23 Jun juni Ministerraad

Minister-president Rutte: Een aantal dingen ter inleiding, iets meer dan gebruikelijk want er speelt natuurlijk veel. In de eerste plaats, uiteraard, vandaag in de Ministerraad stilgestaan bij het vertrek van Dennis Wiersma en dat raakt iedereen natuurlijk zeer, als een collega besluit te vertrekken. Het besluit wordt gerespecteerd maar het betekent wel dat we iemand kwijt zijn die niet alleen zeer gewaardeerd werd als lid van het team maar ook iemand die echt op het gebied van de basisscholen en de middelbare scholen in Nederland kwaliteit van het onderwijs bezig was om de grote ambities van het kabinet, ook door hem zelf, zeer doorvoeld en gevoeld, om die om te zetten in actie, dus we gaan hem missen en wensen hem natuurlijk alle succes en houden natuurlijk ook met elkaar contact.

Dan ook stilgestaan bij het Landbouwakkoord, het feit dat LTO afgelopen dinsdag helaas heeft besloten om niet verder te praten, waarmee ook het Landbouwakkoord zelf niet tot stand kan komen, met het ontbreken van deze belangrijke organisatie van de boeren in Nederland en het is natuurlijk teleurstellend voor alle betrokkenen na zoveel maanden hard werken, maar we moeten ook vooruit kijken en dat betekent dat we donderdag een Kamerdebat hebben maar ook de stukken naar buiten komen, het Landbouwakkoord in wording, ik denk ergens eind van de dag, begin van de avond, hopen we dat openbaar te maken met een begeleidende brief en we gaan richting de zomer en ook na de zomer hard werken als kabinet om te zorgen dat wij dan zelf komen met een brief over de toekomst van onze trotse boerensector, op een manier dat die boerensector ook in een balans kan functioneren, ook voor de lange termijn, met alle andere vraagstukken die er in Nederland spelen, maar dat het ook een sector blijft die ook wereldwijd het aanzien houdt en behoudt die het op dit moment heeft. En terecht want het is een hele sterke plus van onze economie waar heel veel mensen werken waar we met zijn allen natuurlijk terecht trots op zijn. Dat zullen we overigens proberen te doen zo goed mogelijk in overleg met organisaties die betrokken waren bij het Landbouwakkoord, we gaan het echt niet in isolatie doen maar het wordt dan wel echt een brief, of een stuk van het kabinet.

Dan gaswinning Groningen. Vandaag besloten dat de gaskraan per 1 oktober dicht gaat. Dat betekent dat er na 60 jaar een einde komt aan de gaswinning in Groningen en daarmee voeren we ook uit wat we natuurlijk ons al hadden voorgenomen, het is niet helemaal nieuw, maar wel belangrijk dat dat nu gebeurt en de bedoeling is het ook echt  helemaal onmogelijk te maken dat je nog gas wint vanaf 1 oktober volgend jaar, ja als er een extreem koude winter zou zijn en er een probleem is met de gasberging, dan zou je misschien nog wel terug naar de waakvlam moeten maar daar is op dit moment eigenlijk geen aanleiding voor want de gasbergingen zijn goed gevuld en over een jaar ligt dat allemaal anders want dan hebben we ook weer nog minder afhankelijkheid van gas en nog meer alternatieven dan we nu hebben, zou zo’n extreme situatie zich voordoen. Het leed uit het verleden kunnen we niet wegnemen, er wordt heel hard gewerkt aan schadeherstel en versterken en alle andere opvolging van de agenda die is neergelegd door het kabinet, ook naar aanleiding van de enquête maar dit is wel een belangrijk onderdeel natuurlijk van de afspraken die we met Groningen hebben gemaakt. Tweede, kinderopvangtoeslagaffaire, vandaag besluiten genomen en dat is ook toegelicht inmiddels door Aukje de Vries. Dan gaat het over de afhandeling van schade, bezwaarschriften, het verstrekken van dossiers om een aantal punten verder te versnellen, op een manier dat het niet met de beste bedoelingen versnellen lijkt en uiteindelijk vertragen wordt, omdat je alles omgooit. We denken dat dit echt kan op een manier dat het ook echt de versnelling teweeg brengt, maar het zal nog steeds een hele complexe operatie blijven de komende jaren, maar dit gaat wel, denken wij, helpen om op een aantal onderdelen die versnelling aan te brengen.

Dan was ik zelf in Namibië, Zuid-Afrika en Marokko deze week over, uiteraard, groene waterstof, samen met de Deense premier in Namibië en Zuid-Afrika en zonder haar in Marokko. Dit zijn drie landen die alle drie de ambitie hebben daar groot in te worden, voor hun eigen economie, hun eigen banen, maar uiteraard ook voor de export. Even als idee: Marokko denkt ongeveer 50% zelf nodig te hebben en 50% te kunnen exporteren. Ze hebben zelf een grote, inmiddels, auto-industrie en een grote toeleveringsindustrie voor de luchtvaar, maar ook andere industriële sectoren dus dat was belangrijk maar daarnaast ook uiteraard in Zuid-Afrika gesproken en ook in de andere twee landen over de verschrikkelijke Russische agressieoorlog in Oekraïne en daar met elkaar besproken hoe we daarnaar kijken en ook het belang natuurlijk van de reis van de presidenten uit Afrika vorige week naar zowel Kiev als naar Sint-Petersburg. De gesprekken die ze hebben gehad met respectievelijk Zelenski en Poetin en dat zijn belangrijke gesprekken om er voor te zorgen dat je ook buiten het Westerse bondgenootschap ervoor zorgt dat die steun voor Oekraïne behouden en ook waar het kan, vergroten. Het zijn natuurlijk landen die neutraal zijn, zoals Zuid-Afrika, die hebben zich neutraal opgesteld. Dat je met elkaar dat gesprek hebt en met elkaar de beelden weer uitwisselt en ook samen oriënteert op hoe gaan we hier samen verder mee? Een belangrijk land, Zuid-Afrika, erg goede gesprekken met de president en Marokko uiteraard ook gesproken. Over de hele brede relatie besloten om de uitstekende relatie nu verder op te bouwen naar een strategisch partnerschap. Dat hebben we maar met weinig landen, uiteraard voor Nederland een belangrijk land in Afrika, op het gebied van de economie, cultureel maar ook op het gebied van contraterrorisme, migratie. Op al die onderwerpen is relatie van groot belang dus daar hebben we goede gesprekken kunnen voeren.

Tot slot, vandaag in het kabinet natuurlijk ook gesproken over Oekraïne zelf en de Russische agressieoorlog. Zoals we weten is het Oekraïense leger begonnen met een omvangrijk tegenoffensief. Je ziet dat ze, maar dat zijn natuurlijk allemaal berichten die we krijgen en u weet, nieuws van landen in oorlog, zei de BBC in de Tweede Wereldoorlog, moet je altijd met een korrel zout nemen, dus je weet het nooit helemaal zeker, maar toch, als je zo alles optelt en de verschillende beelden met elkaar vergelijkt, dan lijkt er toch echt voortgang te zijn, maar ook van een hele zware strijd, door Oekraïne en daarbij blijven ook die meedogenloze Russische aanvallen op Oekraïense steden nog steeds aanhouden en dat onderstreept nog eens een keer hoe belangrijk het is dat zij zich kunnen verweren en dat wij er voor ze zijn. Daarom is er ook aanstaande dinsdag in het Catshuis een soort minitopje met zeven landen in aanloop naar Vilnius, dat is de grote NAVO-top die in juli plaatsvindt, we zullen daar praten over de onderwerpen die op de NAVO-top op de agenda staan, samen met de SG-NAVO die er ook zal zijn, dus dan praat je over: ‘Wat is het toekomstig perspectief voor Oekraïne in de relatie tot de NAVO? Hoe gaan wij ook verder met deze oorlog?’ Uiteraard zijn dat allemaal bilaterale acties, geen NAVO-acties richting Oekraïne, maar ja, je coördineert natuurlijk wel zoveel mogelijk. Nederland in toenemende mate op het terrein van F16’s en op het terrein van de luchtverdediging, zo zie je steeds meer landen ook, in de loop van de tijd steeds meer specialisaties kiezen. En uiteraard ook heel belangrijk, zou het fantastisch zijn als het zou lukken de komende weken een doorbraak te bereiken op de Zweedse toetreding tot de NAVO waar nog bezwaren leven bij Hongarije en Turkije, dus dat zullen allemaal onderwerpen zijn die we ook zullen bespreken aanstaande dinsdag. Dan is er donderdag en vrijdag een Europese Raad, dan ben ik hier niet. Daar staat weer heel veel op de agenda, onder andere China, de economie, migratie, vanzelfsprekend en dan zal Wopke Hoekstra de ministerraad voorzitten en u dan ook op deze plek volgende week te woord staan.