Beveiliging en beheer programmatuur verkiezingsuitslagen naar Kiesraad
De Kiesraad wordt verantwoordelijk voor het beheer en de beveiliging van de programmatuur die wordt gebruikt ter ondersteuning van het berekenen en vaststellen van verkiezingsuitslagen. Dat staat in het wetsvoorstel Programmatuur verkiezingsuitslagen dat minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hanke Bruins Slot vandaag heeft aangeboden aan de Tweede Kamer. Ook wordt het gebruik van de programmatuur die door de Kiesraad ter beschikking wordt gesteld verplicht. Het vastleggen van de verantwoordelijkheden en vereisten rond de uitslagprogrammatuur, draagt bij aan een betrouwbare en efficiënte vaststelling van de verkiezingsuitslag.
De Kiesraad, de gemeenten die zorgen voor de ICT-voorzieningen en diegenen die de uitslagen invoeren in de programmatuur krijgen in het wetsvoorstel duidelijke verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor het beheer, de aansluiting en het gebruik van de programmatuur. Zo wordt de Kiesraad verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen, de betrouwbare werking en de beveiliging van de uitslagprogrammatuur. Op dit moment zijn de gemeenten zelf verantwoordelijk voor het installeren en beheren van de programmatuur. Met de invoering van het wetsvoorstel kan de Kiesraad als beheerder voorschriften opstellen voor de aansluiting en het gebruik en kan de Kiesraad zorgen voor naleving van die voorschriften.
Ontwikkeling nieuwe programmatuur
Tegelijkertijd met dit wetsvoorstel werkt de Kiesraad aan de ontwikkeling van nieuwe programmatuur. Op 2 mei heeft de Kiesraad hiervoor de opdracht gegund. Uitgangspunt bij deze nieuwe programmatuur is dat de programmatuur wordt gehost in een centrale omgeving via een besloten netwerk. Hierdoor kan de Kiesraad het gebruik van het programma monitoren en tijdig maatregelen nemen in het geval er onregelmatigheden worden geconstateerd. Het voorliggende wetsvoorstel regelt de verantwoordelijkheden en de bevoegdheden van de Kiesraad hierbij.
De stemming blijft plaatsvinden via het papieren stembiljet en het rode potlood. Na de stemming tellen de leden van de stembureaus de stembiljetten handmatig en noteren de uitkomsten op een papieren proces-verbaal. Om tot een verkiezingsuitslag te komen worden de uitslagen van alle stembureaus bij elkaar opgeteld, hiervoor wordt de uitslagprogrammatuur gebruikt. De processen-verbaal van de stembureaus, de optelling en de digitale optelbestanden worden openbaar gemaakt, zodat iedereen die dat wil dit proces kan controleren.
Kiesraad als verkiezingsautoriteit
Het Nederlandse verkiezingsproces wordt gezien als robuust en betrouwbaar. Dat is echter niet vanzelfsprekend en vereist doorlopend aandacht.
Minister Bruins Slot: “Over de kwaliteit van het verkiezingsproces en de betrouwbaarheid van de verkiezingsuitslag, mag geen twijfel bestaan. Om die betrouwbaarheid en kwaliteit te bewaken en bevorderen, bestaat het voornemen om de rol van de Kiesraad in het verkiezingsproces verder te verzwaren. Dit wetsvoorstel is een belangrijke stap in de ontwikkeling van de Kiesraad tot ‘verkiezingsautoriteit’.”