Corona, Brexit en vestigingsklimaat sturen komst buitenlandse bedrijven
Nederland heeft in 2020 beduidend minder buitenlandse bedrijven weten aan te trekken dan in eerdere jaren. Dat blijkt uit de jaarcijfers van Invest in Holland en de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA), het agentschap voor buitenlandse investeringen van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Afgelopen jaar kozen 305 buitenlandse bedrijven, waaronder Beyond Meat, Chargebee en Sekisui Polymatech voor ons land. Deze bedrijven verwachten in de eerste 3 jaar ruim 8.600 directe banen te creëren en € 1,9 miljard in hun projecten te investeren. Hoewel Brexit nog altijd leidt tot een constante stroom van nieuwe bedrijven naar ons land, zorgen Corona en groeiende uitdagingen rond ons vestigingsklimaat ervoor dat Nederland minder buitenlandse bedrijven aantrekt.
Bas van ‘t Wout, minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK), en verantwoordelijk voor de NFIA benadrukt het belang van een sterk vestigingsklimaat:
“Ik ben blij met alle buitenlandse bedrijven die voor Nederland hebben gekozen. Deze internationale bedrijven leveren namelijk een belangrijke bijdrage aan onze economie. Hier profiteert het midden- en kleinbedrijf vervolgens ook van als leverancier of afnemer. Daarom moeten we blijven zorgen dat Nederland aantrekkelijk blijft voor dergelijke bedrijven. Investeringen in onderzoek, ontwikkeling, innovatie en infrastructuur uit het Nationaal Groeifonds helpen het vestigings- en investeringsklimaat in Nederland verder te versterken.”
Jeroen Nijland, Commissaris NFIA en voorzitter van het Invest in Holland-collectief:
“2020 was een jaar met twee gezichten. Nederland staat er goed op bij internationale bedrijven die op zoek zijn naar een stabiele haven om de Europese markt te bedienen. Bijvoorbeeld bedrijven die vanwege Brexit operaties verplaatsen. Tegelijkertijd neemt het aantal aangetrokken hoofdkantoren en investeringen in veel typen vestigingen af. Dat effect is grotendeels te verklaren door de mondiale Coronacrisis. Maar we merken dat ook de verslechtering op belangrijke onderdelen van ons vestigingsklimaat hierbij een rol speelt. Als we onszelf uit de crisis willen investeren hebben we daarvoor een goed vestigings- en investeringsklimaat nodig. Zeker om bedrijven te stimuleren juist in Nederland te verduurzamen, in ons land te innoveren en ons zo te laten groeien.”
Coronacrisis drukt cijfers
Buitenlandse bedrijfsinvesteringen staan sinds de Coronacrisis overal onder druk. De wereldwijde crisis en groeiende economische onzekerheid, in combinatie met wisselende reisbeperkingen en leveringsproblemen zorgen ervoor dat bedrijven terughoudend zijn met het openen van nieuwe vestigingen.
Nederland zag in 2020 het aantal buitenlandse bedrijfsinvesteringen met ongeveer een kwart afnemen ten opzichte van 2019, het aantal binnengehaalde banen daalde met zo’n 40 procent. Vooral dankzij sterke Nederlandse sectoren als de Life Sciences & Health, de IT en de Agrifood wordt een nog hardere teruggang van investeringen gedempt. De buitenlandse bedrijven die voor Nederland kiezen komen voor circa een derde uit Azië, een derde uit Noord- en Zuid-Amerika en voor een derde uit andere delen van de wereld (Europa, Midden-Oosten, Afrika en Oceanië). Bij ruim 12 procent van de werkgelegenheid in de cijfers gaat het om behoud van banen.
Vestigings- en investeringsklimaat staat onder druk
Het aantal buitenlandse investeringen neemt wereldwijd af en de concurrentie rond het aantrekken van belangrijke en innovatieve bedrijven neemt sterk toe. Daardoor groeit het belang van een goed vestigings- en investeringsklimaat. Helaas merken Invest in Holland en de NFIA via signalen uit de praktijk dat het juist nu steeds lastiger wordt om deze bedrijven in Nederland te laten investeren. Bijvoorbeeld omdat ondernemers door de nog altijd bestaande onduidelijkheden rond de stikstofcrisis steeds moeilijker een bouwplek kunnen vinden. Of omdat in verschillende sectoren het tekort aan gespecialiseerd personeel en onderzoeksruimte groeit en verschillende fiscale maatregelen die het vestigingsklimaat verbeteren niet zijn doorgezet of zijn versoberd. Hierdoor wordt Nederland internationaal onaantrekkelijker en lopen we belangrijke investeringen mis.
Brexit blijft doorspelen
Ook nu er een deal is gesloten blijft Nederland in trek bij zogenoemde Brexitbedrijven. Veel bedrijven in het Verenigd Koninkrijk ondervinden momenteel problemen door extra administratie, procedures, aanlevertijden en een vertraagd bereik van de Europese afzetmarkt. De onzekerheid van de afgelopen jaren is daarmee nog verre van verdwenen. Mede daardoor blijft het aantal bedrijven dat zich op Nederland oriënteert verder groeien. De NFIA spreekt momenteel met 550 Brexitbedrijven over een overstap of uitbreiding naar ons land. Dit zijn Britse bedrijven, maar ook Amerikaanse en Aziatische partijen die hun huidige Europese structuur heroverwegen door de onzekerheid die Brexit veroorzaakt.
Niet alleen het aantal contacten blijft groeien, ook het aantal Brexitbedrijven dat voor Nederland heeft gekozen stijgt door. Sinds het referendum in juni 2016 hebben 218 Brexitbedrijven voor ons land gekozen, waarvan opnieuw 78 bedrijven afgelopen jaar de (gedeeltelijke) overstap maakte. Zo kozen onder andere Snag Tights, Candy Hero en de Commonwealth Bank of Australia afgelopen jaar voor Nederland vanwege de Brexit. De plannen van deze 218 bedrijven zijn samen goed voor naar verwachting 6.000 banen en 544 miljoen euro aan investeringen in de eerste drie jaar.
Invest in Holland en de NFIA zetten zich in om fysieke bedrijven met een economische toegevoegde waarde naar ons land aan te trekken. De organisaties ondersteunen geen brievenbusmaatschappijen of andere papieren constructies. Bij de werkzaamheden is er specifieke aandacht voor bedrijven die Nederland helpen maatschappelijke doelen te halen; bedrijven die de verduurzaming versnellen, voor nieuwe digitale toepassingen zorgen of toekomstige innovaties mogelijk maken.