Nieuwsbrief Bouwen aan Kwaliteit augustus 2020

Om particuliere woningeigenaren en Verenigingen van Eigenaren (VvE's) in deze onzekere tijden te blijven stimuleren om energiebesparende maatregelen te nemen, besloot minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) de subsidiebedragen tijdelijk te verhogen voor beide doelgroepen van de Subsidie energiebesparing eigen huis (SEEH) van 20% tot ongeveer 30% van de investeringskosten. De minister wil hiermee woningeigenaren financieel extra ondersteunen zodat zij verduurzamingsplannen kunnen uitvoeren. Woningeigenaren die minimaal twee isolatiemaatregelen laten uitvoeren en betalen tussen 1 juni 2020 en 31 december 2020 komen in aanmerking voor het hogere subsidiebedrag. Daarnaast wordt vanaf september 2020 ook subsidie gegeven voor de huurwoningen in een gemengde VvE met koop- en huurwoningen. Meer informatie is te vinden op de website van RVO.

Wie een huis of utiliteitsgebouw oplevert, verkoopt of verhuurt, krijgt vanzelf te maken met het energielabel. Het energielabel geeft aan hoe energiezuinig het huis of het gebouw is. De manier waarop dit wordt bepaald, gaat per 1 januari 2021 veranderen.

Voor woningen is de grootste verandering dat het huidige Vereenvoudigd Energielabel (VEL) verdwijnt en wordt vervangen door een meer uitgebreid energielabel. Nu kun je als woningeigenaar nog zelf online een aantal woningkenmerken doorgeven, waarna het label op afstand wordt vastgesteld. Vanaf 1 januari 2021 vraag je een energielabel aan door een afspraak te maken met een vakbekwaam energieadviseur. Die komt langs en bekijkt in gemiddeld 1 à 2 uur tijd het huis. De adviseur neemt kenmerken op van de woning waaronder de afmetingen en de aanwezige isolatie en installaties, zoals de cv-ketel en zonnepanelen. Op basis daarvan wordt berekend hoeveel energie er nodig is voor verwarming, warm water, ventilatie en koeling van de woning. Zo wordt het energielabel nauwkeuriger en is het mogelijk om passende verbetermogelijkheden aan te bieden. Deze aanbevelingen voor verduurzaming komen ook op het label te staan.

Het aanvragen van een energielabel gaat straks tussen de 100 en de 200 euro kosten. Dit hangt mede af van de tijd die een adviseur nodig heeft om alle kenmerken op te nemen.

Het nieuwe energielabel gaat in vanaf 1 januari 2021. Heb je al een geregistreerd energielabel voor je huis of gebouw? Die blijft gewoon 10 jaar geldig.

Voor meer informatie kijk op Rijksoverheid.nl.

Ook het Uitvoeringsoverleg Klimaatakkoord Gebouwde Omgeving vindt door COVID-19 online plaats. Inmiddels zijn er al meerdere overleggen geweest om de voortgang op de afspraken uit het Klimaatakkoord te bespreken, na te denken over groen herstelmaatregelen en een reflectie uit te voeren op 1 jaar Klimaatakkoord gebouwde omgeving.

Op 2 juli 2020 bevatte het programma van het Uitvoeringsoverleg ook een openbare sessie over ontzorging onder leiding van voorzitter Maarten van Poelgeest die u hier (link) terug kan kijken. In deze sessie komen aanbieders aan het woord van verschillende ontzorgingsconcepten. Anne-Jo Visser (manager energietransitie gemeente Utrecht) en Reint Jan Renes (gedragswetenschapper HvA) reflecteren op hoe de concepten daadwerkelijk bijdragen aan het motiveren en ontzorgen van woningeigenaren en gebouweigenaren om te verduurzamen. De sessie is terug te kijken op Youtube.

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er een landelijk digitaal platform wordt gelanceerd voor woningeigenaren voor verduurzaming van hun woning. Inzet is dat woningeigenaren hun klantreis voor een groot deel met het digitaal platform kunnen afleggen. Sinds begin dit jaar is een eerste versie van het landelijk digitaal platform beschikbaar, ontwikkeld door Milieu Centraal: www.verbeterjehuis.nl. Deze versie van het platform bevat een integratie en actualisatie van energiebesparendoejenu.nl, energiesubsidiewijzer.nl en ontsluiting van de Energiebesparingsverkenner van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Aan het platform zullen (interactieve) functionaliteiten worden toegevoegd die een koppeling mogelijk maken van de vraag van woningeigenaren aan het aanbod van uitvoerders van de maatregelen en financiering. Voor het toevoegen van deze functionaliteiten loopt een aanbestedingsprocedure die naar verwachting in september leidt tot het sluiten van een overeenkomst met een marktpartij die de ontwikkeling en het beheer van deze functionaliteiten op zich neemt. Een adviesgroep wordt ingericht om te adviseren over de inrichting van het platform. De ontwikkeltijd van de toe te voegen functionaliteiten is circa 1 jaar, waarmee naar verwachting eind 2021 alle functionaliteiten op het platform beschikbaar zijn.

Derden zoals energieloketten, maar ook banken, makelaars en (andere) ontzorgers kunnen gebruik maken van het platform door ernaar te verwijzen of gebruik te maken van de bouwstenen en databases die ten grondslag liggen aan het platform. Gebruik maken van dezelfde informatie draagt bij aan eenduidigheid voor woningeigenaren. Bijvoorbeeld de rekenkern die gebruikt wordt bij het platform via webservices (de Energiebesparingsverkenner van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) en de informatie van Milieu Centraal zijn via ‘content snippets’ beschikbaar waardoor de informatie en de functionaliteiten in de eigen omgeving geïntegreerd kunnen worden. De inzet is dat ook de databases voor de koppeling van vraag en aanbod door de partij die de aanbesteding wint zoveel mogelijk aan derden ter beschikking worden gesteld.

Wanneer alle functionaliteiten op het platform beschikbaar zijn zal het platform officieel worden gelanceerd. Hier zal te zijner tijd meer over bekend worden gemaakt.  Wilt u meer informatie of wilt u op de hoogte gehouden worden van de ontwikkeling van het platform, laat het weten via Digitaalplatform@minbzk.nl.

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft de Tilburg University literatuuronderzoek verricht naar burgerparticipatie in eerdere wijkaanpakken vanaf 1999. Hierbij is onderzocht welke vormen van burgerparticipatie te onderscheiden zijn, welke factoren van invloed zijn op de vorm van burgerparticipatie, wat de effecten zijn van de verschillende vormen en welke factoren van belang zijn van de verschillende vormen van burgerparticipatie bij de wijkaanpakken. Het karakter van de warmtetransitie in de Gebouwde Omgeving, achter de voordeur, leidt tot de noodzaak van burgerparticipatie om de opgave te laten slagen. Het vergt namelijk aanpassingen in gedrag en investeringen van de bewoners.

Uit het onderzoek komt naar voren dat meer onderzoek over participatie in de warmtetransitie noodzakelijk is. De literatuur gaat bijvoorbeeld voornamelijk in op wat niet werkt en hoe dat tot problemen ten aanzien van draagvlak leidt. Er is nog relatief weinig aandacht voor specifieke methoden gericht op bijvoorbeeld gezamenlijk leren rondom de maatschappelijke aspecten van de transitie, en naar wat dit leren concreet oplevert in het licht van de warmtetransitie. Ondanks het stadium waarin de literatuur zich vooralsnog bevindt, biedt dit onderzoek al bruikbare inzichten voor het vormgeven, uitvoeren en evalueren van beleid en processen gericht op de wijkgerichte aanpak.

In 2018 is gestart met de eerste 27 proeftuinen binnen het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW). Om de voortgang van de proeftuinen en (tussen)resultaten van het PAW goed te kunnen volgen, is een monitoringsystematiek ontwikkeld. De monitoringssystematiek voor het PAW is uitgewerkt in het plan “Georganiseerd leren; Plan van Aanpak Monitoring en evaluatie Programma Aardgasvrije Wijken”. Dit plan is op 26 juni 2020 naar de Tweede Kamer gestuurd en is hier te vinden.

De eerste 27 proeftuingemeenten hebben eind juli 2020 een brief gekregen met uitleg over de monitoring en wat dit concreet voor hen als proeftuingemeente betekent. Deze brief is hier te lezen.

Het PAW wordt momenteel als gevolg van de gewijzigde motie Koerhuis tussentijds geëvalueerd, waarbij rekening gehouden zal worden met de bevindingen van de Algemene Rekenkamer. Hierover zal de Tweede Kamer begin oktober worden geïnformeerd.

Op 3 juli 2020 heeft de minister Ollongren een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over de verhouding tussen de maatschappelijk opgave voor woningcorporaties en de financiële middelen die hiervoor beschikbaar zijn. Corporaties beschikken over onvoldoende middelen om alle maatschappelijke opgaven, waaronder de woningbouwopgave, verduurzamingsopgave en betaalbaarheid, tot en met 2035 op te kunnen pakken. Belangrijke oorzaak hiervan is dat de kosten sneller stijgen dan de huurinkomsten. Hierdoor is er in de toekomst minder ruimte om te investeren. Voor de korte termijn is financiële ruimte gerealiseerd door een tariefsverlaging en verminderingen van de verhuurderheffing. Voor de lange termijn moet er een structurele oplossing gezocht worden. De minister gaat daartoe een aantal oplossingsrichtingen uitwerken. Het is aan een volgend kabinet om hier fundamentele keuzes in te maken. Daar zal ook de verduurzamingsopgave bij worden betrokken.

De ingangsdatum van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is verschoven naar 1 januari 2022. Dat betekent niet dat de aanscherping van de MPG ook naar 2022 wordt verschoven. In haar antwoord op vragen uit de Tweede Kamer verklaarde minister Ollongren dat zij de aanscherping van de eis aan de milieuprestatie voor woningen nog in 2021 in werking wil laten treden. Het is nog niet bekend of dit op 1 januari 2021 zal gebeuren of op een later tijdstip in het jaar.

Verder schreef minister Ollongren dat zij van plan is de Bepalingsmethode milieuprestatie van gebouwen en GWW-werken uit te breiden met de milieuprestaties van circulaire maatregelen. De minister meent dat circulariteit in de huidige versie van de Bepalingsmethode onvoldoende wordt gewaardeerd.

Meer informatie over de milieuprestatie van gebouwen en bouwwerken kunt u vinden op de website van de Nationale Milieudatabase.

De Groene Huisvesters organiseert in samenwerking met BZK themabijeenkomsten rondom Klimaatadaptatie voor Corporaties. Op 8 juli tijdens de excursie Corporaties en Hittestress in Nijmegen presenteerde Madeleen Helmer (Klimaatverbond Nederland en Samen Klimaatbestendig) het eerste protocol Hittestress voor corporaties. In samenwerking met AEDES vulden 170 corporaties een enquête in. Bij de helft van de huurders is hitte een belangrijk thema en 60% van de corporaties heeft klachten van huurders hierover ontvangen.

Uit de excursie blijkt ook dat corporaties graag informatie willen delen. Zo stelt WBO Wonen op dit moment een flyer op voor bewoners ‘wat te doen bij hitte’. Brabant Wonen bracht dit filmpje in dat zij bewoners sturen die klachten hebben.

Na afloop van de excursies worden er zogenaamde bouwstenen gemaakt die de kennis op het thema samenvatten en die verspreid kan worden onder Corporaties. Hier vindt u een voorbeeld van de bouwsteen Hittestress en Corporaties.

Er is een expertisetraject klimaat- en energietransitie gestart die zich richt op het vergroten van kennis over de energietransitie in krimpgebieden en het vergroten van het inzicht in de kansen die de transitie voor deze gebieden met zich meebrengt. Het traject bestaat uit twee sporen: een reeks webinars en masterclasses om de kennis te vergroten en te delen en een viertal onderzoeken.

De eerste webinar ‘Betaalbaarheid van de warmtetransitie voor particuliere woningeigenaren in gebieden met bevolkingsdaling’ heeft plaatsgevonden en is hier terug te kijken. In deze webinar worden de voorlopige onderzoeksresultaten gedeeld uit een van de onderzoeken.

15 september is het volgende webinar waarin de kansen van de energietransities voor (krimp)regio’s centraal staan. Er worden praktijkvoorbeelden gedeeld die laten zien hoe projecten en initiatieven in het kader van de energietransitie ook een bijdrage kunnen leveren aan de leefbaarheid in krimpgebieden.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft de Gezondheidsraad om advies gevraagd over de effecten van gespoten PUR-schuimisolatie op de gezondheid van bewoners. De minister heeft gevraagd om bij de opstelling van dit advies zowel de bouwsector als bewoners te betrekken. Aan het begin van het proces heeft de Commissie Gespoten PUR-schuim een hoorzitting gehouden om deskundigen en belanghebbenden de gelegenheid te geven hun kennis en ervaringen met de commissie te delen. Inmiddels heeft de commissie haar conceptadvies en twee achtergronddocumenten opgesteld. Zij nodigt deskundigen en belanghebbenden nu uit om hierop te reageren. Reacties kunnen tot 4 september 2020 aan de Gezondheidsraad worden gestuurd. De documenten en nadere toelichting zijn te vinden op de website van de Gezondheidsraad.