiedenis. Hitler, en dat geldt natuurlijk ook voor alles wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd, dat is zo recent nog en mensen leven nog, dan is denk ik onze verhouding tot die hele recente geschiedenis, omdat die zo ook past in onze tijd nog steeds en hoe wij nu naar dingen kijken, dan is het inderdaad ondenkbaar. Die verder weg liggende geschiedenis, uit de 17e, 18e eeuw, eerste helft van de 19e eeuw, daar is het toch anders.
DE KRUIF (NIEUWSUUR)
Kijkt u wel eens naar Fawlty Towers of naar Little Britain?
RUTTE
Ja. Ja. Nou ik vond het heel mooi wat John Cleese zei vandaag. Die zei, het was juist kritiek op het racisme. Ik geloof, bij jullie op de website zag ik het, dacht ik. Of de Telegraaf. Ik zag het ergens op een website. John Cleese zei waarom halen ze nou alle afleveringen Fawlty Towers van de buis, want dat was juist kritiek op het racisme. Het is natuurlijk ook ironie, evidente ironie waarmee dat racisme aan de orde wordt gesteld.
DE KRUIF
Begrijpt u dan ook de beslissing dat series als Fawlty Towers nu wat vaker van de buis of van streamingsdiensten worden gehaald?
RUTTE
Als premier heb ik daar geen mening over. Persoonlijk denk ik, wat ik net zei, dat John Cleese gelijk heeft dat ze juist bedoeld waren als kritiek op het racisme via de ironie van de Britse humor.
DE KRUIF
En is het dan belangrijk dat dat kan blijven? Dat je daar naar kan blijven kijken?
RUTTE
Nou, ik weet niet of dit nou een cruciaal onderdeel is van ons cultuurgoed. Ik vond zelf die serie altijd erg leuk. Er zijn overigens maar twaalf afleveringen van 25 minuten. En we denken soms allemaal dat dat jarenlang gespeeld heeft die serie. Het zijn twaalf afleveringen van 25 minuten. Maar goed, dit is even een stukje feiten die niets met uw vraag te maken hebben. Maar terug naar uw vraag: nee, ik zie geen reden om het van de buis te halen als je erbij uitlegt, want hierbij is de uitleg belangrijk, jongens hier zie je, we zien op het eerste gezicht soms scenes die doen denken aan racisme, maar dit is zo evident, gedrenkt in die typisch Britse ironische humor juist om dat racisme aan de orde te stellen. En dan vind ik het een beetje gek om dat van de buis te halen. Maar ja, weet je, ik ga geen oproep aan de BBC doen om het weer terug op de websites te zetten.
DE KRUIF
Maar de discussie leeft nu ook bij de NPO. Die gaan volgende week om tafel om te kijken wat nog wel kan en wat nog niet kan. Wat vindt u? Want VPRO zegt bijvoorbeeld dat bepaalde sketches van Little Britain niet meer kunnen.
RUTTE
Jongens, kijk er nou naar en vraag je af: is het echt racisme, of is het bedoeld juist om racisme aan de kaak te stellen? Maar als het echt humor is en via het instrument van de humor, wat zo krachtig is, gepoogd wordt om te zeggen: jongens, dit is zo achterlijk, dit racisme. Kijk alleen al naar hoe, dat is dan racisme en discriminatie richting een Spanjaard, Emanuel. Zo heette hij toch? Manuel. De rechterhand van meneer John Cleese in Fawlty Towers. Is dat dan discriminatie naar een Spanjaard wat ze daar met hem doen? Of is het juist bedoeld om te laten zien hoe in sommige wat meer middle class kringen in Engeland van de jaren ’70 aangekeken werd tegen vreemde culturen. En ik denk juist dat die evidente ironie dat racisme en discriminatie aan de orde stelt.
DE KRUIF
En bij Little Britain ging het natuurlijk over Black Face.
RUTTE
Ja ik heb daar niet alle, eerlijk gezegd ben ik ook met andere dingen bezig. Ik heb niet alle series teruggekeken.
DE KRUIF
Kunt u voor uw gevoel nog onschuldig naar Fawlty Towers kijken?
RUTTE
Ja ik kan er nog steeds onschuldig naar kijken omdat ik juist, wat ik net zei, ik zie daar de ironie in. En juist daarmee wordt het aan de orde gesteld. Bij Little Britain zou ik echt even een uitvoerige studie moeten maken. En dat heb ik niet zo scherp voor de plaat. Maar Fawlty Towers, ja, volgens mij kunnen we daar gewoon naar kijken.
VAN SOEST (ALGEMEEN DAGBLAD)
Maakt u zich zorgen over de manier waarop de discussie nu wordt gevoerd?
RUTTE
Ik vind de discussie in Nederland nu goed gevoerd worden eerlijk gezegd. Hij is in sommige landen heel heftig. Je had een hele grote demonstratie in Amsterdam, die goed verlopen is, in de Bijlmer dacht ik, afgelopen dinsdagavond of woensdagavond. Ik dacht tienduizend mensen op de been. En wat ik zag van de beelden hielden ze ook de anderhalve meter. Dus het kan samengaan, een grote demonstratie en de anderhalve meter. Het debat wordt heftig gevoerd in de samenleving, ik heb er zelf een bijdrage aan proberen te leveren vorige week. En dat is denk ik ook na de verschrikkelijke dood, en de onacceptabele dood van George Floyd heel begrijpelijk.
VAN SOEST
Ja, maar ik heb het niet alleen over de demonstraties, ik heb het ook over het hele debat over wat racisme nou wel is en wat niet. En beelden die beklad worden, publieke omroep die blijkbaar bepaalde vormen van humor wil censureren. Hoe kijkt u daar naar?
RUTTE
Dat heb ik net uitgelegd. Ik bedoel, als het humor is om racisme aan de orde stellen moet je het niet van de buis halen, want dan heb je dus zelf geen humor blijkbaar, pas nou op. Als het evident racistisch is, ja weet je, dan kun je ernaar kijken opnieuw. En die beelden moet je in de context zetten: leg uit wie die personen waren, hoe het in de geschiedenis zat. Dat is verder weg liggende historie. En die mensen hebben hun plussen en vaak ook hele grote minnen. Leg dat uit. Ga niet zo’n beeld bekladen, maar voer dat gesprek.
DE KRUIF (NIEUWSUUR)
Ja, Unilever wordt Brits. Was dit nou precies waar u eigenlijk bang voor was?
RUTTE
Ik betreur het dat ze natuurlijk naar Engeland gaan. We hebben wel goede gesprekken gehad met ze de afgelopen weken waarin bleek dat ze onvermurwbaar waren in dat besluit. Maar wel met ons hebben gesproken over: hoe kunnen we met elkaar de komende tijd verder in gesprek om de positie in Nederland toch zo goed mogelijk te borgen. Ja, natuurlijk is het niet goed als een groot bedrijf zijn hoofdkantoor uit Nederland verplaatst.
DE KRUIF
Hadden we toch die dividendbelasting moeten...?
RUTTE
Ik ga daar niks meer over zeggen. Ik heb daar alles over gezegd.
DE KRUIF
Daar heeft u alles over gezegd, dus daar wilt u niet meer over nadenken?
RUTTE
Gewoon in algemene zin is vestigingsklimaat belangrijk. Maar die specifieke maatregel die heb ik geprobeerd, of ik, ja uiteindelijk kleefde die vooral aan mij, geloof ik. Maar het was een coalitievoornemen natuurlijk in de formatie. En die is natuurlijk spectaculair fout gegaan.
DE KRUIF
U heeft natuurlijk in het begin van het kabinet echt gezegd dat het vestigingsklimaat is heel belangrijk, Nederland heeft hoofdkantoren nodig. Bent u bang dat we dat een beetje kwijtraken?
RUTTE
Nee, daar ben ik niet zo heel bang voor. Maar dit is wel zorgelijk. Dit is de een-na-grootste onderneming genoteerd aan de Britse beurs. Ook de een-na-grootste onderneming genoteerd aan de Amsterdamse beurs. Hoofdkantoor voor de helft in Nederland. Ja, Nederland is vier keer kleiner dan Groot-Brittannië, vijf keer kleiner in economie dan Duitsland, vier keer kleiner dan Frankrijk. Wij moeten extra hard knokken om ervoor te zorgen dat je dit soort hoofdkantoren hier hebt. We zijn een hele open economie. Dat leidt ook tot allerlei besluiten in die bedrijven die ook Nederland weer bevoordelen soms. Met investeringen, werkgelegenheid. Dus het is van belang dat je die hoofdkantoren hier hebt. Dat leidt ook tot een hele industrie eromheen van toeleveranciers, van schoonmakers tot en met advocaten en financieel experts. En dat is allemaal van grote waarde voor je economie. Dus ik vind een beleid gericht op een goed investeringsklimaat ook voor grote ondernemingen die hun hoofdkantoor hier vestigen, is in het belang van banen en werkgelegenheid voor alle Nederlanders.
DE KRUIF
En Unilever gaat natuurlijk niet helemaal weg, want er was een soort van goed nieuws dat de voedseltak hier blijft en als die ooit zelfstandig wordt dan hier. Hoe serieus moeten we die beloftes nemen? Of hoe serieus neemt u die beloftes?
RUTTE
Ik geloof dat Unilever daar oprecht in is, maar of het gaat gebeuren weten we natuurlijk niet. Dus ik had liever gehad dat het hoofdkantoor hier was gebleven.
DE KRUIF
Want die beloftes daar kun je wel of niet mee...?
RUTTE
Het zijn geen beloften. Een belofte is als ze splitsen dat ze dan het voedselbedrijf hier zetten, maar of dat gebeuren is geen zekerheid, dus dat zijn natuurlijk vogels in de lucht, maar ook vogels in de lucht zijn goed om die aan te wijzen, maar het weegt natuurlijk niet op tegen het hebben van het internationale hoofdkantoor hier en dat was voor de helft hier gevestigd, het was een half-Nederlands, half-Brits bedrijf en dat wordt nu een 100% Brits bedrijf, dat is natuurlijk niet goed.
DE KRUIF
Balen?
RUTTE
Nou niet meteen banen. Die banen blijven allemaal behouden, maar het betekent op langere termijn dat in de machtsbalans natuurlijk iets verandert in zo’n onderneming.
DE KRUIF
Nee, ik bedoel eigenlijk meer voor u. Als premier baalde u heel erg toen u dit een paar weken geleden hoorde?
RUTTE
Ja, wij hoorde half mei dat dit ging spelen en toen hebben we een heel intensief gesprek met ze gevoerd en ik vond het natuurlijk een slecht besluit, maar uiteindelijk ook is het natuurlijk een soevereine beslissing van een commerciële onderneming die zij kunnen nemen en we hebben vervolgens goede gesprekken gevoerd om te kijken ‘kun je de Nederlandse belangen toch zo goed mogelijk borgen?’. Maar de beste borging is natuurlijk als ze hier waren gebleven.
KOOLE (RTL NIEUWS)
U begon vanmiddag met een pleidooi aan iedereen om zich vooral aan de regels te houden. Nu heeft het RIVM onderzoek gedaan en dat stelt dat mensen het steeds moeilijker vinden om 1,5 meter afstand te houden en ook het gevoel van dreiging neemt af. Is dat goed of slecht nieuws?
RUTTE
Wat denkt uzelf?
KOOLE
Denk dat het gevoel van dreiging afneemt dat dat geen slecht nieuws is.
RUTTE
Ja, dat is geen slecht nieuws, maar als het gevolg daarvan is dat de dreiging weer toeneemt is het wel slecht nieuws. En als we natuurlijk die 1,5 meter niet in acht nemen en drukte vermijden dan loop je het risico dat dat virus de kop weer opsteekt. Dat zie je nu gebeuren in Amerika, bijvoorbeeld. We hebben het eerder gezien in Singapore en Zuid-Korea. Dus als het op een gegeven moment veel minder lijkt dan kan het weer terugkomen en moet je nou eens bedenken dan zou dus dat pakket van 1 juli niet door kunnen gaan. En we zitten... we snakken allemaal naar die verdere verruimingen. Dan zou je misschien zelfs het risico lopen dat je weer naar een gedeeltelijke lockdown moet zoals we hem hadden, in het allerergste geval. Nou, zo ver is het allemaal nog niet hè, laten we hopen dat het niet gebeurt, maar het is niet iets wat ik in de hand heb en ik heb ook geen zin om de hele dag die samenleving te mennen van ‘jongens houdt je nou aan de regels’. Dus ik zie zo’n onderzoek en dan kies ik ervoor om dit moment te gebruiken om nog is een keer te zeggen: dat virus denkt niet ‘we zijn er klaar mee, we gaan weer gezellig knuffelen en 1,5 meter niet in achtnemen’, dan komt het virus terug, dus pas nou op.
KOOLE
Nu komt ook vandaag vanuit de horeca het verzoek om in ieder geval op de terrassen ook de 1,5 meter regel los te laten en mensen zelf te laten bepalen hoeveel afstand ze houden. Dat verzoek valt dus niet in goede aarde?
RUTTE
Ik krijg de hele dag natuurlijk verzoeken van allerlei sectoren, maar wat mij betreft mag iedereen de hele dag knuffelen, alleen dan komt dat virus terug en volgens mij wil je dat niet. We doen het toch niet omdat het kabinet denkt ‘we gaan Nederland pesten en die social distancing doen’. Dat doen we omdat het spectaculair goed werkt in het bestrijden van dat virus. Veel je handen wassen, drukte vermijden, bij ziekte thuisblijven bij klachten, 1,5 meter in acht nemen, ja moeten we wel doen. Als je het niet doet en we gaan het allemaal verslappen dan nemen we een risico met z’n allen. Dat is ook een keuze als samenleving en ik hoop niet dat we die maken.
KOOLE
Ik hoor ondernemers zeggen ‘wij moeten die 1,5 meter handhaven, we voelen ons een soort boa’s, maar we zijn geen boa’.
RUTTE
Ja jongens, laat ze dan dicht blijven, sorry. Ze willen toch open, ik ook hè, ik ben blij dat ze open zijn, dol op terrassen en ook een paar keer in restaurants gegeten, heel blij mee, maar daar staat wel iets tegenover. Ik kan het virus niet in mijn eentje tegenhouden, dat moeten we met zijn allen doen en daar heeft dus de horecaondernemer een rol in.
KOOLE
Een andere tak van sport die hierin speelt zijn de vliegtuigmaatschappijen en de luchthavens. Stapt u, stel u zou gaan vliegen morgen of overmorgen, geheel gerust een vliegtuig binnen?
RUTTE
Ja, dat doe ik, omdat daar is heel veel onderzoek naar gedaan. Die vliegtuigen die hebben dus zo’n speciaal luchtverversing waardoor de kansen daarop, verspreiding, heel klein zijn. Ook in het verleden zijn er onderzoeken gedaan naar iemand die ooit ebola had en zelfs overgaf in het vliegtuig waar niemand door besmet raakte. Dus de risico’s zijn echt beperkt. We hebben wel gezegd, op advies van het RIVM, wel toch een mondkapje op. Dat moet je gewoon doen, omdat je ook langere tijd in dat vliegtuig zit soms, 3, 4 uur. Maar ik snap inderdaad, als ik dat mondkapje opzet stap ik dat veilig dat... en je moet natuurlijk van tevoren die check doen en je moet vooral niet daarheen gaan als je ziek bent.
KOOLE
Dus ook voor u is een heel vol vliegtuig, stapt u rustig in?
RUTTE
Ja, zeker.
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Iets aanvullends op die vraag en iets anders. Wat gebeurt er eigenlijk als mensen dat niet doen in dat vliegtuig?
RUTTE
Je moet dat mondkapje op. Als je dat niet doet dan neem ik aan dat de maatschappij je moet tegenhouden. Althans dat is natuurlijk als het een Nederlandse maatschappij is. Wij kunnen niet dit voorschrijven voor niet-Nederlandse maatschappijen...
DE WINTHER
Zeker, maar stel je vliegt een vlucht van drie uur en na één uur denk je ‘nu heb ik er wel genoeg van’ en doe je dat ding af. Wat dan? Krijg je dan een boete?
RUTTE
Nou dat kan ik niet precies beantwoorden. Ik neem aan van wel. De maatschappij zal u dan waarschijnlijk op een zwarte lijst zetten. Dat je de volgende keer niet meer mee terugvliegt...
DE WINTHER
Waarschijnlijk, maar dat weet u eigenlijk ook niet of dat gaat gebeuren?
RUTTE
We hebben dat allemaal net bekendgemaakt. Dat ga ik nog even voor u uitzoeken...
DE WINTHER
U heeft het besloten. Dan mogen we toch wel vragen wat het betekent toch?
RUTTE
Ja, ik zoek het nog voor u uit.
DE WINTHER
Dan heb ik nog een andere vraag, want over besluiten gesproken: ik dacht de reden was dat u ook elke week iets kon vertellen hier omdat u dan ons kan bijlichten over wat in de Ministerraad besproken wordt hè en ik vroeg me af of u dat kunt doen? Waar heeft u het vandaag over gehad?
RUTTE
Over tal van zaken, maar we hebben geen zaken die we naar buiten hebben gebracht vandaag. We hebben vandaag gesproken natuurlijk over Remkes, stikstof, we hebben vandaag gesproken over CETA, in de Eerste Kamer speelt daar natuurlijk van alles, maar niets waar ik mededelingen over kan doen die naar buiten gaan.
DE WINTHER
Hoezo kunt u niks over stikstof vertellen, want er is toch een rapport uitgekomen deze week met eigenlijk toch wel het devies dat er meer moet gebeuren? Gaat er ook meer gebeuren?
RUTTE
Nogmaals, als het zover is dan hoort u dat, maar daar zijn nog geen besluiten over genomen,
DE WINTHER
Er zijn nog geen besluiten over genomen, maar er komen wel besluiten over?
RUTTE
Ja, we moeten ons natuurlijk verhouden tot het rapport van de Commissie Remkes. Dus ik verwacht, volgende week is er een Kamerdebat en het ligt, denk ik, voor de hand dat voor het Kamerdebat het kabinet nader besluit geeft hoe je omgaat met een aantal elementen uit Remkes.
DE WINTHER
Maar betekent dat dat er dan nog een extra ministerraad komt? Want u zegt dat er nog geen besluit over is genomen, maar wwar wel iets aan te tonen…
RUTTE
Nee. De besluitvormingsstructuur werkt zo dat niet per se de ministerraad hoeft te vergaderen om besluiten te nemen. Het kan ook een ministeriële commissie zijn of een onderraad. Het kan ook een overleg zijn van de meest betrokken bewindslieden. Maar we praten iedere vrijdag over 40, 50 onderwerpen, waarvan er een paar in de persberichten terug te vinden zijn, omdat we daar voor de buitenwereld een besluit over nemen.
DE WINTHER
Nou. Ja. De benoeming van de heer Dijsselbloem vandaag, dat was een beetje karige oogst voor al die uren, dacht ik. Maar goed, even over dat stikstof en het besluit om, of er komt dus kennelijk wel een brief aan. Gaat die brief nog meer informatie bevatten dan alleen de mededeling dat het kabinet alles in beraad neemt?
RUTTE
Dat ziet u als de brief er is. We zijn er vandaag een eerste ronde over gehad. We hebben een afspraak gemaakt hoe we daar mee verder gaan de komende dagen en zodra er iets is dan hoort u dat. Remkes vraagt in feite op drie punten aandacht. Het ambitieniveau, de bouw vraagt hij aandacht voor en de borging van de doelstellingen. Nou, op al die zaken hebben we vandaag een eerste ronde gehad.
DE WINTHER
En is het voorstelbaar dat het kabinet, we krijgen natuurlijk de zomervakantie, we krijgen verkiezingscampagne. Is het denkbaar dat het kabinet besluit om deze periode geen nieuwe besluiten te nemen over extra maatregelen naast datgene wat al is aangekondigd?
RUTTE
Ik vraag echt even te wachten tot we met (onverstaanbaar, red.), anders ga ik tussenstanden melden en dat heeft nooit zin. Dus er is al een eerste ronde geweest. En dat doen we op allerlei onderwerpen. Dus we praten niet voor niets vier, vijf uur op zo’n vrijdag. Of vandaag was het drie of vier uur. En ja, als er mededelingen te doen zijn, dan doen we die.
DE WINTHER
Maar, dat is een beetje wat je achter de schermen hoorde, dat niemand eigenlijk veel zin meer in heeft om nog extra dingen te doen. Ook niet omdat er verkiezingen aankomen en misschien wat andere dingen verspelen.
RUTTE
Maar het is niet aan mij om hier vrijelijk te praten over uit een eerste ronde in de ministerraad waar geen besluiten zijn gevallen, dat gaat echt niet. De eenheid van het regeringsbeleid, en ook mijn rol als premier voorziet erin dat ik u probeer zo goed mogelijk te informeren over als er besluiten zijn en ik ben er ook van overtuigd dat we daar goed uit gaan komen, zoals we eigenlijk steeds overal goed uitkomen. Maar zo’n eerste ronde is nog geen reden om…
DE WINTHER
Okay, maar zo’n eerste ronde impliceert dat er nog een tweede ronde komt, maar die tweede ronde komt niet voor de brief die er deze week gaat komen?
RUTTE
Nee, dat veronderstelt dat alles in de ministerraad zou moeten. Dat is niet zo. Het systeem waarin we werken is dat besluiten kunnen vallen in de ministerraad, maar de ministerraad kan ook delegeren aan een ministeriële commissie, of aan een overleg van bewindslieden, of aan een groepje ministers onderling met of zonder mij. Dus er zijn allerlei varianten denkbaar. Maar we hebben een eerste ronde gehad en we hebben inderdaad in het bijzonder aan snee gehad de drie aspecten die eruit springen bij Remkes, namelijk het ambitieniveau, de borging en de bouw.
KOOLE (RTL NIEUWS)
Is inmiddels wel het advies van de Raad van State over de plannen van het kabinet binnen?
RUTTE
Dat moet volgens mij over de wet komen toch?
KOOLE
Ja.
RUTTE
Maar die wet is er toch nog niet? Dus dan ook geen advies van de Raad van State.
KOOLE
Dus dan komt er deze week ergens een brief over een eerste reactie op het rapport van Remkes, maar niet over het verdere proces?
RUTTE
Nee, we werken aan een wetsvoorstel. En zodra het wetsvoorstel er is gaat het naar de Raad van State. Dat gaat dan uiteindelijk naar de Tweede Kamer met het advies van de Raad van State en onze reactie. Maar er is nog geen wetsvoorstel, daar wordt aan gewerkt.
KOOLE
Ja, wat Remkes dus waarschuwt dat de juridische basis wat mager lijkt, overigens die niet haalbaar bij de rechter als de Raad van State dat oordeel deelt, dan zult u wel wat moeten natuurlijk?
RUTTE
Nou wacht even, er is wel een verschil in de Raad van State tussen de afdeling bestuursrechtrechtspraak en de afdeling advisering. Het is de afdeling advisering die adviseert over wetsvoorstellen.
KOOLE
Maar het zou toch gek zijn als een advisering van de Raad van State zegt ‘doe maar, dat is prima’, en volgens de bestuursrechter zegt ‘daar komt niks van’. Dat lijkt me een beetje ingewikkeld.
RUTTE
Dat kan. Dat kan. Dat zijn aparte organen binnen de Raad van State en overigens, dat wetsvoorstel moet nog naar de Raad van State en als dat gebeurt dan krijgen we op een gegeven moment een advies en daar gaan we dan op reageren.
HENDRICKX (VOLKSKRANT )
Nog even over het stikstofbeleid. Asscher en ook Marijnissen hebben eerder gevraagd om een tussentijdse evaluatie van onafhankelijke experts van het kabinetsbeleid tot dusver in de coronacrisis. U heeft toen gezegd ‘daar heb ik geen behoefte aan’. Maar nu blijkt uit de stemming van afgelopen dinsdag dat de hele oppositie dat een goed idee vindt. En u heeft ook wel eens gezegd dat je in deze crisis moet je niet al te ijzeren Hein-ig en vasthouden in je eigen gelijk. Ik vroeg mij af, bent u daardoor ook misschien anders daarover gaan denken?
RUTTE
Volgens mij ziet u een iets te groot verschil van opvatting hoor daarover. Er waren verschillende moties en ook verschillende bijdragen aan het debat van twee weken geleden. Waarbij volgens mij ook vanuit het kabinet is gezegd, ik dacht dat Hugo de Jonge dat deel van de beantwoording deed en ik heb dat zelf dat ik later ook nog even aan snee gehad, dat zeker ook waar betreft, stel dat er een dreiging is van een tweede golf, we hopen het niet, maar stel die komt er in dat onverhoopte geval, wat kun je dan voor lessen trekken uit de maatregelen die je in de eerste ronde hebt genomen? Volgens mij ging de discussie meer over de vraag in hoeverre je daar ook weer allerlei externe partijen bij betrekt. Dus, ik geloof niet dat die verschillen zo heel groot zijn.
HENDRICKX
Maar u wil dus wel externe experts daar dan...?
RUTTE
Wij hebben daarover gezegd ook in het debat dat dat natuurlijk ook nadelen heeft, omdat je ook snel nu moet besluiten en een crisis evalueren midden in de crisis niet meteen voor de hand ligt. Maar goed, we moeten uiteindelijk natuurlijk kijken hoe die stemmingen uitpakken. Die zijn uitgepakt, maar daar moeten we ook op reageren.
Ik zie niet zo’n grote tegenstelling. Volgens mij wilden we allemaal evaluatie van wat werkt wel, wat werkt niet? Ook in het licht van mogelijk een tweede golf, en was meer de vraag van wat betekent dat nou voor mate waarin je ook allerlei externen daarbij betrekt?
RUTTE
Goed weekend!