Nieuwsbrief Inburgering nr 28

Het ministerie van SZW gaat samen met ketenpartners verbeteracties uitvoeren voor de leerbaarheidstoets. De resultaten van de toets blijven namelijk achter bij de verwachtingen. Dit schrijft minister Karien van Gennip van SZW in een brief aan de Tweede Kamer.

Inburgeraars leggen de leerbaarheidstoets af aan het begin van hun inburgeringstraject als onderdeel van de brede intake bij de gemeente. De toets geeft antwoord op de vraag of de leerroute op taalniveau B1, met mogelijkheid tot afschaling naar taalniveau A2, voor de inburgeraar haalbaar is.

Tot nu toe heeft 39% van de inburgeringsplichtigen die de toets hebben afgelegd de uitkomst  ‘niet haalbaar’ gekregen en daarmee het advies de zelfredzaamheidsroute te volgen. De verwachting was dat 15% van de asielstatushouders en 3% van de gezinsmigranten en overige migranten een advies voor de Z-route zou krijgen. Onderzoek leert dat in de uitvoering van de toets verschillende factoren voorkomen die een negatieve invloed hebben op de uitkomst.

Daarom gaat SZW samen met ketenpartners nog dit jaar enkele technische en inhoudelijke verbeteracties uitvoeren. Ook krijgen gemeenten aanvullende informatie, zodat zij adequate voorbereidingen kunnen treffen voor de afname van de toets. Daarmee kunnen ze inburgeringsplichtigen beter informeren over het doel en de rol van de toets binnen het hele inburgeringsproces. De minister verwacht nog voor de zomer van 2023 de Kamer in te lichten over het effect van de verbeteracties.

Meer details over de verbeteracties staan op pagina 5 en 6 van de Verzamelbrief inburgering aan de Tweede Kamer.

‘Betrek de doelgroep meer bij het ontwerpen van een nieuw stelsel voor de uitvoering van een wet. En maak een realistische planning.’ Dit zijn enkele aanbevelingen uit de rapportage ‘Reflectieonderzoek; Totstandkoming van de Wet inburgering 2021’ van het bureau RadarAdvies. Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft het rapport via een brief aan de Tweede Kamer aangeboden.

De Wet inburgering 2021 is tot stand gekomen in nauwe samenspraak met partijen in de uitvoering, zoals de VNG, Divosa, DUO, het COA en IND. In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft RadarAdvies onderzocht hoe die samenwerking bij het ontwerpen van het stelsel heeft gewerkt. De bevindingen en aanbevelingen van het onderzoek zijn nadrukkelijk ook bedoeld om te gebruiken voor vergelijkbare wetstrajecten in de toekomst.
 

Het bureau concludeert dat de hoge mate van urgentie die alle partijen voelden voor een beter inburgeringsstelsel heeft bijgedragen aan het resultaat. Tegelijkertijd leidde het uitstel van invoering enkele keren tot teleurstelling bij betrokkenen. De minister noemt in de Kamerbrief de lessen die kunnen worden getrokken en de aanbevelingen die door RadarAdvies worden gedaan niet alleen herkenbaar, maar ook zeer waardevol en goed bruikbaar. ‘Ik zal deze dan ook zeker ter harte nemen bij toekomstige vergelijkbare trajecten’, aldus de minister.

Ketenplan inburgering
Voor de verdere uitvoering van de Wet inburgering 2021 beveelt RadarAdvies aan de samenwerking vast te houden. De minister schrijft in de Kamerbrief dat SZW samen met partners een Ketenplan inburgering aan het opstellen is. Dat wordt in het najaar afgerond. Het geeft invulling aan de ketensamenwerking van 2022 tot en met 2025. Er zijn gezamenlijke doelen en ambities in opgenomen en er is een samenwerkingsstructuur ingericht.

Meer details over het rapport in de Kamerbrief.

De tweede aflevering van de Inburgeringspodcast van Divosa is inmiddels online te beluisteren. Het proces van voorinburgering staat daarin centraal.

In de vijfdelige Inburgeringspodcast delen mensen uit de praktijk en andere deskundigen ervaringen over het werken met de Wet inburgering 2021 nu die al enige tijd in werking is. Er zijn voorbeelden uit het hele land en praktische tips voor de uitvoering.

In de tweede aflevering spreken het COA en een klantmanager van de gemeente Amsterdam over de voorinburgering. Hoe verloopt dat proces en wanneer schuift de nieuwkomer van het COA door naar de gemeente? Beluister de podcast op Spotify.
Meer informatie op de site van Divosa.

Om het nieuwe inburgeringsstelsel echt een lerend stelsel te laten zijn, is het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een structuur aan het inrichten om informatie en signalen over de werking van de nieuwe wet te verzamelen. Daarnaast onderzoekt het ministerie samen met partners oplossingen voor het tekort aan NT2-docenten. Dit schrijft minister Karien van Gennip van SZW in een brief aan de Tweede Kamer.

In de Verzamelbrief Wet inburgering 2021 zet de minister uiteen hoe SZW informatie en signalen over de uitvoering van de Wi2021 verzamelt. Het nieuwe inburgeringsstelsel is ingericht als een lerend stelsel. De uitvoering wordt gevolgd en indien nodig wordt de regelgeving aangepast.

Om dat te kunnen doen, verzamelt SZW informatie uit verschillende bronnen. In opdracht van het ministerie heeft Divosa een systeem van Communities of Practice (CoP) ingericht waar partijen in de uitvoering ervaringen met elkaar uitwisselen en eventuele knelpunten melden. Een landelijk coördinatiepunt CoP’s bundelt en verspreidt de uitkomsten.

Daarnaast informeert DUO het ministerie van SZW ieder kwartaal over zaken als het aantal inburgeringsplichtigen en de leerroutes die zij volgen. Het CBS gaat jaarlijks de belangrijkste ontwikkelingen over de gevolgde leerroutes, de resultaten van de afgelegde examens en de participatie in werk publiceren. Tezamen met de onderzoeken van het Monitoring en Evaluatieplan van de Wi2021, waarin onder andere de ervaringen van inburgeraars worden verzameld, moet dit SZW een goed beeld geven van de werking van het nieuwe inburgeringsstelsel.

NT2-docenten
SZW ontving signalen over een tekort aan NT2-docenten. Blik op Werk heeft vervolgens een enquête uitgevoerd onder aanbieders van inburgeringscursussen. Meer dan 80% van de respondenten zegt moeite te hebben met het aantrekken van bevoegde NT2-docenten. SZW is samen met vertegenwoordigers van taalscholen, Blik op Werk en de VNG gestart met een verkenning naar mogelijke oplossingen voor de korte en lange termijn. Eind dit jaar hoopt de minister de Kamer nader te informeren.
Meer informatie in de Verzamelbrief Wet inburgering 2021.

De nieuwste versies van producten voor informatievoorziening voor de inburgeringsketen zijn gepubliceerd op Rijksoverheid.nl.

Het betreft de versies 1.5 van het ketenproces en het informatiemodel keten inburgering, gericht op de samenwerking en interactie tussen de betrokken organisaties.

Het laatste Inburgeringscafé vindt vandaag in Utrecht plaats. Daarmee komt een einde aan deze reeks bijeenkomsten voor gemeenteambtenaren, georganiseerd door DUO . De organisatie kijkt met tevredenheid terug op de Inburgeringscafés.

In een informele sfeer konden gemeenteambtenaren (van beleid en uitvoering) met elkaar in gesprek. Vertegenwoordigers van SZW, DUO, de VNG, Divosa, COA en IND waren aanwezig om vragen te beantwoorden en zaken toe te lichten.

DUO gaat samen met de ketenpartners de serie bijeenkomsten evalueren. Er volgt dit najaar een verslag van alles wat is opgehaald.

Van de inburgeringsplichtige statushouders die sinds 2014 in Nederland zijn was eind 2021 33% aan het werk. Dat is het hoogste aandeel in de afgelopen vier jaar. Daarnaast blijken gezinsmigranten een heel diverse groep te zijn. Voor gemeenten is het soms zoeken hoe daarmee om te gaan. Deze conclusies staan in de nieuwste benchmark van Divosa over werk, onderwijs en inburgering van asielstatushouders en gezinsmigranten.

182 gemeenten leveren informatie aan voor de Divosa Benchmark Statushouders. De peildatum van de laatste resultaten is 31 december 2021, dus nog voor de invoering van het nieuwe inburgeringsstelsel.  De factsheet over statushouders geeft weer dat de arbeidsparticipatie van deze groep is toegenomen, terwijl het percentage geslaagden voor het inburgeringsexamen (44 procent) daarentegen stagneerde. Met de invoering van de Wet inburgering 2021 heerst bij gemeenten het vertrouwen dat meer statushouders voldoen aan de inburgeringsplicht.

Gezinsmigranten
De cijfers over gezinsmigranten laten zien dat deze inburgeraars vaker werken dan statushouders, maar minder vaak aan hun inburgeringsplicht voldoen. Ook blijkt de groep heel divers te zijn. Een groot deel weet zich prima te redden. Tegelijkertijd zijn er gezinsmigranten die juist meer ondersteuning nodig hebben.  Nu gemeenten onder de nieuwe wet ook deze groep inburgeraars gaan begeleiden, wordt het voor hen zoeken hoe daarmee om te gaan.

Zie voor meer informatie de handreiking gezinsmigranten. Ook organiseert Divosa op 3 november een uitwisselingssessie voor gemeenten over de begeleiding van gezinsmigranten.

Gemeenten hebben voor 1 oktober de beschikking over de Specifieke Uitkering (SPUK) Inburgering ontvangen. Om die te kunnen opstellen, heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) enkele bepalingen over de SPUK in het Besluit Inburgering 2021 aangepast. De wijzigingen zijn tijdelijk en gelden alleen voor de voorlopige uitkering 2023. SZW gaat samen met de VNG zoeken naar een structurele oplossing.

SZW constateerde dat de berekeningssystematiek voor het vaststellen van de SPUK in het Besluit Inburgering anders is dan de systematiek die wordt gehanteerd voor de begroting van SZW. De huisvestingstaakstelling voor de uitstroom van statushouders naar gemeenten van 2023 is vastgesteld op 1 oktober 2022. Deze is hoger dan de prognose van februari 2022 die voor de SZW-begroting 2023 is gebruikt. Op het moment van beschikken was de SZW-begroting nog niet aangepast op de nieuwe taakstelling.

Om wel te kunnen beschikken heeft het ministerie het Besluit aangepast, zodat SZW voor de voorlopige beschikking de begrotingsstand kan volgen. Daardoor moeten de gemeenten in 2023 een deel van de kosten voor inburgeringsvoorzieningen voorfinancieren. Uiteindelijk krijgen de gemeenten in 2024 de volledige kosten na het vaststellen van de definitieve beschikking over 2023 uitbetaald, op grond van het werkelijke aantal inburgeringsplichtigen.

SZW is zich bewust van deze situatie en gaat in overleg met de VNG over een structurele oplossing. Voor het ministerie is en blijft het uitgangspunt dat gemeenten passende financiering dienen te ontvangen voor de uitvoering van de Wi2021.

Voor meer informatie, zie pagina 7 en 8 van de Verzamelbrief Wet Inburgering 2021 aan de Tweede Kamer.