Bouwen met kwaliteit april 2024

In 2050 is Nederland CO2-neutraal. Aardgas is niet langer de standaard om een woning of gebouw mee te verwarmen en om mee te koken. Op 27 maart en 10 april vond de plenaire behandeling van het wetsvoorstel Wet gemeentelijke instrumenten plaats in de Tweede Kamer die gemeenten de bevoegdheid geeft om regie te kunnen voeren over de wijkgerichte verduurzamingsaanpak, inclusief de noodzakelijke waarborgen voor huishoudens en bedrijven. Op grond van dit wetsvoorstel kunnen gemeenten wijken aanwijzen die op termijn overstappen van aardgas op een duurzame energievoorziening. Het is een belangrijk instrument om de totale kosten voor de energietransitie niet onnodig te laten oplopen omdat er een dubbele infrastructuur in stand moet worden gehouden. Door dit wetsvoorstel zijn gemeenten verplicht om iedere vijf jaar een warmteprogramma op te stellen waarin wordt beschreven in welke wijken zij de komende tijd aan de slag gaan met verduurzaming of het aardgasvrij maken. Dit biedt bewoners en andere betrokkenen duidelijkheid en handelingsperspectief. 

Veel verschillende partijen werken aan klimaatadaptatie, want de verantwoordelijkheden zijn verdeeld. Gemeenten spelen een belangrijke rol in de uitvoering van klimaatadaptatie in de gebouwde omgeving. Om daar beter inzicht in te krijgen, hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een onderzoek laten uitvoeren.

Uit het onderzoek blijkt dat gemeenten al hard aan het werk zijn met klimaatadaptatie, maar ook dat er nog een aantal kansen ligt om een stap verder te komen. Daartoe zijn 20 conclusies en aanbevelingen gedaan, onder andere over de beleidscyclus, en de interne en externe samenwerking. Het Ministerie van BZK en de VNG zijn samen met andere partijen aan de slag om de aanbevelingen op te pakken. Daarover volgt meer informatie rond de zomer.

Recent is het rapport wel alvast aan de Kamer gestuurd. Wil je zien wat er in het rapport staat? Hier kun je het rapport met de conclusies en aanbevelingen downloaden en lezen.

Afgelopen maand zijn de eerste stappen gezet binnen de digiDeal Marktplaatsen. Met deze digiDeal wil BZK samen met DigiGo de circulaire transitie in de bouwsector bevorderen door  het aanbod van herbruikbare bouwmaterialen breder inzichtelijk te maken. Op dit moment is het aanbod van deze materialen namelijk nog verspreid over diverse marktplaatsen. Dit maakt het moeilijk om vraag en aanbod effectief op elkaar af te stemmen en belemmert het hergebruik van materialen.

Om deze uitdaging aan te pakken, heeft DigiGo een concept ontwikkeld om de uitwisseling van materiaalinformatie tussen verschillende marktplaatsen te verbeteren. In de komende maanden zal DigiGo dit concept verder uitwerken en de haalbaarheid ervan valideren in de digiDeal Marktplaatsen. Dit doet DigiGo in samenwerking met het Rijksvastgoedbedrijf en een aantal grote marktpartijen.

De digiDeal Marktplaatsen is één van de drie digiDeals onder de actielijn ‘bevorderen hergebruik en materialen in de bouw’. De andere digiDeals binnen deze actielijn zijn Materialen Paspoorten en de Inventarisatiescan. Voor meer informatie over de digiDeal Marktplaatsen of een van de andere digiDeals, kunt u terecht op: https://www.digigo.nu/digideals/actuele-digideals

Minister De Jonge (BZK), minister Harbers (IenW), staatssecretaris Heijnen (IenW) en minister Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) hebben op 8 maart jongstleden de Tweede Kamer het Rli-advies 'Goed gefundeerd' aangeboden en een aantal eerste reacties gegeven. Aanbiedingsbrief bij Rli-advies 'Goed gefundeerd' vindt u hier.

Steeds meer eigenaren worden geconfronteerd met schade aan de fundering van hun woning of gebouw. Er zijn vele oorzaken die tot schade aan de fundering kunnen leiden. De verwachting is dat door bodemdaling en klimaatverandering (met name langdurige periodes van droogte) het aantal schadegevallen in de toekomst toeneemt. De maatschappelijke, sociale en financiële impact van een toename van het aantal schadegevallen kan groot zijn.

De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLi) heeft op 29 februari 2024 een advies “Goed gefundeerd” uitgebracht. In dit advies wordt voorgesteld hoe tot een doeltreffende nationale aanpak van funderingsschade te komen die uitvoerbaar en rechtvaardig is. Om te voorkomen dat de funderingsproblematiek ontaardt in een funderingscrisis moet de nationale aanpak een pakket aan samenhangende maatregelen bevatten waarbij de volgende vier vervolgacties van belang zijn:

-    Kennis en ondersteuning,

-    Invulling en vormgeving van de Nationale Aanpak Funderingsproblematiek,

-    Instrumenten,

-    Preventie, Innovatie en opschaling.

Met het inwerkingtredingsbesluit (Staatsblad 2024, 93) treden op 1 juli 2024 de volgende onderdelen van de op 21 november 2023 gepubliceerde wijziging van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Stb. 2023, 426) in werking:

• eisen aan doorvalbeveiliging bij het vervangen van ramen met kozijnen;
• gebruikseisen brandveiligheid aan vluchtroutes in woongebouwen;
• eisen aan de ventilatie bij een bijeenkomstfunctie voor alcoholgebruik die eerder volgden uit de Drank- en Horecawet.

Verder treden twee onderzoeksplichten naar de constructieve veiligheid van bouwwerken in werking met de publicatie van een wijziging van de Omgevingsregeling (Staatscourant 2024, 12699):

• de verdere onderzoeksplicht breedplaatvloeren;
• de onderzoeksplicht constructieve veiligheid grote publieke gebouwen.

In 2050 moeten alle woningen en gebouwen van het aardgas af en op een andere manier verwarmd worden. Gemeenten hebben de regie in de energietransitie en spelen hierin dus een belangrijke rol. Ook burgers en bedrijven moeten aan de slag. In de nieuwe podcastserie Expeditie Energie bespreken experts en ervaringsdeskundigen de rollen van de betrokkenen. Ze hebben het onder meer over ondersteuning voor bewoners en bedrijven, uitdagingen in de energietransitie en mogelijke oplossingen.

In de eerste podcastaflevering spreekt Brecht van Hulten met Teun Bokhoven (voorzitter Uitvoeringsoverleg Klimaatbeleid Gebouwde omgeving) en Jan van Beuningen (waarnemend directeur Bouwen en Energie bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK)). Zij vertellen over de doelen voor de energietransitie, waar Nederland staat, wat het beleid is en welke stappen er gezet kunnen worden. Diederik Samson schuift ook aan en reflecteert op wat goed gaat en welke uitdagingen er nog liggen.

Luister de eerste aflevering via Apple Podcasts of Spotify

Meer informatie: https://www.volkshuisvestingnederland.nl/actueel/nieuws/2024/04/25/energietransitie-versnellen-luister-de-podcastserie-expeditie-energie

Op donderdag 27 juni 2024 vindt het jaarlijkse EZK Energie event plaats. Tijdens de bijeenkomst wordt de laatste stand van het nieuwe Nationale Programma Energieprestatie gepresenteerd.

Met de uitreiking van de EZK Energie Awards worden organisaties die zich onderscheiden op het gebied van energiebesparing en efficiëntie in de spotlights gezet.

In themasessies komen de laatste inzichten rondom energiebesparing aan bod, met aandacht voor onderwerpen als energiebesparing en warmte, collectie aanpakken en energie besparen en energiearmoede. Het event is voor een breed publiek: van ambtenaren, adviseurs tot ondernemers en installateurs die zich bezighouden met energie besparen en de energietransitie.  Binnenkort wordt het programma bekend. Voor geïnteresseerden is het al mogelijk zich te registreren voor deelname, meld u alvast aan.

Goed nieuws! De herziene Europese Verordening Bouwproducten (CPR) werd met een overweldigende meerderheid van stemmen op 10 april jongstleden goedgekeurd door het Europese Parlement.

Hiermee komt één van de belangrijkste pijlers onder de bouwregelgeving en de interne markt van bouwproducten in een nieuwe fase.

De tekst van de nieuwe CPR is beschikbaar gesteld in de verschillende taalversies. Deze kunnen worden gedownload van de site van het Europees Parlement:

Lees meer bij: De herziene Europese Verordening Bouwproducten (CPR) aanvaard door Europees Parlement 

De Europese Commissie, de Raad van Ministers en het Europees Parlement (EP) hebben 12 maart 2024 een voorlopig akkoord bereikt over de herziene energieprestatie voor gebouwen (EPBD). Een ruime meerderheid van de lidstaten, waaronder Nederland, heeft daarmee ingestemd. Het EP heeft dinsdag ingestemd met de richtlijn. Het kabinet is tevreden met de uitkomst, omdat de belangrijkste wensen zijn ingewilligd. Er is voldoende flexibiliteit om de aanpak per land vorm te geven. De richtlijn sluit goed aan bij het staand en voorgenomen beleid van Nederland voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving.

De EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) is de belangrijkste Europese richtlijn om gebouwen te verduurzamen. Herziening was nodig om bij te dragen aan de aangescherpte doelen in de Europese Klimaatwet en aan meer energieonafhankelijkheid van de EU. Alle lidstaten zullen het tempo van verduurzaming van gebouwen moeten behouden of opvoeren om de klimaatdoelen te halen. Voor Nederland valt de richtlijn binnen de bestaande nationale doelstellingen.

Renovatie van slechtste gebouwen

De herziene EPBD stelt vast dat alle lidstaten een eigen traject moeten introduceren om het gemiddelde energiegebruik van de woningvoorraad te verlagen. Het gaat om een vermindering van 16% in 2030 en 20 tot 22% in 2035, ten opzichte van 2020. Hierbij is afgesproken dat meer dan de helft van de afname bereikt wordt door de renovatie van de slechtst presterende woningen. Er zijn uitzonderingen mogelijk voor onder meer monumenten en tijdelijke woningen. Er komen geen renovatieverplichtingen voor woningeigenaren.

Voor utiliteitsgebouwen zoals kantoren, winkels en scholen volgen minimumeisen aan energieprestatiestandaarden. Dat betekent dat lidstaten in 2030 16% en in 2033 26% (ten opzichte van 2020) van de slechtst presterende utiliteitsgebouwen moeten renoveren. Ook hier zijn uitzonderingen mogelijk voor bijvoorbeeld monumenten, gebouwen van de krijgsmacht en agrarische gebouwen.

Energielabelklassen

De energielabelklassen worden niet Europees geharmoniseerd. Hierdoor blijft het zo dat in Nederland de bestaande klassen A+ per 2030 verdwijnen en plaatsmaken voor een indeling van A t/m G. Wel krijgen lidstaten de optie om een nieuwe klasse A0 toe te voegen voor emissievrije gebouwen (de zogeheten ZEB-standaard) en een klasse A+ voor gebouwen die nog beter presteren.

Verder stimuleert de herziene EPBD financieringsmaatregelen en energieloketten (one-stop-shops) voor huishoudens en kleine bedrijven. Lidstaten dienen kwetsbare huishoudens extra te ondersteunen om energiearmoede te bestrijden. Ook moeten landen het risico op het uitzetten van kwetsbare huishoudens door onevenredige huurverhogingen na renovaties aanpakken. Subsidies voor fossiele brandstofinstallaties zoals cv-ketels zijn niet meer toegestaan vanaf 2025, met uitzondering van hybride warmtesystemen. Het renovatietempo gaat omhoog om sneller af te raken van slecht geïsoleerde gebouwen die fossiele brandstoffen gebruiken voor verwarming en koeling.

Nieuwbouw

Voor nieuwbouw wordt zero-emission building (ZEB) vanaf 2030 de nieuwe norm, in plaats van de BENG (Bijna Energie Neutrale Gebouwen). Bestaande gebouwen moeten in 2050 een ZEB zijn. Voor nieuwe publieke gebouwen geldt deze norm al vanaf 2028. Om duurzame mobiliteit te stimuleren, volgen aangescherpte verplichtingen voor laadpunten en fietsplekken bij nieuwbouw en bij ingrijpende renovaties van bestaande gebouwen.

Volgende stappen

De formele Raadsstemming vindt plaats tijdens de Ecofinraad op vrijdag 12 april. Daarna zal de richtlijn officieel gepubliceerd worden. Lidstaten krijgen vanaf dan twee jaar de tijd om de herziene EPBD in nationale regelgeving en nationaal beleid te verankeren.

Hier is de Kamerbrief te vinden over de uitkomsten van de EPBD-onderhandelingen.