Het klimaat verandert, Nederland verandert mee
Er zijn allerlei manieren om Nederland ook in de verre toekomst veilig te houden voor de stijgende zeespiegel. Verhoogd of drijvend bouwen, een extra ringdijk om de Randstad, rivierarmen afsluiten, een kustmeer aanleggen om rivierwater te bergen… Vandaag gepubliceerd onderzoek brengt alle grote ruimtelijke mogelijkheden in kaart die voor de lange termijn noodzakelijk kunnen zijn om met zeespiegelstijging om te gaan. Het is belangrijk dat we die mogelijkheden nu al in beeld brengen, want de uitwerking, besluitvorming en uitvoering hiervan kost veel geld, ruimte en tijd.
Dit onderzoek maakt deel uit van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging. Het is gedaan in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Deltacommissaris, in samenwerking met de Topsector Water.
In november bleek al dat het technisch mogelijk is om Nederland te beschermen tegen een zeespiegelstijging tot 3 meter met de bestaande aanpak van dijkversterkingen, stormvloedkeringen, zandsuppleties en pompen. In een van de klimaatscenario’s van het KNMI wordt die stijging iets na 2100 bereikt. In een ander scenario zitten we in 2300 nog niet op 3 meter. In het nieuwe onderzoek zijn denkrichtingen uitgewerkt voor 2 meter en 5 meter.
Minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat): “We zien dat er mogelijkheden zijn om zelfs een extreme zeespiegelstijging van vijf meter aan te kunnen. We zien ook dat deze forse consequenties zullen hebben voor de inrichting van Nederland. Het is goed nieuws dat we niet morgen hoeven te kiezen, maar dat we daarvoor nog tijd hebben. Die tijd is ook nodig om meer kennis te vergaren en ons land nu voor te bereiden op de grote keuzes die we in de toekomst gaan maken.”
Deltacommissaris Co Verdaas: “Samen met onze ingenieurs, waterbouwers en kennisinstellingen hebben we gekeken hoe we hier op de lange termijn veilig kunnen blijven leven. Als laag gelegen land stelt de zeespiegelstijging ons voor een enorme klus en ingrijpende keuzes. Maar als we dit ergens aankunnen dan is het hier. Dit onderzoek laat zien dat de techniek en de natuurlijke oplossingen ons daarbij goed kunnen helpen. En dat we nu al bij alles wat we doen rekening moeten houden met de ruimtelijke opgaven van de toekomst.”
Drie denkrichtingen voor de verre toekoms
De opties om met de stijgende zee om te gaan, zijn onderzocht en opgeschreven door drie breed samengestelde onderzoeksgroepen, waarin overheden, kennisinstellingen en bedrijven de krachten hebben gebundeld.
- Het eerste consortium hield zich bezig met de denkrichting ‘beschermen’, waarin wordt voortgebouwd op deels al bekende maatregelen zoals bescherming door keringen en zandsuppleties, rivierarmen afsluiten en overtollig water afvoeren met pompen.
- De tweede groep focuste op de denkrichting ‘zeewaarts’, waarbij ruimte op zee wordt benut om toekomstige knelpunten op te lossen – zoals de opvang van piekafvoeren vanuit rivieren.
- De derde denkrichting was ‘meebewegen’, waarbij landgebruik en bebouwing worden aangepast en water meer ruimte krijgt.
Nu al rekening houden met toekomstige aanpak
Uit deze drie denkrichtingen zijn allerlei opties gekomen om Nederland in de toekomst veilig te houden. Er zijn genoeg mogelijkheden om met zeespiegelstijging om te gaan, maar dit vergt op termijn grote ruimtelijke keuzes. En welke keuzes ook gemaakt worden, ze zullen geld, ruimte en tijd kosten.
Het reken- en tekenwerk wordt de komende jaren verder uitgewerkt. Zo gaan we kijken welke gevolgen de ruimtelijke keuzes hebben op andere terreinen dan waterveiligheid, zoals landbouw, waterkwaliteit, scheepvaart en natuur. Ook komt er vervolgonderzoek naar de ruimte die nu al moet worden gereserveerd om de deur voor toekomstige maatregelen open te houden.