Nieuwsbrief 118, december 2023
Hierbij ontvangt u de nieuwsbrief Interbestuurlijke Informatie (IBI).
De nieuwsbrief IBI bestrijkt het brede terrein van financieel interbestuurlijke informatie.
Op 6 december jl. zijn de decembercirculaires voor het gemeentefonds en provinciefonds verschenen. Deze informeren de gemeenten en provincies over de actuele ontwikkelingen in de uitkeringen voor 2023 en verder.
De decembercirculaires staan op de website van de rijksoverheid:
Met ingang van de jaarrekening 2023 moeten provincies en gemeenten een rechtmatigheidsverantwoording opnemen. Dit is ook eerder gecommuniceerd in de IBI-nieuwsbrief.
In de bijlagen bij de Decembercirculaire 2023 voor het gemeente- en provinciefonds is meer informatie opgenomen over de invoering van deze rechtmatigheidsverantwoording. De commissie Bado heeft ook een update gepubliceerd van de Notitie Rechtmatigheidsverantwoording. Hier treft u de link aan naar de notitie van de commissie Bado (link). Ook op de site van de commissie BBV treft u actuele informatie aan over de rechtmatigheidsverantwoording (link).
In het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen (BOFv) van 21 november 2023 is de notitie incidenteel/structureel vastgesteld, waarin afspraken zijn vastgelegd en verduidelijkingen zijn opgenomen. Hiermee wordt ook tegemoetgekomen aan vragen vanuit de Tweede Kamer en de koepels om afspraken hierover te maken.
Zo komen er bijvoorbeeld meer mogelijkheden voor gemeenten om hun reserves en overschotten in te zetten voor het dekken van structurele lasten die voortvloeien uit investeringen. Dit kan bijdragen aan het verkleinen van tekorten of het realiseren van een sluitende begroting.
Dit is geen oplossing voor structurele tekorten die zich nu of in de toekomst voordoen, maar kan wel helpen actuele knelpunten op te lossen. De notitie incidenteel-structureel vindt u hier.
De commissie BBV heeft een aantal nieuwsberichten gepubliceerd:
De enquête Begrotingen Gemeenten 2024 staat alweer een paar weken online. Net als in de enquête van vorig jaar zijn in de vragenlijst naast vragen over het sociaal domein ook een aantal vragen op andere terreinen opgenomen. De enquête wordt gebruikt om informatie te verkrijgen over de financiële positie van gemeenten en over ontwikkelingen op beleidsterreinen die de financiële positie van gemeenten raken.
Vorig jaar was de totaal respons van de enquête 68%. Momenteel zitten we op een respons van 30% en daarom is ervoor gekozen de deadline te verplaatsen naar 31 december 2023. We hopen de respons nog flink te kunnen verhogen met jullie inzet. De link naar de enquête zelf en het wachtwoord voor de toegang tot de omgeving heeft u ontvangen van de provincie.
De Wet houdbare overheidsfinanciën (hof) vormt voor Nederland het vertrekpunt en is de nationale vertaling van Europees gemaakte afspraken over het EMU-saldo. Voor de medeoverheden is in deze wet een gelijkwaardige inspanningsverplichting vastgelegd voor het EMU-saldo.
In het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen van 21 november jl. hebben het Rijk en koepels van medeoverheden overeenstemming bereikt over een macro EMU-saldonorm voor de medeoverheden van -/- 0,5 % van het bruto binnenlands product (bbp) per jaar voor de periode van 2024 t/m 2026. Dat betekent een verruiming van deze EMU-saldonorm voor medeoverheden ten opzichte de voorliggende periode met -0,1 procentpunt van het bbp. Voor 2024 geeft dit voor de diverse medeoverheden het volgende overzicht op basis van een verwacht bbp in 2024 van 1.078,3 miljard (bron: MEV 2024):
|
Gemeenten |
Provincies |
Waterschappen |
Totaal |
|
|
Verdeling macronorm (in % bbp) |
0,34 |
0,1 |
0,06 |
0,5 |
|
Verdeling macronorm (x € 1.000) |
3.666.220 |
1.078.300 |
646.980 |
5.391.500 |
Het Rijk heeft de conceptregeling met daarin de EMU-norm en bovenstaande onderverdeling, via een voorhangprocedure, aangeboden bij de Staten-Generaal.
Om de afzonderlijke medeoverheden tijdig een beeld te geven wat de onderverdeling van de EMU-saldonorm naar overheidslaag zou betekenen als de conceptregeling ongewijzigd wordt vastgesteld, zijn individuele EMU-referentiewaarden voor 2024 alvast opgenomen in de decembercirculaire 2023 van het Gemeentefonds respectievelijk het Provinciefonds. Deze individuele EMU-referentiewaarde is geen norm, maar een indicatie van het aandeel dat een gemeente of provincie in de gezamenlijke tekortnorm heeft.
De onlinedatabase met informatie over de financiën van gemeenten en provincies is bijgewerkt met de jaarstukken over 2022. De volgende informatie is toegevoegd:
Binnenkort worden de data en stukken van de begrotingen over 2024 aan de website toegevoegd, net als de kengetallen.
De Iv3-informatievoorschriften voor gemeenten en provincies worden volgende week hier gepubliceerd. Het informatievoorschrift voor provincies bevat geen wijzigingen. Het informatievoorschrift voor gemeenten bevat enkele verduidelijkingen ten opzichte van het voorschrift voor 2023. Ook zijn de antwoorden op de veel gestelde vragen over de verfijning op het gebied van maatwerkvoorzieningen Wmo en Jeugd verwerkt in dit voorschrift.
Zoals bericht in IBI Nieuwsbrief 115, zullen per 2025 de taakvelden voor Jeugd en Wmo worden aangepast. Hierover zal begin 2024 worden gecommuniceerd.
Inmiddels leveren bijna tachtig gemeenten, provincies en gemeenschappelijke regelingen hun Iv3-data aan in JSON-format. Sinds het derde kwartaal van 2021 is het mogelijk om in dit format data aan te leveren, naast het Excelformat. Het JSON-format is stabiel en toekomstbestendig en maakt het ook mogelijk om op vrijwillige basis Detaildata mee te sturen.
Het einddoel is dat JSON de nieuwe standaard wordt om Iv3-data op te sturen en dat aanleveren in Excelbestand op termijn wordt uitgefaseerd. Uitgangspunt daarbij is dat gemeenten, provincies en gemeenschappelijke regelingen voldoende tijd krijgen om de voor levering in JSON-format noodzakelijke aanpassingen door te voeren. Voorlopig blijft aanleveren in Excel-format mogelijk.
Lees hier en hier meer over hoe uw organisatie Iv3-data kan aanleveren in JSON-format.
Het verantwoordingsoverzicht SiSa 2023 is momenteel zo compleet als mogelijk weergegeven op de website Concept verantwoordingsoverzicht SiSa 2023 - Welkom (rijksoverheid.nl).
Alle regelingen waarvan de beschikkingen zijn verzonden voorafgaand aan 15 november 2023 dienen in dit overzicht te staan. Wij willen u verzoeken om de lijst te controleren op juistheid en volledigheid. Is er een regeling te veel of te weinig opgenomen op het verantwoordingsoverzicht van uw organisatie, neem dan contact op via postbusibi@minbzk.nl.
Dit geldt ook voor het aanmelden van medeoverheden voor verantwoording onder een B-regeling (SiSa tussen medeoverheden).
De beschikkingen die worden verzonden in de periode van 15 november tot en met 30 december zullen op later moment aan het overzicht worden toegevoegd. Het definitieve verantwoordingsoverzicht zal omstreeks 2 januari 2024 worden gepubliceerd.
Let op: beschikkingsnummers en bedragen zijn ‘detailinformatie’. Dit betekent dat een foutief of ontbrekend beschikkingsnummer of ontbrekend bedrag geen problemen opleveren bij het indienen van uw verantwoording voor 15 juli 2024. Voorwaarde is dat de regeling bij uw organisatie voorkomt.
De volgende nieuwe conceptstukken SiSa 2023 zijn gepubliceerd op www.rijksoverheid.nl/sisa
Concept SiSa bijlage in Pdf-format
Dit Pdf-bestand omvat alle specifieke uitkeringen die op dit moment bekend zijn met de daarbij behorende verantwoordingsinformatie. Dit format kunt u niet gebruiken voor het indienen van de verantwoording over 2023. Het format voor het indienen van de verantwoording wordt, zodra de verantwoordingslijst definitief is, in januari 2024 op maat voor uw organisatie door het CBS verstuurd naar de SiSa-contactpersoon van uw organisatie.
Concept invulwijzer
Deze invulwijzer bevat toelichtingen bij alle specifieke uitkeringen gericht op het invullen van de SiSa-bijlage. Als u bekend bent met het invullen van de SiSa-bijlage dan kunt u in hoofdstuk 2 de wijzigen ten opzichte van vorig jaar vinden.
Concept Nota procedure verantwoordingsinformatie SiSa 2023
In dit bestand wordt de aanleverprocedure beschreven rond de SiSa verantwoording over het jaar 2023 inclusief de wet - en regelgeving en het maatregelenbeleid.
Het Rijk past vergoeding gemeentelijke opvangkosten Oekraïense vluchtelingen aan per 1 januari 2024
Het normbedrag dat gemeenten ontvangen voor de gemaakte kosten voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne verandert per 1 januari 2024. Dit wordt €61 per dag voor elke beschikbare gemeentelijke opvangplek en €92 per persoon per maand voor particuliere opvangplekken. Het leefgeld wordt apart vergoed aan gemeenten. De bekostigingssystematiek verandert niet om de administratieve lasten voor gemeenten te beperken.
De nieuwe normbedragen zijn tot stand gekomen op basis van een onafhankelijk kostenonderzoek onder 106 gemeenten. Doel van dit onderzoek was om in beeld te brengen welke kosten gemeenten maken voor de gemeentelijke en particuliere opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, en op welke manier zij daarvoor het beste gecompenseerd kunnen worden. Naast de aanpassing van de normbedragen, krijgen gemeenten met ingang van 2024 voor zowel de gemeentelijke als particuliere opvang de werkelijk gemaakte kosten uitgekeerd voor de financiële toelagen (leefgeld en wooncomponent) die zij aan de vluchtelingen uit Oekraïne verstrekken.
Met de nieuwe normbedragen sluit de vergoeding beter aan op de werkelijk gemaakte kosten door gemeenten. Er wordt rekening gehouden met verwachte kostenstijgingen. Ook blijft het mogelijk om in uitzonderlijke gevallen de werkelijke meerkosten te declareren. Op deze manier ondervinden gemeenten geen financieel nadeel van de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne.
Integraal Overzicht Financiën Gemeenten en Provincies
Minister De Jonge (BZK) heeft op 16 oktober jl. de Eerste en Tweede Kamer geïnformeerd over het Integraal Overzicht Financiën Gemeenten en het Integraal Overzicht Financiën Provincies. Het overzicht geeft een beeld van de financiële positie, inkomsten en uitgaven van decentrale overheden en van het oordeel van de accountant over de jaarrekening over 2022. De kamerbrief is via deze link te raadplegen.
Toezicht rapport
Op 6 oktober jl. is het verslag ‘financieel toezicht BZK op provincies en gemeenschappelijke regelingen 2023’ gepubliceerd. Dit verslag geeft een overzicht van de bevindingen van het financiële toezicht door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op de provincies en de gemeenschappelijke regelingen waaraan provincies deelnemen. Het verslag is hier te vinden.
Houdbaarheidstest gemeentefinanciën VNG
De VNG heeft op basis van de openbare cijfers IV3 van de jaarrekeningen 2022 de financiële conditie van gemeenten in beeld gebracht. Op 8 november 2023 is de monitor hier gepubliceerd.
