Meicirculaire: meer middelen beschikbaar voor gemeenten
Op woensdag 1 juni heeft minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninksrijksrelaties (BZK) de Meicirculaire naar beide Kamers gestuurd. Hierin is onder meer te lezen wat de nieuwe verdeling van het gemeentefonds betekent voor gemeenten per 1 januari 2023. Reden om tot herverdeling over te gaan, is onder andere dat het huidige model niet meer aansluit bij de uitgaven van gemeenten. Het model is geen eindstation en zal continu onderhoud vragen. Gemeenten hebben daarnaast de komende jaren meer middelen beschikbaar. Dit komt onder meer door het ruime extra accres dat erbij komt tot en met 2025.
Ingroeipad
Met het oog op de financiële inpasbaarheid is gekozen voor een geleidelijk ingroeipad. Voor gemeenten met een beperkte financiële draagkracht en een lage sociaal economische status en voor krimpgemeenten geldt een aangepast ingroeipad. De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en gemeenten worden nauw betrokken bij de uitvoering van de door de ROB voorgestelde onderzoeksagenda. Voor de zomer ontvangt de Kamer van minister Bruins Slot meer informatie over het proces en de inhoud van deze agenda.
Het coalitieakkoord
Alle afspraken uit het coalitieakkoord, die in de Voorjaarsnota zijn verwerkt, zijn opgenomen in de meicirculaire. Het huidige coalitieakkoord bevat voor gemeenten, provincies en waterschappen extra middelen voor de periode 2022-2025 om bestaande knelpunten op te lossen zoals:
- De oploop van de opschalingskorting voor gemeenten en provincies voor de periode 2022-2025 is geschrapt.
- Verder zijn extra middelen beschikbaar voor gemeenten voor bijvoorbeeld Jeugdzorg, de Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen.
- Provincies krijgen compensatie voor het uitsluiten van motorrijtuigenbelasting van elektrische voertuigen tot en met 2024.
- Waterschappen worden gecompenseerd omdat ze relatief veel bijdragen aan de wet WOZ.
- Ook komen er voor gemeenten, provincies en waterschappen middelen beschikbaar voor toekomstige opgaven, zoals afspraken uit het klimaatakkoord.
Extra uitgaven
Naast het coalitieakkoord doet het kabinet dit voorjaar ook nog een aantal extra uitgaven, zoals de energietoeslag voor huishoudens met een laag inkomen en extra uitgaven voor defensie. Dit leidt voor gemeenten en provincies tot een hoger accres tot en met 2025. Voor 2026 en verder staat het accres vast, maar wordt het wel aangepast voor veranderingen in de loon- en prijsontwikkeling.
Corona en opvang ontheemden uit Oekraïne
Gemeenten ontvangen compensatie van de inkomstenderving als gevolg van de coronacrisis in 2020 en 2021 en ontvangen extra middelen om de dienstverlening te versterken. Verder zijn er afspraken met gemeenten gemaakt over de extra kosten als gevolg van de opvang van ontheemden uit Oekraïne.
Contourennota
Met VNG, IPO en de Unie van Waterschappen wordt in een gezamenlijk proces met een onafhankelijk begeleider gewerkt om te komen tot een nieuwe financieringssystematiek voor 2026 en verder. Deze contourennota stuurt minister Bruins Slot voor de zomer naar de Kamer.