€ 70 miljoen extra voor het transformeren van gebieden en gebouwen naar woningen
Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) trekt nog eens € 70 miljoen uit om transformaties van gebieden en gebouwen naar woningen te stimuleren. Het budget van de zogeheten Transformatiefaciliteit komt hiermee op € 150 miljoen. Via dit instrument kunnen ontwikkelaars een lening krijgen als ze een locatie of gebouw willen transformeren naar betaalbare woningen. Terugbetaalde leningen komen terug in de faciliteit, waarna nieuwe leningen verstrekt kunnen worden. Nu de omvang bijna verdubbelt, kunnen meer transformatieprojecten tegelijkertijd geholpen worden. Afgelopen maanden was het loket gesloten omdat al het geld was uitgeleend. Het loket gaat naar verwachting rond de jaarwisseling weer open.
De Transformatiefaciliteit draagt bij aan het beter benutten van bestaande gebouwen voor het realiseren van woningen. Sinds de inwerkingtreding van de faciliteit in 2019 is bijgedragen aan de realisatie van meer dan 9000 woningen. In 2023 werden zo’n 8800 woningen gerealiseerd door vastgoed te transformeren, waarmee transformatie een substantieel onderdeel is van het doel om jaarlijks 100.000 woningen toe te voegen. Transformatie draagt ook bij aan de leefbaarheid van dorpen en steden, omdat het leegstand voorkomt. Vaak gaat het om voormalige kantoorgebouwen, winkels of andere gebouwen die langdurig leegstaan.
Transformatiefaciliteit
De Transformatiefaciliteit biedt ontwikkelaars de mogelijkheid om een kortlopende lening te krijgen om de eerste fase van een woningbouwproject te financieren. Dit blijkt in de praktijk een lastige fase, waarin bancaire financiering vrijwel onmogelijk is. De Transformatiefaciliteit springt in dit gat. Op die manier kunnen ontwikkelaars sneller starten met de ontwikkeling. Leningen zijn minimaal € 500.000 en maximaal € 3,5 miljoen voor 50% van de totale aankoop- en/of ontwikkelkosten. Een project moet voor minstens twee derde bestaan uit betaalbare woningen. Dat zijn koopwoningen onder de vastgestelde betaalbaarheidsgrens en sociale en middeldure huurwoningen.
Realisatiestimulans en Stimuleringsregeling Flex- en Transformatiewoningen
Naast de uitbreiding van de Transformatiefaciliteit nam minister Keijzer al eerder meer maatregelen om transformatie te stimuleren. Zo komt er een realisatiestimulans, waarbij gemeenten een vast bedrag ontvangen voor elke betaalbare woning die opgeleverd wordt. Deze financiële stimulans geldt straks ook voor woningen die gerealiseerd worden door locaties te transformeren en bestaande gebouwen beter te benutten die aan de voorwaarden voldoen. Daarnaast wordt de Stimuleringsregeling Flex- en Transformatiewoningen (SFT) geëvalueerd en aangepast, waarna het loket voor gemeenten weer opengaat. Dat is naar verwachting begin 2025. Gemeenten kunnen vanaf dat moment weer een beroep doen op de subsidieregeling.
Versnellingsagenda Transformaties
Tot slot draagt ook de Versnellingsagenda Transformaties bij aan het doel om meer en sneller woningen door transformaties te realiseren. Deze agenda kwam voor de zomer tot stand en is een samenwerking tussen marktpartijen, overheidsorganisaties en kennis- en onderzoeksinstellingen. De Versnellingsagenda bestaat uit een reeks concrete acties die ervoor moeten zorgen dat er sneller en meer wordt getransformeerd in Nederland. Een van de acties uit de agenda om het bereik van de Transformatiefaciliteit te vergroten is met deze bijstorting gerealiseerd.