Kabinet komt met regeling voor deelgezag en draagmoederschap
Er komt een regeling voor deelgezag voor opvoeders. Personen die een belangrijke rol spelen in de dagelijkse verzorging en opvoeding van een kind, zoals de grootouders, een stiefouder of een ander familielid, krijgen straks de bevoegdheid en verantwoordelijkheid om samen met de ouders beslissingen te nemen. Dit is de kern van een wetsvoorstel van minister Dekker voor Rechtsbescherming dat via internet in consultatie is gegaan.
Steeds meer kinderen groeien op in nieuwe gezinsvormen, met meer dan twee ouders die voor hen zorgen. Minister Dekker: ‘Deelgezag sluit daarbij aan: op een manier die pragmatisch is, bescherming biedt en erkenning geeft. Deelgezag is bijvoorbeeld een uitkomst voor een vader die samen met zijn nieuwe partner voor zijn kinderen gaat zorgen.’
Herkenbaar
Nu is het voor buitenstaanders niet altijd duidelijk wat de rol is van die andere opvoeders. Wie zorgt er voor het kind en wie mag welke beslissingen nemen? Voor huisarts en leerkracht moet helder zijn met wie ze kunnen praten over het kind. Deelgezag biedt hiervoor een oplossing en zorgt ervoor dat ouders samen met maximaal twee andere personen ook naar buiten herkenbaar de verantwoordelijkheid dragen voor de dagelijkse beslissingen over de opvoeding en verzorging.
Beslissingen
Die dagelijkse beslissingen gaan bijvoorbeeld over de bedtijden, sportactiviteiten, speelafspraken, helpen bij het maken van huiswerk, grenzen stellen en corrigeren. Over grote beslissingen moeten opvoeders met deelgezag op de hoogte worden gesteld en mogen zij adviseren. Denk bijvoorbeeld aan de inschrijving op een school, het instemmen met een (ingrijpende) medische behandeling of het openen van een bankrekening. De uiteindelijk beslissing hierover blijft aan de ouders van het kind. Deelgezagdragers krijgen ook een recht op informatie van bijvoorbeeld leraren op school.
Draagmoederschap
Om het familierecht beter te laten aansluiten bij ontwikkelingen in de samenleving komt minister Dekker ook met een wetsvoorstel over draagmoederschap. Dat biedt mensen met een kinderwens de mogelijkheid om ouders van een kind te worden. Vaak is het een laatste redmiddel.
Op dit moment is er geen regeling en dat brengt risico’s met zich mee, zowel voor het kind en de wensouders als voor de draagmoeder. Zo is er vanaf de geboorte bijvoorbeeld geen zekerheid over vragen als wie uiteindelijk de ouders van het kind zijn, wie het verzorgt en opvoedt, welke geslachtsnaam het zal dragen en welke nationaliteit het zal hebben. Daarom komt er een regeling voor alle vormen van draagmoederschap die meer bescherming biedt aan het kind, de draagmoeder en toekomstige ouders.
Ook kunnen wensouders uitwijken naar het buitenland, waardoor zij de dupe kunnen worden van misstanden. Een draagmoeder kan te maken krijgen met druk om zwanger te worden en het kind af te staan en zij kan slachtoffer worden van uitbuiting. Wensouders kunnen zich terugtrekken waardoor zij achterblijft met een kind dat ze niet voor zichzelf wilde.
Zekerheid
Straks zijn de wensouders vanaf de geboorte van het kind de juridische ouders. Nu is dat nog de draagmoeder. Onder de nieuwe regeling bekijkt de rechter vooraf of aan alle voorwaarden voor draagmoederschap is voldaan. Dit biedt zekerheid over bijvoorbeeld naam en nationaliteit vanaf de geboorte, en biedt bescherming tegen verkoop van het kind. Het beschermt de draagmoeder tegen oneigenlijke druk. En het biedt de wensouders de garantie van een keuze voor verantwoord draagmoederschap in eigen land. Vóórdat de draagmoeder en de wensouders een verzoek bij de rechter kunnen indienen voor toestemming, moeten zij voorlichting en counseling volgen. Dit zorgt ervoor dat alle betrokkenen weten waaraan ze beginnen.
Register
Ieder kind moet kunnen weten waar hij of zij vandaan komt, van wie hij of zij biologisch afstamt. Dat is van belang voor de ontwikkeling van de identiteit van het kind. Of het kind nu is geadopteerd, geboren uit een draagmoeder of verwekt met donorzaad. Deze informatie moet altijd makkelijk te vinden zijn, juist om problemen voor kinderen te voorkomen. Nu zijn deze gegevens soms onvolledig en moeilijk te achterhalen. Daarom komt er nu één loket, waar alle beschikbare informatie over identiteit en oorsprong is op te vragen.
Draagmoederschapsbank
Verder is het streven dat wensouders en vrouwen die als draagmoeder voor een ander een kind willen krijgen, bij één centrale instantie terecht kunnen. Met het mogelijk maken van deze “draagmoederschapsbank” (zonder winstoogmerk) komt het kabinet tegemoet aan een in de praktijk bestaande wens. Ook kan hiermee worden voorkomen dat wensouders naar het buitenland gaan.