Nieuwsbrief Antibioticaresistentie 19

Sinds 1 juli 2019 moeten behandelend artsen en hoofden van microbiologische laboratoria een melding doen als ze carbapenemaseproducerende Enterobacteriaceae (CPE) aantreffen. Op dit moment komt CPE nog weinig voor in Nederland, maar in landen om ons heen zien we een toename. Het is van belang om CPE snel op te sporen en verspreiding te voorkomen. Want infecties met CPE zijn moeilijk te behandelen. Een meldingsplicht helpt daarbij. Alle patiënten die aan de meldingscriteria voldoen, moeten binnen één werkdag bij de GGD in de regio worden gemeld. De meldplicht is verwerkt in de bestaande LCI-richtlijn bijzonder resistente micro-organismen (BRMO).Er komen gemiddeld 5 meldingen per week binnen.

In juni 2019 publiceerde het RIVM de jaarlijkse rapportage NethMap/MARAN 2019. Hierin presenteren diverse organisaties samen de gegevens over antibioticagebruik en -resistentie in Nederland, zowel voor mensen als voor dieren. De belangrijkste conclusie luidt: ook al doet Nederland het goed, er blijft reden voor zorg en alertheid. Het aantal bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica is nog steeds stabiel en het is minder hoog dan in veel andere landen. Maar bij sommige bacteriesoorten – vooral de darmbacterie Klebsiella pneumoniae – neemt de resistentie tegen sommige antibiotica wel langzaam toe. Ook bij dieren bleef het aantal resistente bacteriën ongeveer gelijk. Lees ook de samenvatting van NethMap/MARAN 2019.

In mei 2019 publiceerde het Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance (JPIAMR) de Strategic Research and Innovation Agenda (SRIA). De SRIA biedt ook het kader voor de JPIAMR-roadmap van acties in de periode 2019-2024. De roadmap staat sinds juni online en geeft richting aan toekomstige JPIAMR-acties. De roadmap fungeert ook als informatiebron voor andere strategische initiatieven.

Als pasgeboren baby’s antibiotica krijgen, werkt dat nog maanden na in hun darmbacteriën en antibioticaresistentiegenen. Dat blijkt uit onderzoek van kinderarts Marlies van Houten. Het goede nieuws: niet elk antibioticum is even ingrijpend. Ook is het niet zo dat een pasgeborene door de toediening van antibiotica als kind resistent blijft voor antibiotica. Resistentie heeft met meerdere factoren te maken. Maar het juist voorschrijven van antibiotica is wel de belangrijkste factor. Het onderzoek toont ook dat er verschillen zijn tussen antibiotica. Het ene middel leidt vaker tot de aanwezigheid van resistentiegenen dan het andere.

Op 10 september sloot de derde en laatste ronde van het ZonMw-programma Antibiotica Resistentie. In het vakblad Analyse van de Nederlandse Vereniging van bioMedisch Laboratoriummedewerkers (NVML) zegt senior programmamanager Linda van Gaalen dat Nederland in vergelijking met veel andere landen goed is in het voorkomen van antibioticaresistentie. Door in de toekomst actuele kennis te blijven verzamelen en in de praktijk te blijven toepassen, kan Nederland tegenwicht bieden tegen de wereldwijde opkomst van resistente bacteriën.

Op 21 december 2016 bracht de Gezondheidsraad het advies ‘Zorgvuldig omgaan met desinfectantia’ uit. Op 2 juli 2019 stuurde het ministerie van VWS de ‘Kamerbrief met reactie op het Gezondheidsraadadvies over desinfectantia’ naar de Tweede Kamer. In lijn met het advies van de Gezondheidsraad pleit minister Bruno Bruins voor een zorgvuldig gebruik van desinfectantia: alleen gebruiken als de effectiviteit is aangetoond! Volgens de Gezondheidsraad kan het gebruik van desinfectantia de ontwikkeling van resistentie tegen antibiotica bevorderen. Over de ernst en de omvang van deze resistentieontwikkeling is echter nog onvoldoende bekend. Het RIVM werkt een voorstel uit om op EU-niveau draagvlak te creëren voor een geharmoniseerd kader voor de beoordeling van resistentieontwikkeling door of tegen desinfectantia.

Antibioticaresistentie krijgt steeds meer aandacht. Dat is ook hard nodig. In deze rubriek vindt u steeds een opvallende, boeiende, spannende, toegankelijke, grappige of originele uiting over antibioticaresistentie. Deze zomer maakte het RIVM jongeren via een campagne bewust van infectierisico’s in het buitenland. Ook een filmpje over antibioticaresistentie maakte deel uit van de campagne.

Wilt u meer weten over (de aanpak van) antibioticaresistentie? Informatie over het onderwerp vindt u op Rijksoverheid.nl. Bent u benieuwd naar de voortgang van de ‘One health’-aanpak van antibioticaresistentie? Wilt u op de hoogte blijven van het laatste nieuws? Meld u dan aan voor de nieuwsbrief. De nieuwsbrief Antibioticaresistentie verschijnt 6 keer per jaar.