Ondertekening Green Deal Samen werken aan duurzame zorg op 4 november 2022 - nieuwsbrief
Beeld: ©Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Nieuwsbrief Duurzame Zorg - Maart 2022

In de nieuwsbrief Duurzame Zorg staan ontwikkelingen rondom duurzaamheid in de zorg. De nieuwsbrief is een productie van de leden van de regiegroep Duurzame Zorg. Deze regiegroep bestaat uit bestuurders en experts van verschillende overkoepelende organisaties uit de zorg. Zij ondersteunen zorgorganisaties bij de ontwikkeling en uitvoering van plannen om zo de Green Deal-doelen te bereiken.

Initiatieven, ontwikkelingen en evenementen kunnen gedeeld worden met de redactie via duurzamezorg@minvws.nl.

Voorwoord Victor Stöcker en Ellen Storm

“We zijn er als Programma Duurzame Zorg in geslaagd zowel op bestuurlijk niveau als op niveau van de zorgprofessional meer bewustwording te creëren” zegt Victor Stöcker. Hij is sinds januari 2019 programmamanager het Programma Duurzame Zorg (PDZ). Na ruim 40 jaar bij VWS is voor Victor de tijd voor een welverdiend pensioen aangebroken. De nieuwe programmadirecteur, Ellen Storm, is al begonnen. Ellen is al jaren actief als manager bij VWS en brengt de nodige ervaring mee. De wisseling van de wacht is een goed moment om de balans op te maken en te bespreken met Victor en Ellen hoe de verduurzaming van de zorg ervoor staat.

Als Victor terugkijkt op de afgelopen jaren, springen daar een verschillende zaken uit: “Het was voor mij bijzonder om bij PDZ te starten en, binnen VWS, een toegewijd team samen te stellen met als doel ‘De verduurzaming in de zorg’. Het team heeft het mede mogelijk gemaakt dat de groene golf nu op deze manier over de zorg rolt! Dit betekent onder andere dat we er als programma in geslaagd zijn zowel op bestuurlijk niveau als bij de zorgprofessionals meer bewustwording voor het onderwerp te creëren. En bewustwording is de eerste stap naar verandering. Het allereerste congres was volgens mij cruciaal, het gaf echt een boost voor iedereen met een groen hart in de zorg. Hierna gingen de zorgprofessionals zich ook steeds meer organiseren en werden meer bewust van het verduurzamingsproces. Dat ik hier aan een bijdrage mocht leveren was een mooie uitdaging.”

Voor Victor zijn er binnen zijn rol altijd een paar dingen van belang geweest: “Je bent als programmamanager faciliterend aan het team zodat ze hun werk goed kunnen doen. Hierbij bewaak je ook de rollen van de sector en VWS. De Green Deal is van de sector! Het is de rol van VWS om te blijven faciliteren en te stimuleren en goed aan te sluiten bij de wensen van de sector.” Ellen kan zich hier zeker in vinden en vervolgt: “Hiernaast is het van belang dat verduurzaming wordt verankerd in het gedachtengoed van VWS en dat er continu aandacht is dat het breed in het beleid wordt opgenomen.  Ook het bij andere ministeries onder de aandacht brengen dat de zorg een substantiële bijdrage kan leveren aan klimaatreductie ziet zij als een belangrijke opgave voor het programmateam. Voor VWS betekent dit dat verduurzaming bij alle departementen in het beleid gebracht kan worden. Dit zorgt er onder andere voor dat het onderwerp hoog op de agenda blijft staan en dat het mogelijk wordt voor de sector om het zorgbeleid te verduurzamen.”

Als belangrijkste advies voor de toekomst geeft Victor aan dat men blijft zoeken naar verbinding: “De verandering die we nu zien, en steeds meer gaan zien, is mogelijk doordat ieder zich informeert, bewust wordt en handelingsperspectief krijgt. Daarom is het van belang een platform te creëren waarin je kennis en netwerk kan bundelen. Op deze manier kan er ook handelingsperspectief geboden worden!”

Ellen vult hier bij aan dat verbinding vanuit het programma betekent dat we de noodzakelijke ondersteuning moeten bieden aan de sector: “Verduurzamen van de zorg is lastig. De sector neemt zijn verantwoordelijkheid en grote stappen worden gemaakt. Dit moet in samenwerking met alle partijen en krijgt dus ook de ondersteuning vanuit VWS.” 

Victor ziet ook dat er grote stappen gemaakt zijn sinds 2019. ”Het gevoel is er een van dankbaarheid naar al die zorgprofessionals en zorgbestuurders die met hun grote enthousiasme een bijdrage leveren aan de verduurzaming. Dit wordt zeer gewaardeerd en ik was altijd heel blij met deze bevlogenheid en betrokkenheid. Ik heb er vertrouwen in dat deze betrokkenheid en bevlogenheid zich zal voort zetten de komende tijd om de groene golf nog verder te laten groeien!”

Tot slot wil Victor graag aangeven dat hij er trots op is dat in het nieuwe verhaal en het organisatiekompas van VWS ook over duurzaamheid wordt gesproken. Ook Ellen ziet dit als een mooie stap naar de verder verankering van verduurzaming van de zorg binnen VWS. Maar er is nog een weg te gaan en er zijn genoeg uitdagingen: “De verduurzaming van de zorg gaat de goede kant op. Goede zorg is duurzame zorg. Die gedachte moet overal breed in komen en dat kan je bereiken door te verbinden. Deze lijn gaan we doortrekken naar de aankomende jaren!”

Beeld: ©PDZ

Reduceren van CO2-uitstoot van dosisaerosolen in de eerste lijn

"De CO2-uitstoot van geneesmiddelen staat in de top drie van grootste zorgvervuilers. De meeste geneesmiddelen (circa 79%) worden voorgeschreven door de huisarts: dat komt neer op zo’n 14% van de totale CO2-uitstoot van de zorgsector. Een aanzienlijk deel van de totale uitstoot van geneesmiddelen in de eerste lijn is toe te schrijven aan dosisaerosolen. Dit zijn inhalatoren die worden gebruikt bij astma of COPD. Voor een groot deel van de patiënten is een milieuvriendelijker alternatief beschikbaar.” – Nivel

Nivel heeft een onderzoek gestart om de CO2-uitstoot van aerosolen in de eerste lijn te beperken. Ze zullen zich richten op doelen:

  1. Meer kennis en inzicht in de omvang en verschillen tussen huisartsenpraktijken en patiëntgroepen in het voorschrijven van dosisaerosolen in Nederland.
  2. Inzicht in de daadwerkelijke motivatie van patiënten en zorgverleners om milieu-impact mee te laten wegen in hun behandelbeslissing.
    Er zal een rapport komen waar de resultaten van dit project worden gebundeld.

Benieuwd naar het hele onderzoek? Klik dan hier voor meer informatie!

Position paper Partners Green Deal

De brancheorganisaties van zorgaanbieders (ActiZ, VGN, NFU, NL GGZ en NVZ), Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) schreven op 8 maart ’22 een brief aan de minister voor Klimaat en Energie, Rob Jetten. Hierin benoemen ze het belang van de verduurzaming van de zorg en vragen ondersteuning om de ambities voor verduurzaming te realiseren. De organisaties vragen aandacht voor duidelijke en heldere wet- en regelgeving met eenvoudige verantwoording, voor stimuleren van circulaire zorg door (wetenschappelijke) kennisontwikkeling en duurzame innovaties of producten, voor het stimuleren van CO2-reductie door een deel van de financiële middelen uit het Klimaatfonds aan de zorgsector toe te kennen, voor het breed integreren van duurzaamheid in het (zorg)onderwijs en overheidsbeleid en voor het financieel bijdragen aan het reduceren van medicijnresten in afvalwater.

Bij elke pijler van de huidige, en de nieuwe pijler onderwijs, wordt geschetst wat gevraagd wordt om deze pijlers goed te kunnen invullen en de zorg snel te verduurzamen.

Benieuwd naar de volledige brief en wat specifiek gevraagd wordt? Bijvoorbeeld NVZ heeft een artikel en een link naar de brief geplaatst. Hiernaast hebben ook de andere ondertekenaars hun eigen artikel.

Wat is nodig om aan te sluiten op een warmte- en koudedistributiesysteem (WKD)

“Bij het overwegen van aansluiting op een WKD-systeem moet een zorginstelling de volgende aspecten meenemen: Wordt er in de toekomst een WKD gerealiseerd? Wat zijn de technische implicaties van aansluiten op een WKD? Welke mate van verduurzaming wordt gerealiseerd? Wat zijn de financiële en juridische consequenties van het aansluiten op een WKD?” - EVZ

TNO heeft een onderzoek uitgevoerd naar hoe zorginstellingen zich kunnen voorbereiden op het toekomstig aansluiten op warmte- en/of koude-distributiesystemen (WKD). Dit onderzoek richt zich niet alleen op de technische aspecten maar ook op de financiële en contractuele zaken waar een zorginstelling rekening mee moet houden. Naast het rapport is er ook een maatregel over warmtenetten beschikbaar.

Zorginstellingen hebben vaak grote gebouwen en de temperatuur moet constant blijven om goede zorg te leveren. Het verduurzamen van de temperatuurregulatie is essentieel in het groener maken van de zorg!

Ben je benieuwd naar het hele artikel en wil je alle ins and outs lezen van het onderzoek? Klik dan op deze link.

Tussenrapportage Verduurzaming zorgvastgoed

"De eerste tussenresultaten van de routekaarten voor CO2-reductie van zorgvastgoed zijn gepubliceerd. Het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg (EVZ) heeft een sectorrapportage opgesteld op basis van de tot nu toe ingeleverde routekaarten. De tussenstand stemt hoopvol, maar vraagt ook nog veel werk voor de zorginstellingen, bestuurders en brancheorganisaties.” – EVZ, voortgangsrapportage

“Het goede nieuws is dat daarmee verduurzamingsplannen zijn opgesteld voor het grootste deel van de cure en bijna de helft van het totale vloeroppervlak (BVO) van het care. De routekaarten zien dat de aan het vastgoed gerelateerde CO2-uitstoot in 2030 met 49% kan worden gereduceerd, als alle plannen worden uitgevoerd.”

Hierbij wordt wel opgemerkt dat de helft van de organisaties nog definitieve keuzes moet maken over de maatregelen. Heeft jouw organisatie nog geen routekaart ingeleverd? De brancheorganisaties roepen op om dit voor 1 juni te doen!

Benieuwd naar het hele artikel en rapport? Klik dan op de link!

Beeld: ©PDZ

Minder röntgencontrastmiddelen in het water

De brede proef plaszakken is met succes afgerond en krijgt navolging. De plaszakken zijn ingezet, als één van de mogelijkheden, om te voorkomen dat jodiumhoudende röntgencontrastmiddelen in het water terecht komen. Bij de proef kregen poliklinische patiënten na hun CT-scan vier plaszakken mee naar huis. Dit zorgt ervoor dat de vloeistof die door de patiënt uitgescheiden wordt, niet in het water terecht komt. Uit de brede proef plaszakken kwamen veel enthousiaste reacties van zowel ziekenhuizen als patiënten. Ziekenhuismedewerkers waren blij verrast dat het geen extra tijd kostte, en patiënten vonden het goed om iets te kunnen doen voor het milieu.

Aan de brede proef deden zes ziekenhuizen mee en nu wordt de inzet van plaszakken uitgerold naar ziekenhuizen over heel Nederland. Voor het uitrollen van de proef is een buddysysteem ingesteld. Hier worden geïnteresseerde ziekenhuizen aan elkaar gekoppeld om samen aan de slag te gaan. De groepen worden begeleid door ziekenhuizen die al verder zijn met de implementatie. 

Om de ziekenhuizen zo goed mogelijk te helpen, is er een toolbox ontwikkeld met informatie over het inzetten van de plaszakken. Mocht u meer willen weten, dan kunt u contact opnemen met plaszakken@van-waarde.com

Heel de zorg: Pioniers over verduurzamen

Kom op 14 april naar Jaarbeurs voor een dag vol duurzaamheid. Pioniers vertellen in greentalks hoe we de reis van doelen naar doen kunnen maken.

Maar hoe maken we de reis van deal en doelen naar doen? Gelukkig zijn er in ons land pioniers die weten hoe dat moet. Die krijgen de vloer tijdens Heel de zorg op donderdag op 14 april in het Auditorium van de Jaarbeurs in Utrecht. Ze vertellen in korte en krachtige greentalks hoe ze die reis naar duurzaamheid hebben gemaakt.

Vier gebieden

Er komen pioniers aan het woord op vier gebieden: groene IC en OK, duurzaam bouwen, hergebruik van medicijnen en zelfsturing. Ook Greet Prins, die duurzaamheid tot speerpunt maakte bij Philadelphia, deelt haar weg naar duurzaamheid.

Dit event, georganiseerd door Dutch Health Hub, wordt een ware ontdekkingsreis voor wie werk wil maken van verduurzaming. Een unieke kans om een kijkje in de keuken te nemen bij de voorlopers in dit nog onontgonnen terrein. Niemand die zich met duurzame zorg bezighoudt mag dit missen!

Meer weten of je inschrijven? Klik dan op deze link.

Zorgsamenevent 2022: Groene Zorg – The Young Professional Editie!

Jong professional? Werk je in de gezondheidszorg én wil je bijdragen aan de zorg van de toekomst? Schrijf je dan nu in voor Groene Zorg – The Young Professional Editie!

Op vrijdag 20 mei komen meer dan 200 jong professionals (<35) samen in de Jaarbeurs Utrecht om te leren, discussieren en in actie te komen voor een groene toekomst van de zorg. Het evenement wordt georganiseerd door Stichting de Jonge Zorgdenktank. Het programma bestaat uit een leuke mix van keynotes, een panels en workshops. Daarnaast is er natuurlijk voldoende ruimte om te netwerken en de middag feestelijk af te sluiten.

Programma:

  • Keynote: Leen Zevenbergen | Klimaatverandering, nieuwe technologieën en andere uitdagingen en kansen. De grote transities zijn onvermijdelijk. Hoe kies je zelf je koers in de veranderende wereld? Leen Zevenbergen is expert op het gebied van duurzaam ondernemerschap. Hij neemt ons tijdens zijn 'inspiriment' in hoog tempo mee in zijn praktijkverhalen met als doel om samen een betere en eerlijkere wereld te bouwen. Met elkaar, in volle afhankelijkheid.
  • Panel Green Deal Zorg | Aan de hand van een aantal groene stellingen gaan we in gesprek met 1e- en 2e lijns zorgverleners,  een zorgverzekeraar en toeleverancier aan de zorg. Één van hen is Niek Sperna-Weiland. Niek zet zich in voor verduurzaming en hergebruik op de OK. Lees het interview met Niek hier
  • Workshops | Genoeg gehoord & geïnspireerd? Tijd om je hippe sneakers in beweging te brengen en zelf de slag te gaan! Kies bijvoorbeeld voor de workshop Lean & Green van Marieke Sijm of denk mee met het duurzaamheidsbeleid van VWS. Liever werken aan een concrete praktijkcasus. Dat kan! Twee green teams vragen naar de wisdom of the crowd. Kun jij hen helpen de volgende, groene stap te zetten? Kortom, met deze workshops ga jij het weekend in met een concrete eerste stap voor duurzame zorg!
  • Rondleiding Jaarbeurs - Masterplan meest duurzame evenementenlocatie | Geef jij je hersenpan liever wat rust? Ga dan mee op de rondleiding door de Jaarbeurs en zie hoe hun masterplan voor de meest duurzame evenementenlocatie vorm krijgt. Alvast een voorproefje? Lees hier meer. 
  • Feestelijke afsluiting | Tijdens het event brengen we young professionals uit alle zorgsectoren bij elkaar met een gedeelde interesse in duurzaamheid. Blijf gezellig borrelen, deel je ervaringen en bouw je netwerk voor een groene zorgtoekomst.
  • Early dinner [optioneel] | Geen zin in de avondspits? Je bent van harte uitgenodigd om na het event een hapje te blijven eten. Om verspilling te voorkomen vragen je hiervoor apart aan te melden tijdens de registratie. Meer informatie hierover volgt dan vanzelf, maar gewoon doen. Is gezellig!

Direct aanmelden? Dat kan via deze link

Let op! We hebben een maximaal aantal plaatsen beschikbaar en vol = vol!

Green Care Academy - Green Team Workshop

Op 25 april organiseert Green Care Academy weer een Green Team workshop! Deze workshop heeft al meer dan 200 zorgprofessionals geïnspireerd om een Green Team te beginnen en met verduurzaming aan de slag te gaan! Tijdens de workshop leer je alles over duurzame zorg in Nederland, hoe je een Green Team start en hoe je een succesvol project uitvoert. Ook leer je tijdens de workshop andere groene zorgprofessionals (in spe) kennen, waarmee je ideeën kan uitwisselen. Tijdens de workshop vertelt gastspreker Anne Roosendaal van De Klimaat Dokter over klimaatpsychologie en verandermanagement, en hoe je dit kan gebruiken om jouw collega’s aan te sporen tot verduurzaming. De workshop vindt plaats via Zoom van 18.00-21.00 uur en bij jouw kaartje (€50) zit het e-book ‘Een succesvol Green Team’ gratis inbegrepen! Via deze link kan je jouw kaartje bemachtigen.