Nieuwsbrief ontwikkeling Expertisecentrum Interlandelijke Adoptie oktober 2021

Moet het Expertisecentrum vooral een ‘eerste aanspreekpunt’ zijn? Moet het zich richten op het verbeteren van het systeem rond ondersteuning aan geadopteerden? Zou het zich moeten richten op het ontwikkelen van specialistische ondersteuning? Deze drie mogelijke richtingen werden besproken en uitgediept tijdens een sessie met belangenorganisaties op 7 oktober jl. en een sessie met een bredere groep stakeholders op 14 oktober jl. in Utrecht.  

Van activiteiten naar ontwerp-opties

Met de voor deelnemers inmiddels bekende methode van de Argumentenfabriek, die deze sessies begeleidt, werden voor- en nadelen van verschillende mogelijkheden tegen elkaar afgewogen. Activiteiten die goed bij elkaar passen, zijn gebundeld onder één ontwerp-optie, oftewel: een manier waarop het expertisecentrum kan worden ingericht. Hier zijn uiteindelijk drie ontwerp-opties uitgekomen, die niet zozeer bedoeld zijn om tussen te kiezen, maar om per optie te bekijken wat voor- en nadelen zouden kunnen zijn.

Overeenstemming over belang van verbinden en begeleiden

De sessies maakten duidelijk dat er overeenstemming is over het belang van onderlinge samenwerking en de rol van het centrum als (neutrale) verbindende schakel in het adoptieveld. Ervaringsdeskundigen zouden een rol moeten krijgen in het centrum. En warme doorgeleiding vinden deelnemers belangrijk. Het samen met geadopteerden vaststellen en bepalen van de hulpvraag door een deskundige medewerker van het centrum is belangrijk voor het goed functioneren van het centrum.

Verschillende opvattingen over doelgroep van het centrum en het borgen van kwaliteit

Uit de bijeenkomsten kwamen ook duidelijk tegengestelde opvattingen naar voren. Zo zijn er voorstanders van een expertisecentrum voor een brede doelgroep, dus inclusief adoptieouders en geboorteouders, aan de andere kant zijn er voorstanders voor een expertisecentrum dat vooral of alléén voor geadopteerden is.

Het borgen van kwaliteit van ondersteuning aan geadopteerden is belangrijk, maar over hoe dat eruit moet zien en of het centrum daarvoor de aangewezen plek is, waren de meningen verdeeld. Ook werd vaker gezegd dat je niet alles tegelijk kunt doen: het zou mooi zijn als het centrum én eerste aanspreekpunt én verbindende schakel is én de kwaliteit borgt én veel specialistische kennis in huis heeft. Maar…, zo werd tijdens de bijeenkomsten opgemerkt, dit is kosten- en uitvoeringstechnisch onmogelijk. Deelnemers zijn het erover eens dat een fasegewijze aanpak nodig is: we moeten (en kunnen) niet alles in één keer doen.

Planning en vervolg

We gaan in november naar de volgende en laatste stap van deze ontwerpfase: het bespreken van de onderbouwing voor activiteiten die het centrum wel, misschien en niet zou moeten ondernemen. Op basis hiervan maakt het projectteam een ontwerpvoorstel, dat in december voor besluitvorming naar de minister gaat.

Bij het expertisecentrum moet genoeg kennis aanwezig zijn om interlandelijk geadopteerden zo goed mogelijk te kunnen helpen bij vragen. Maar ook partijen in de samenleving zoals de wetenschap, adoptieorganisaties en de media kunnen behoefte hebben aan informatie en kennis over onderwerpen die met interlandelijke adoptie te maken hebben.

De afgelopen maanden heeft het projectteam gesproken met vooraanstaande experts vanuit universiteiten, hogeschool en andere kennisinstellingen om te verkennen hoe zo’n kennisbasis eruit zou kunnen zien.

Op 8 november 2021 spreken we hier gezamenlijk verder over aan een eerste ‘expertisetafel’. Tijdens de expertisetafel delen we onze ideeën tot nu toe over de inhoudelijke invulling van de kennisbasis en verkennen we een aantal opties voor de organisatie hiervan. We zien dit als de start van een kennisnetwerk rondom interlandelijke adoptie. Mocht u vanuit uw eigen expertise geïnteresseerd zijn in dit kennisnetwerk, dan kunt u ons mailen via: ContactExpertisecentrumILA@minjenv.nl

Het projectteam van het ministerie van JenV haalt informatie en inspiratie uit binnen- en buitenland voor de inrichting van het expertisecentrum. In oktober haalden we de banden aan met onze zuiderburen tijdens de opening van het Afstammingscentrum in Gent, gingen we op werkbezoek bij het FIOM in Houten en bezochten we de nieuwe minor “professioneel ondersteunen na afstand en adoptie” op de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN). Een korte samenvatting en terugblik van onze bezoeken aan het veld.

Begin oktober reisden we met een kleine delegatie af naar onze zuiderburen om de officiële opening van het Belgische Afstammingscentrum bij te wonen. Gevestigd in een industrieel gebouw tussen hippe start ups in Gent, maakten we kennis met de Vlaamse minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V), de nieuwe directeur Ankie Vandekerckhove van het Afstammingscentrum, professionals en ervaringsdeskundigen.

Het Afstammingscentrum houdt zich bezig met afstammingsvragen en zoektochten. Ook worden alle IKO-dossiers overgeheveld naar het centrum. Het centrum werkt samen met het Centrum voor Menselijke Erfelijkheid, dat is verbonden aan het UZ Leuven om DNA-testen te analyseren op verwantschap tot de eerste graad (ouder-kindrelaties). Kortom: genoeg om te volgen vanuit Nederland. We verwachten in de toekomst ook te gaan samenwerken en kennis te delen op gebied zoektochten en DNA. Meer informatie is te vinden op Afstammingscentrum.

Fiom is specialist bij ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen. Een organisatie waar veel relevante kennis aanwezig is voor bij de ontwikkeling van een expertisecentrum interlandelijke adoptie. Het projectteam ging op bezoek bij de stichting in Houten en trof bevlogen professionals die vertelden over verschillende werkvelden van het Fiom. Dit is onze impressie van het bezoek, aanvullende informatie is te vinden op FIOM.nl.

De organisatie heeft een aanbod voor verschillende fases in iemands leven. Van het voorbereiden van aspirant adoptieouders bij het maken van een weloverwogen keuze voor interlandelijke adoptie tot (telefonische) nazorg, video-interactiebegeleiding en cursussen tijdens de basisschoolleeftijd en puberteit. Volwassen geadopteerden kunnen bij Fiom terecht voor online gespreksgroepen voor lotgenoten, (telefonische) psychosociale hulp, begeleiding bij inzage van dossiers en zoektochten.

Voor internationale zoektochten maakt Fiom gebruik van het ISS (international social services), een internationale dienst die actief is in 120 landen. De caseworkers van ISS hebben contact met de aanvrager van een internationale zoektocht, bespreken de reële kans van slagen van de zoektocht en nemen contact op met het buitenland. Zoekvragen kunnen ook uit het buitenland komen. Niet alle zoektochten leiden tot contact en soms kan een zoektocht wel twee jaar duren.

Hulpverleners in dienst van Fiom, hebben een relevante HBO-of universitaire achtergrond. Ze weten hoe belangrijk het is om pijn en leed uit het verleden te herkennen en te erkennen. En kunnen vanwege hun kennis van specialistische hulp in het veld (sociale kaart) goed doorverwijzen. 

Fiom heeft veel kennis en ervaring op het gebied van afstammingsvragen en wil dit delen met publiek, politiek en professionals. Sinds vier jaar heeft Fiom een onderzoekstaak en zoekt aansluiting bij de wetenschap. Fiom doet zelf onderzoek naar verwantschap en belonging en het kindertehuizenregister. De organisatie organiseert een scriptieprijs en biedt stages. 

In september 2021 is de nieuwe minor ‘professioneel ondersteunen na afstand en adoptie’ op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) van start gegaan. De post-HBO-opleiding is ontwikkeld door docenten en ervaringsdeskundigen vanuit de behoefte om meer kennis en bewustwording over afstand en adoptie te ontwikkelen. Tijdens de opleiding leren studenten onder andere over thema’s als afstand, verlies en rouw, de juridische kant van afstand en ondersteuning. 

De cursus is bedoeld voor alle professionals die in hun werk te maken krijgen met (hulp)vragen van afstandsmoeders en/of (volwassen) geadopteerden. Dat kan zijn in zorg en welzijn, educatie, therapie en/of gezondheidszorg.

Om een impressie te krijgen van de minor bezocht een delegatie van ons projectteam een werkgroep bijeenkomst over de systemische benadering van hulpvragen en voerde gesprekken met studenten en docenten.

• Automatisch op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rond de inrichting van het expertisecentrum interlandelijke adoptie? Klik dan op de Abonneren-button en word abonnee.
• Anderen attenderen op de nieuwsbrief? Stuur dan de link van de Abonneren-button Expertisecentrum Interlandelijke adoptie | Actueel | Rijksoverheid.nl door.
• Contact leggen met het projectteam? Mail naar contactExpertisecentrumILA@minjenv.nl.