08 Nov november Ministerraad

Minister-president Rutte:

Ja, want ook vandaag uiteraard weer uitgebreid de termen waar we een tijdje geleden nog niet zo mee bezig waren. PFAS en stikstof. Op PFAS kan ik melden dat we druk bezig zijn met gemeenten en met waterschappen, maar ook met Rijkswaterstaat om projecten weer los te trekken. Waarbij het vooral belangrijk is te benoemen wat vooral wel kan. En heel veel blijkt gelukkig wel te kunnen. En door op basis van onafhankelijke wetenschappelijke expertise ook de veilige ruimte die er is, die veilige ruimte ook echt te benutten. Je ziet bijvoorbeeld op dit moment dat gemeenten en bedrijven geholpen worden om per project aan te geven wat wel kan. Er zijn ook in het hele land discussierondes aan de gang, informatiemarkten om dat in kaart te brengen. Gemeenten zijn intussen aan het werk om hun bodemkwaliteitskaarten te updaten. Ook zo’n term die we niet allemaal de hele dag paraat hadden tot nu toe. Maar zo leren we meer. Maar goed, het is ook een ernstige zaak. Want we doen dit natuurlijk allemaal om te voorkomen dat er onnodige ontslagen vallen. Bijvoorbeeld in de gemeente Utrecht zijn er inmiddels 60 van dit soort metingen gedaan om zo snel mogelijk in kaart brengen wat mogelijk is. Verder zijn we bezig met gemeenten om tot een versnelling te komen bij het opstellen van de lokale kaarten. En daar hangt ook mee samen hoe vaak dan ook lokaal wat de norm lokaal zou moeten zijn. En dat is weer heel erg belangrijk voor de mate waarin dingen wel of niet kunnen. 

Het andere grote onderwerp is natuurlijk stikstof. Ten aanzien daarvan heb ik vaker gezegd: het is onnoemelijk complex en veelomvattend. Snelheid en zorgvuldigheid zijn hier ja, zeg maar de belangrijkste uitgangspunten om eruit te komen. Geen makkelijke oplossingen. Dingen die we doen moeten ook houdbaar zijn. Ook juridisch. Maar tegelijkertijd is duidelijk: we kunnen hier niet meer op de pof leven. We kunnen niet zeggen: ga maar weer door, en dan zien we in de toekomst wel hoe we dat compenseren. Dat betekent dat we nu bezig zijn om voor de korte termijn heel veel maatregelen te nemen om de schade in bouw, maar ook in grond, weg en waterbouw te voorkomen. Dus in de woningbouw, maar ook in de grondweg en waterbouw. Daarbij is het goed om te beseffen dat ook nu Nederland niet op slot zit. Veel projecten kunnen gewoon doorgaan. Nieuwsuur en anderen van u waren er bij van de week toen ik in Utrecht was bij dat Merwedekanaalzone-project waar vierduizend huizen gebouwd worden nu. Dat gaat allemaal gewoon door. Dus we moeten ervoor zorgen dat projecten die kunnen doorgaan dat die ook echt doorgaan en dat verschilt wel per provincie. Dat hangt er ook vanaf hoe hoog de stikstofdepositie in die verschillende provincies is. Maar er zijn bemoedigende geluiden. We hadden gisteren Schouten, Carola Schouten en ik een gesprek met provincies en we zien als je nu door je oogharen kijkt dat door die brief van 4 oktober waarin wij beschreven hebben dat je in die gevallen waarin er niet of nauwelijks depositie is, je aan de gang kan. Is de verwachting dat ongeveer de helft van de projecten weer op gang beginnen te komen. Maar goed, dat betekent dat die andere helft nog niet op gang komt, en daar zijn we dus vreselijk hard mee bezig om dat los te trekken. Dat doen we zoals ik al zei op een manier die zowel inhoudelijk klopt als ook juridisch houdbaar is. Dat werk vordert. Wij verwachten zoals u weet begin volgende week te komen met een pakket waardoor er ten aanzien van de woningbouw en de grond, weg en waterbouw weer ruimte kunnen creëren. Dat is dus voor de korte termijn. Tegelijkertijd zijn we bezig zoals bekend met de acties voor de wat langere termijn richting december. En ik noemde al het overleg met de provincies. Die zijn cruciaal. Want die provincies die spelen een hele belangrijke rol om ervoor te zorgen dat ook lokaal de gesprekke plaatsvinden over de grote bouwprojecten. De grote industriële projecten om ervoor te zorgen dat ook die weer van start kunnen gaan. En dat overleg gisteren was erg goed met die twaalf provincies moet ik zeggen. Je merkt dat zij zeer intensief bezig zijn dit probleem van hun kant onder controle te krijgen. Daar hun rol in te spelen. Zij staan daarbij ook in zeer nauw contact – wat heel belangrijk is – met alle maatschappelijk relevante, maatschappelijke organisaties. En dat is van belang om ervoor te zorgen dat we dat ook echt als één overheid kunnen doen. Provincies en Rijksoverheid uiteraard samen met de gemeenten. Als één overheid schouder aan schouder. En ik voel daar eigenlijk wat dat betreft eigenlijk ook wel vluchtelingencrisis heb ik weleens vaker genoemd als voorbeeld van een vorig grote crisis waar we mee zaten in 2015 en 16. Ook toen was het van groot belang dat verschillende overheidslagen als één functioneerde. En dat voelde ik ook gisteren in het overleg met de provincies en dat overleg gaat de komende tijd intensief door. 

We praten ook natuurlijk met de mensen die geraakt worden door de problemen die er op dit moment zijn. Dinsdag heb ik met Cora van Nieuwenhuizen en Stientje van Veldhoven gesproken met vertegenwoordigers van Bouwend Nederland en de vakbonden. FNV en CNV. Woensdag uiteraard heeft u misschien kunnen zien was ik in Overijsel om met de boeren in gesprek te gaan. Nadat ik ’s morgens in Utrecht op pad was geweest om te kijken naar projecten die gelukkig nog wel kunnen. De boeren zijn zeer bezorgd, zij vrezen natuurlijk echt ook dat er in de toekomst een verlies kan zijn aan inkomsten en hoe gaat het verder met mijn bedrijf. Dus het is heel belangrijk dat we uiteindelijk ervoor zorgen dat Nederland een heel sterke boerensector, agrarische sector houdt ook in de toekomst. Zij zijn niet het probleem, maar ik heb ze wel gevraagd een bijdrage te leveren aan de oplossing. En ik ga ook volgende week door met die gesprekken, ik zie op dinsdag in het Catshuis de bouwers en op woensdag de boeren. En dan is er donderdag ook nog een Kamerdebat. Dus ook volgende week zal weer in belangrijke mate in het kader staan verwacht ik van PFAS en stikstof.