Voorwoord Manon van Leeuwen: Blijer op de fiets
Manon van Leeuwen is directeur van Gezondheidscentrum Rubensbroek, lid raad van commissarissen van Spijkenisse Medisch Centrum, klimaatcoach bij KlimaatGesprekken en eigenaar van Zustainabox.
Ik zag de documentaire Before the Flood van Leonardo DiCaprio in 2016. Daarna ging het roer om en ben ik anders gaan leven.
Manons kleding, huis, vervoer en vakanties werden eerst verduurzaamd, daarna volgde haar werk:
Ik realiseerde me: 'Ik ben bestuurder in de zorg. Kunnen we die ook niet wat duurzamer maken?' En zo kwamen er zonnepanelen op het dak, meer elektrische auto's en kregen medewerkers herbruikbare waterflessen. Want er gaat een ongelooflijke hoeveelheid drinkbekertjes en wegwerpflesjes doorheen tijdens een dienst. De huisartsen krijgen bij mij broodjes zonder vlees bij vergaderingen. En koffiedik wordt bewaard voor de moestuin en plastic gescheiden.
De mentaliteit en het gedrag van mensen, dus ook van zorgprofessionals, veranderen is de grootste uitdaging. Misschien wel groter dan de hygiëne en veiligheid. De interesse is er wel. Ik word vaak uitgenodigd om te komen spreken, de interesse onder zorgverleners is groeiende. Vooral jonge professionals vinden duurzaamheid vanzelfsprekend en belangrijk.
Wel willen de meesten weten wat het hun oplevert. Ze vragen zich af: waarom zou ik het doen, ik móét al zoveel. Ze willen graag iets terugzien voor hun inspanningen. Maar je moet niets. Je moet iets willen. En dan is het geen inspanning, maar een nieuwe gewoonte waar je blij van wordt. Anders, beter, mooier. Dat voel je pas als je ergens door geraakt wordt en met je hele zijn voelt dat het anders kan.
'Onze kinderen en kleinkinderen, voor die generatie doen we het', hoor ik vaak. Maar als mensen het mij vragen, dan zeg ik: doe het voor jezelf. Je wordt een blijer mens als je vaker de fiets pakt. Beter voor je lichaam en moeder aarde. Je wordt rustiger van een groene omgeving, dus zet planten in je wachtkamer. Beter voor jezelf en je patiënten. Je voelt je beter als je geen vlees eet, Beter voor jezelf, het goede voorbeeld voor de patiënt en een cadeautje voor moeder aarde.
Ik wil vooral bewustzijn aanwakkeren over duurzaam leven en duurzame (huisartsen)zorg. Ik heb het thema altijd in je achterhoofd, weeg steeds voor- en nadelen af. Neem de situatie waarin je een steriel instrument nodig hebt. Steriliseer je zelf met behulp van een autoclaaf? Of schaf je disposables aan? Een autoclaaf verbruikt energie die is opgewekt via een kolencentrale. Maar je kunt ook een autoclaaf kopen met het meest energiezuinige label. En zelf de energie opwekken met zonnepanelen.
En wat betreft de disposables: je kunt denken verantwoord bezig te zijn door bio-disposables te gebruiken. Maar misschien zijn die weer vanuit Azië naar Europa gevlogen, wat gepaard gaat met de nodige CO2 -uitstoot. En wordt er veel verspild. Het is nooit zwartwit: denk logisch na en sta stil bij de nuances. En leer van elkaar, twee weten er meer dan één.
Veel leesplezier,
Manon van Leeuwen
