Ruimere verplichtingen voor en toezicht op allergrootste online platforms
De 19 allergrootste online platforms en zoekmachines moeten vanaf eind augustus 2023 aan ruimere verplichtingen binnen de nieuwe Digital Services Act (DSA) voldoen. Ze moeten in de EU bijvoorbeeld illegale inhoud en desinformatie gericht aanpakken, hun aanbevelingssystemen aanpassen en transparant zijn over online reclame via hun diensten. Het gaat om onder andere Apple, Google, Meta (Facebook en Instagram), Twitter en de platforms AliExpress en Booking.com die volgens de aanwijzing vanuit Nederland in Europa opereren.
De ruimere verplichtingen gelden voor de allergrootste digitale diensten die deze week zijn aangewezen door de Europese Commissie. Zij hebben maandelijks gemiddeld meer dan 45 miljoen actieve gebruikers in de EU. Deze platforms en zoekmachines moeten jaarlijkse beoordelingen van de risico's van schadelijke onlinepraktijken op hun diensten uitvoeren. Bijvoorbeeld als het gaat om illegale goederen of content en het verspreiden van desinformatie. Zij moeten hier tegen maatregelen nemen. Ook krijgen zij controles op hun gebruikte algoritmes.
Als deze allergrootste platforms en zoekmachines niet voldoen aan de DSA, kunnen door de Europese Commissie boetes worden opgelegd tot 6% van hun mondiale jaaromzet of dwangsommen tot 5% van hun gemiddelde dagelijkse inkomsten.
DSA vanaf februari 2024 ook voor andere online diensten en platforms
De DSA gaat daarnaast gelden voor andere in Nederland en Europa veel gebruikte onlinemarktplaatsen, sociale netwerken, zoekmachines, cloudaanbieders, internetproviders en platforms om content te delen zoals videoplatforms en online reis- en accommodatieplatforms.
Onlinemarktplaatsen moeten bijvoorbeeld meer informatie inwinnen én publiceren over de bedrijven (handelaren) op hun platform. Ook moeten digitale diensten onder andere de regels voor het verwijderen van informatie of gebruikersaccounts uitgebreider uitleggen aan gebruikers. Op 17 februari 2024 moeten alle diensten en platforms volledig aan de in de gehele EU geldende DSA voldoen.
Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid digitale diensten
Nederland heeft gepleit voor diverse onderdelen die in de DSA terecht zijn gekomen. Zo moeten online marktplaatsen straks meer informatie inwinnen over de bedrijven (handelaren) die producten of diensten verkopen via hun platform. Dit moet helpen om malafide handelaren te ontmoedigen en te identificeren, neemt oneerlijke concurrentie weg en maakt het makkelijker om als consument je recht te halen.
Ook verplicht de DSA straks aanbieders van digitale diensten om bij het modereren van inhoud rekening te houden met de grondrechten van gebruikers én ze hier uitgebreider over te informeren. Zij moeten bovendien makkelijk toegankelijke en gebruikersvriendelijke klachtenprocedures hebben voor consumenten.
Aanpak van onwenselijke gepersonaliseerde advertenties en desinformatie
Via de DSA wordt het online platforms verboden om nog langer advertenties te personaliseren op grond van bijvoorbeeld geloofsovertuiging of seksuele geaardheid. Minderjarigen zijn straks bovendien extra beschermd tegen gepersonaliseerde advertenties. Dat moet eraan bijdragen dat ze geen ongepaste reclame te zien krijgen.
Daarnaast biedt de DSA ook de mogelijkheid om burgers beter te beschermen tegen desinformatie, nepnieuws en schendingen van grond- en mensenrechten. De allergrootste online platformen en zoekmachines moeten namelijk maatregelen nemen om risico’s van hun dienstverlening voor onder andere de samenleving en de democratie te verminderen. Daarnaast bevordert de DSA transparantie. Door rapportageverplichtingen en de toegang tot data voor onderzoekers beter te regelen, krijgen we meer inzicht hoe grote platformen werken.
Grote bedrijven betalen zelf heffing voor toezicht
De Europese Commissie houdt straks toezicht op naleving van de DSA door grootste online platformen en zoekmachines. De bedrijven betalen zelf via een heffing voor dit toezicht. De lidstaten zijn verantwoordelijk voor het toezicht op de overige online diensten.