34 nieuwe scholen mogen van start, 22 niet
In totaal hebben 56 initiatiefnemers een aanvraag ingediend om een nieuwe school op te richten met overheidsgeld. Van deze aanvragen voldoen 34 initiatieven aan de wettelijke eisen. Zij krijgen geld van de overheid om de school te starten, per augustus 2023. Het is de eerste keer dat de initiatieven volgens de nieuwe wet Meer Ruimte voor Nieuwe Scholen zijn beoordeeld.
Minister Dennis Wiersma (Primair en Voortgezet Onderwijs): “We hebben in ons land vrijheid van onderwijs, waarin er ruimte is om nieuwe scholen te stichten. Tegelijk zijn we ook kritisch: het moeten goede scholen zijn. Met deze nieuwe wet zien we dat een aantal scholen niet mag starten, omdat de inspectie verwacht dat leerlingen hier geen goed onderwijs zullen krijgen. Dat is onacceptabel. Als school moet je aan hoge eisen voldoen, bijvoorbeeld als het gaat om burgerschapsonderwijs, zodat alle leerlingen met een stevige basis van school komen.”
Kwaliteitstoets
Volgens de nieuwe wet, die in november 2021 is ingegaan, krijgen scholen alleen bekostiging als er voldoende belangstelling van ouders is en na een positieve kwaliteitstoets door de Inspectie van het Onderwijs. De inspectie beoordeelt de verwachte kwaliteit op basis van onder meer de inhoud van het onderwijs en voorzieningen voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Dit jaar zijn er 40 aanvragen voor het primair onderwijs ingediend en 16 aanvragen voor het voortgezet onderwijs. De meeste aanvragen zijn gedaan door bestaande besturen.
Primair onderwijs
In het primair onderwijs ging het om 29 aanvragen om een nieuwe school op te richten en 11 aanvragen om nevenlocaties te verzelfstandigen. Van de 29 aanvragen voor nieuwe scholen zijn er 22 goedgekeurd. Andere initiatieven trokken zich terug, konden op te weinig belangstelling van ouders rekenen of kregen een negatief advies van de inspectie, omdat de te verwachten onderwijskwaliteit onvoldoende was. Van de 11 aanvragen voor verzelfstandiging trok één zich terug. De andere 10 aanvragen zijn goedgekeurd.
Voortgezet onderwijs
Van de 16 aanvragen in het voortgezet onderwijs zijn er 2 goedgekeurd. De meeste aanvragen kregen een negatief advies van de inspectie, meestal omdat de inspectie de invulling van het burgerschapsonderwijs onvoldoende vond. Ook lukte het circa de helft van de aanvragen niet om voldoende ouderverklaringen aan te leveren.
Meer ruimte?
Ondanks de hogere eisen om een school te starten is het aantal positieve aanvragen in het primair onderwijs ongeveer verdubbeld. In het voortgezet onderwijs is geen stijging te zien. De stijging in het primair onderwijs is waarschijnlijk te verklaren door het grote aantal aanvragers dat gewacht heeft op de nieuwe stichtingsprocedure. Deze aanvragers kregen onder de oude stichtingssystematiek geen voet aan de grond. In het verleden was de stichting van bijzondere scholen namelijk gebaseerd op een ‘richting’, zoals Rooms-Katholiek. Het stichten van een nieuwe school in de buurt van een school met dezelfde richting was erg lastig, ook al werd er een ander onderwijsconcept gehanteerd. In de nieuwe wet speelt de richting geen rol meer bij het besluit om nieuwe scholen te bekostigen.