10 jaar bestrijding van high impact crimes
Het afgelopen decennium zijn overvallen, straatroven, woninginbraken en geweld stevig aangepakt. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid spreekt vandaag op het congres '10 jaar bestrijding van high impact crimes' om terug te blikken op de succesvolle aanpak; zo is het aantal overvallen ruimschoots gehalveerd.
De minister onderstreept ook het belang van voortzetting van de publiek-private samenwerking voor de komende jaren. Er is namelijk weer een lichte stijging van 4% te zien in het aantal overvallen.
"We kunnen niet op onze lauweren rusten, dankzij een proef met bodycams heeft de winkel niet meer te maken gehad met overvallen op maaltijdbezorgers.“
zegt Grapperhaus tijdens zijn bezoek vandaag aan een Domino’s pizza filiaal in Rotterdam.
Dalende trend
Sinds de start in 2009 van de Taskforce Overvallen is het aantal overvallen sterk gedaald. Van 2.898 overvallen in 2009 naar 1.142 in 2018. Ook worden er verhoudingsgewijs meer verdachten opgespoord en daders berecht. Binnen de Taskforce werken bedrijfsleven, politie, openbaar ministerie en het ministerie van Justitie en Veiligheid, onder voorzitterschap van de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb, aan de integrale aanpak van overvallen, straatroven en plofkraken. Bij de andere delicten is eveneens sprake van een dalende lijn: van 8.390 straatroven in 2009 naar 3.532 in 2018, van 91.930 woninginbraken in 2012 naar 42.798 in 2018, en van 105.365 geweldsincidenten in 2009 naar 72.597 in 2018.
Deze delicten worden high impact crimes genoemd omdat de impact groot is voor slachtoffers maar ook voor de directe omgeving. Iemands fysieke integriteit en zijn of haar bezit is een groot goed, en inbreuk hierop mag niet ongestraft blijven.
Nieuwslezer: “Het aantal overvallen in Nederland moet omlaag. Dat zegt de Taskforce Overvalcriminaliteit onder leiding van burgermeester Aboutaleb.”
Jos van der Stap, Landelijk Overval Coördinator: “Als je bedreigt wordt met geweld om spullen af te geven… Dat heeft zo grote impact dat sommige mensen jarenlang getraumatiseerd zijn.”
Dirk Beljaarts, Algemeen Directeur Koninklijke Horeca Nederland: “We gaan er wel eens aan voorbij dat een, ook al is het een simpele of een snelle overval… Wat dat voor een enorme impact dat kan hebben voor die ene persoon die het betreft.”
Jos van der Stap: “Als ze denken ‘he het is gelukt' dan gaan ze er nog een doen en nog een doen.
Frans Heeres, Portefeuillehouder Gebiedsgebonden Politiezorg: “Van pizzakoeriers tot aan snackbars, van geldautomaten tot aan geld en waardetransporten. Dat liep echt uit de hand.”
Frans Pommer, Advocaat-generaal: “Dat was niet meer te tolereren. We moesten er echt iets aan doen. High Impact Crimes staat voor grote impact op slachtoffers. Plofkraken is een enorm fenomeen dat ook tot de verbeelding spreekt.”
Jos van der Stap: “Dat deze daders steeds zwaarder geweld zijn gaan gebruiken. Op dit ogenblik gebruiken ze vaste explosieven, dat is zeer zorgelijk.”
Frans Pommer: “We hebben nagedacht over wie zijn nou de 'hot shots’ en wat zijn nou de ‘hot spots’. Wanneer gebeurt het, waar gebeurt het en wie zijn er voor verantwoordelijk. Dat is echt een manier van denken geweest dat wij op basis van wederkerigheid elkaar hebben gevonden...
Om samen te staan voor de aanpak van High Impact Crimes.”
Dirk Beljaarts: “Dit is een concreet voorbeeld van een actiegericht comité wat samen pakt, wat samen bindt en samen letterlijk de strijd aan gaat.”
Frans Heeres: “Vervolgens hebben we als politie gekeken wat is nou de werkwijze van die criminelen. En dat hebben we ook voorgelegd aan andere partijen. Die zeggen als dit de werkwijze is dan kan ik dit en dit bijdragen… Of ik kan ook dat en dat doen. Of zouden jullie het niet op deze manier willen doen. En dat heeft tot deze successen geleid.”
Jos van der Stap: “Wij kwamen erachter dat heel veel straatroven gericht waren op het afpakken van de mobiele telefoon. Boefproef heeft er aan bijgedragen dat het aantal straatroven in Nederland fors is teruggedrongen.”
Dirk Beljaarts: “De overheid heeft mogelijk gemaakt dat wij overheidstrainingen kunnen aanbieden. Er zijn minimaal vijfduizend mensen getraind.” Zowel ondernemers als personeelsleden. We hebben e-learning mogelijk gemaakt.”
Frans Heeres: “Ik vond het ministerie van Justitie een belangrijke voortrekker, duwer… Enabler - dus iemand die iets mogelijk maakt - om te zorgen dat de aanpak succesvol kon zijn.”
Jos van der Stap: “Is het aantal overvallen eigelijk tot een derde teruggedrongen.”
Frans Heeres: “Focus houden op de slachtoffers, niet op de aantallen. Op de mensen die erachter zitten. Die overvallen worden met een mes of met een vuurwapen of anderszins. En dat we die in bescherming nemen want dat is de rol van de overheid.”
Frans Pommer: “Het succes van de aanpak is gebaseerd op het vasthouden van de focus… Het urgentiebesef, de capaciteit, de kennis en de kwaliteit. Daar moet je in blijven investeren. Dan ben je verzekerd - denk ik - van een succesvolle aanpak ook in de toekomst.”
Innovatieve projecten
"Waar we landelijk een daling van de criminaliteit zien, stijgt juist het aantal overvallen met 4%, en dat zien we onder meer bij maaltijdbezorgers"
zegt minister Grapperhaus tijdens zijn werkbezoek vandaag aan een Domino's pizza filiaal in Rotterdam. “Het gaat hier om jongens en meiden die een extra zakcentje willen verdienen, en dat werk moeten ze veilig kunnen doen."
De pizzaketen nam vorig jaar daarom een aantal maatregelen, zoals het volledig cashfree maken van winkels. En de winkel in Rotterdam Zevenkamp kreeg in het kader van een proef tijdelijk extra steun van de Taskforce Overvallen door hun maaltijdbezorgers met bodycams uit te rusten. Hier gaat een grote preventieve werking van uit. Dat is gebleken, want sinds de proef hebben de maaltijdbezorgers hun werk veilig kunnen uitvoeren.
Minister Grapperhaus sprak van
"een mooi voorbeeld waarbij bedrijfsleven en overheid samen optrekken om ons land een stukje veiliger te maken. De resultaten van deze proef deel ik met andere gemeenten en ik roep bedrijven op een voorbeeld te nemen aan deze pizzaketen. Ik bied mijn ondersteuning aan waar dat nodig is, bijvoorbeeld door dit soort projecten mogelijk te maken."
Ook dit project laat zien dat een van de belangrijkste succesfactoren in de HIC-aanpak de intensieve publiek-private samenwerking is. In de afgelopen tien jaar is er door de Taskforce Overvallen een veelvoud aan dit type initiatieven gestart, uitgevoerd en geëvalueerd zoals overvaltrainingen voor medewerkers in de horeca en detailhandel, magneetsloten in avondwinkels, aanpassingen in het geldautomatenpark van de banken ter voorkoming van plofkraken en een werkwijze voor excellent cameratoezicht voor private camera’s bij ondernemers.
Congres
Minister Grapperhaus opent vandaag ook het congres '10 jaar bestrijding van high impact crimes'.
“Typerend voor de HIC-aanpak is de strategische inzet van een mix van dadergerichte, slachtoffergerichte en preventieve en repressieve maatregelen.”
Het succes van de bestrijding van high impact crimes is vooral te danken aan de inspanningen van politie en gemeenten in samenwerking met ondernemers en burgers. Bekijk hun verhaal in de video's.
Bart Willemsen, Landelijk Projectleider HIC: “Mensen worden echt ongelukkig van een feit dat ze slachtoffer zijn geworden van een misdrijf. Daarom moeten wij er echt alles aan doen om dat te voorkomen.”
Frans Pommer, Advocaat-generaal: “Bij de familie, de buren… Dat heeft ook impact op die personen.
Wouter Kuppens, Gem. Amsterdam adviseur O.O.V.: “Dit is wel iets wat Amsterdammers dagelijks raakt.
Bart Willemsen: “Wij vinden dat een woninginbraak een vorm van High Impact Crime is.”
Wouter Kuppens: “Woninginbraken zijn een ernstige inbreuk op de leefsfeer van de bewoners. We moeten er alles aan doen om dat te voorkomen.”
Frans Pommer: “Als je weet wie de daders zijn, dan moet je er voor zorgen dat ze snel kunnen worden opgespoord. En ook snel worden bestraft. En dat ze behoorlijke straffen krijgen. Bij woninginbraken is preventie de belangrijkste succesfactor.”
Bart Willemsen: “Als je kijkt naar preventie denk ik dat het keurmerk Veilig Wonen een buitengewoon belangrijk instrument is.”
Wouter Kuppens: “We hebben natuurlijk een hele mooie campagne gezien de afgelopen jaren van: 'Maak het ze niet te makkelijk’. Fysieke beveiligingsmaatregelen, goed hang en sluitwerk.”
Bart Willemsen: “Als een inbreker iets niet heeft is het tijd dus alles wat je daar in kunt beperken is prima. De rol van de politie en de aanpak van High Impact Crimes is primair boeven vangen en ze achter de tralies krijgen. Maar vooral ook samenwerken met andere partners aan dit onderwerp. Als je maar ziet dat elke partner individueel al succes maakt en dan met elkaar verbindt, dan krijg je een succesvolle aanpak.”
Wouter Kuppens: “In Amsterdam zijn we de afgelopen jaren qua High Impact Crimes gehalveerd.”
Frans Pommer: “Dat op dit moment het aantal woninginbraken behoorlijk is gedaald.”
Bart Willemsen: “Van honderd-duizend naar vijftig-duizend woninginbraken per jaar.”
Frans Pommer: “De neiging bestaat altijd dat als de cijfers goed zijn om dan achterover te leunen. Dat is dan wat je precies niet moet doen als de resultaten goed zijn. Dan moet je juist blijven investeren.”
Wouter Kuppens: “Bij politie, bij openbaar ministerie… Maar ook bij de vertegenwoordigende organisaties van de ouderen, van de ondernemers en van bewoners. Is er een sterke drive om hier in samen te werken. En dit werk zo voor te zetten.”